Νέες ισορροπίες δυνάμεων στον Νότιο Λίβανο

Ο Χανίγια στις δημόσιες δηλώσεις του υπενθύμιζε με κάθε τρόπο τους ιστορικούς δεσμούς του Λιβάνου με τον απελευθερωτικό παλαιστινιακό αγώνα. Ωστόσο, προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι ο Ισμαήλ Χανίγια, υπό την ιδιότητα του επικεφαλής του πολιτικού σκέλους της Χαμάς, τόνισε στους Λιβανέζους πολιτικούς ηγέτες ότι ο Λίβανος «θα πρέπει να προστατεύει και να σέβεται τα δικαιώματα των Παλαιστινίων που διαβιούν εντός της λιβανικής επικράτειας» -δημιουργώντας την αίσθηση ότι η οργάνωση Χαμάς (και όχι η διεθνώς αναγνωρισμένη Παλαιστινιακή Αρχή) είναι ο βασικός θεματοφύλακας των εθνικών παλαιστινιακών συμφερόντων, εντός αλλά και εκτός του ιστορικού γεωγραφικού χώρου της Παλαιστίνης.

Αν και δεν ανακοινώθηκε ποτέ επισήμως, θα ήταν πολύ περίεργο εάν ο Χανίγια δεν είχε έρθει σε επαφή με το παρακλάδι της οργάνωσής του στον Νότιο Λίβανο. Αμφίβολο όμως είναι εάν συναντήθηκε με στελέχη της Ισλαμικής Τζιχάντ -εάν βέβαια θεωρηθεί σημαντικό το αν όντως αυτό συνέβη ή όχι κατά την διάρκεια της συγκεκριμένης εξαιρετικά ενδιαφέρουσας επίσκεψής του στον Λίβανο. Έκτοτε, καμία ουσιαστική πρόοδος δεν σημειώθηκε στις διαπραγματεύσεις για την οριστικοποίηση της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός μεταξύ Ισραήλ-Χαμάς-Τζιχάντ και η κατά τα άλλα «προσωρινή» ανακωχή που τερμάτισε τις εχθροπραξίες του περασμένου Μαΐου να θεωρείται πλέον ως κάτι το «εθιμικά σχεδόν μόνιμο», με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει.

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ

Σε συνάρτηση με τα ως άνω δεδομένα αλλά και με την απόφαση του Ισραήλ να προχωρήσει σε αεροπορικό βομβαρδισμό τα ξημερώματα της Πέμπτης, 5 Αυγούστου 2021, κατά στόχων στρατιωτικού ενδιαφέροντος στον Νότιο Λίβανο (κάτι που έχει να συμβεί από το 2013), μας οδηγούν στα εξής ενδιαφέροντα συμπεράσματα:

Πρώτον, το Ισραήλ βάλει για πρώτη φορά από το 2000 (οπότε και αποχώρησε από τον Νότιο Λίβανο) κατά παλαιστινιακών στόχων που βρίσκονται εντός της λιβανικής επικράτειας, αποφεύγοντας ωστόσο να κατονομάσει την οργάνωση ή τις οργανώσεις που δρουν εκεί.

Δεύτερον, η φιλοϊρανική Χεζμπολάχ, επιλέγοντας να μην προβεί σε καμία δήλωση ή ένοπλη αντίδραση κατά την τρέχουσα πολύ ευαίσθητη συγκυρία, δίνει την εντύπωση ότι «εξυπηρετείται» από την ισραηλινή στρατιωτική δράση στον Νότιο Λίβανο, δηλώνοντας εμμέσως πλην σαφώς ότι δεν είναι σε θέση η ίδια να θέσει υπό τον έλεγχό της την δράση των (εισέτι ανωνύμων) «παλαιστινιακών ενόπλων οργανώσεων» που δρουν χωρίς να ζητούν την δική της προστασία.

Τρίτον, παρότι τόσο η Χαμάς όσο και η Ισλαμική Τζιχάντ έχουν ουσιαστικά καταφέρει να αποκτήσουν ενεργό παρουσία στην λιβανική στρατιωτική πραγματικότητα, φαίνεται ότι δεν θεωρούν ακόμα σκόπιμο να το ανακοινώσουν ανοικτά.

Τέταρτον, και τελευταίο, το χαμηλό προφίλ που διατηρεί η Χεζμπολάχ έναντι του Ισραήλ και γενικότερα, δεν σχετίζεται μόνο με την εξαιρετικά ασταθή λιβανική πολιτική ζωή και με την οργή της τοπικής κοινής γνώμης που δεν φαίνεται να έχει πεισθεί εντελώς για την αθωότητα της οργάνωσης στα όσα εκτυλίχθηκαν έναν χρόνο πριν στο λιμάνι της Βηρυτού και για το οικονομικό χάος που βιώνει η χώρα εδώ και καιρό. Έχει να κάνει επίσης και με τις αντίστοιχες αλλεπάλληλες αρνήσεις του Ιράν σχετικά με την εμπλοκή του σε πλήγματα που κατά καιρούς δέχονται ισραηλινών συμφερόντων εμπορικά πλοία στον Περσικό Κόλπο και στην Αραβική Θάλασσα. Άλλωστε δεν αποτελεί μυστικό ότι, χρόνια τώρα, οι ενέργειες της Χεζμπολάχ καθορίζονται από την Τεχεράνη.

Το ερώτημα που παραμένει είναι το εξής: Μέχρι ποιου σημείου είναι διατεθειμένο το Ισραήλ να εμπλακεί (ή να παρασυρθεί) στις εσωτερικές υποθέσεις του Λιβάνου;

Το παρελθόν έχει αποδείξει ότι η επανάληψη των ίδιων σφαλμάτων οδηγεί στις ίδιες αποτυχίες. Καμία πολιτική δύναμη στο Ισραήλ σήμερα δεν στηρίζει μια εκ νέου ισραηλινή στρατιωτική παρουσία στην Χώρα των Κέδρων. Και ίσως σε αυτό οφείλεται το γεγονός ότι το Ισραήλ αποφεύγει να ονοματίσει τις λεγόμενες «ένοπλες παλαιστινιακές ομάδες που δρουν στον Νότιο Λίβανο» -οι οποίες δεν είναι άλλες από την Χαμάς ή/και την Ισλαμική Τζιχάντ- ή ακόμα, και κάποια περισσότερο τολμηρά παρακλάδια τους.

Από την άλλη, ο Λίβανος βρίσκεται κυριολεκτικά στο χείλος της οικονομικής καταστροφής και του πολιτικού χάους, με το εμφυλιακό κλίμα να εντείνεται επικίνδυνα. Γιατί θα έπρεπε, λοιπόν, το Ισραήλ να ρίξει την χαριστική βολή ακόμα μια φορά;

Copyright © 2021 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition