Γιατί η ομάδα χωρών Quad ανησυχεί την Κίνα

Όταν ο Ιάπωνας πρώην πρωθυπουργός, Σίνζο Άμπε, κάλεσε αξιωματούχους από την Αυστραλία, την Ινδία, και τις Ηνωμένες Πολιτείες για να συναντηθούν στη Μανίλα τον Νοέμβριο του 2017, οι Κινέζοι ηγέτες είδαν ελάχιστους λόγους ανησυχίας. Αυτή η συγκέντρωση της «Quad» [Τετράδα], όπως ήταν γνωστή η ομάδα, ήταν απλώς «μια ιδέα για πρωτοσέλιδους τίτλους», ειρωνεύτηκε ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών, Wang Yi. «Είναι σαν τον αφρό της θάλασσας στον Ειρηνικό ή τον Ινδικό Ωκεανό: τραβά κάποια προσοχή, αλλά σύντομα θα διαλυθεί». Το Πεκίνο είχε κάποιο λόγο για μια τέτοια απορριπτικότητα. Τα συμφέροντα των μελών της Quad ήταν, σύμφωνα με τους Κινέζους στρατηγιστές, πολύ διαφορετικά για να επιτρέψουν πραγματική συνοχή. Ούτως ή άλλως, η ομαδοποίηση της Quad είχε ήδη δοκιμαστεί πάνω από μια δεκαετία νωρίτερα, με ελάχιστα πραγματικά αποτελέσματα.

Εκπρόσωποι της Ιαπωνίας, της Αυστραλίας, της Ινδίας, και των Ηνωμένων Πολιτειών συναντιούνται στο Τόκιο της Ιαπωνίας, τον Οκτώβριο του 2020. POOL New / Reuters
---------------------------------------------------------

Ωστόσο, μέσα σε λίγα χρόνια από την συγκέντρωση του Νοεμβρίου του 2017, το Πεκίνο είχε αρχίσει να επανεξετάζει την αρχική του απορριπτικότητα. Μέχρι τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους, όταν η Quad πραγματοποίησε την πρώτη της σύνοδο κορυφής σε επίπεδο ηγετών και εξέδωσε την πρώτη ανακοίνωση σε επίπεδο ηγετών, οι Κινέζοι αξιωματούχοι είχαν αρχίσει να βλέπουν την Quad με αυξανόμενη ανησυχία. Έκτοτε, το Πεκίνο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Quad αντιπροσωπεύει μια από τις πιο σημαντικές προκλήσεις για τις κινεζικές φιλοδοξίες μέσα στα επόμενα χρόνια.

Καθώς ο «στρατηγικός ανταγωνισμός» με την Κίνα έχει γίνει ένα σπάνιο σημείο δικομματικής συναίνεσης στην Ουάσινγκτον, ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ προειδοποίησε [1] ότι η χώρα του αντιμετωπίζει έναν «αγώνα για το μέλλον της διεθνούς τάξης», με τις Ηνωμένες Πολιτείες αποφασισμένες να εμποδίσουν την άνοδο της Κίνας. Ο Σι πιστεύει ότι το Πεκίνο έχει μια ευκαιρία από τώρα έως το 2035 να κάνει την Κίνα την κορυφαία οικονομική, τεχνολογική, και ενδεχομένως ακόμη και στρατιωτική δύναμη στον κόσμο. Αναπόσπαστο μέρος αυτής της ώθησης είναι να πείσει τις χώρες της Ασίας και όλου του κόσμου ότι η κυριαρχία της Κίνας είναι αναπόφευκτη και ότι, κατά συνέπεια, δεν έχουν άλλη επιλογή από το να αρχίσουν να υποκύπτουν στις κινεζικές απαιτήσεις. Αυτό θα επέτρεπε στην Κίνα να αρχίσει να ξαναγράφει τους κανόνες της διεθνούς τάξης -και να εδραιώσει την παγκόσμια ηγετική της θέση- χωρίς να χρειαστεί να ρίξει ούτε μια τουφεκιά.

Η Quad είναι μοναδικά προβληματική για την στρατηγική της Κίνας, επειδή ο στόχος της να ενοποιήσει έναν πολυμερή συνασπισμό αντίστασης έχει την δυνατότητα να ορθώσει αναστήματα σε ολόκληρο τον Ινδο-Ειρηνικό και πιθανώς και πέρα από αυτόν. Για τον Σι, το κρίσιμο ερώτημα είναι αν η Quad θα εξελιχθεί για να γίνει αρκετά μεγάλη, συνεκτική, και συμπεριληπτική ώστε να ισορροπεί αποτελεσματικά έναντι της Κίνας, υπονομεύοντας έτσι κάθε αίσθηση ότι η κυριαρχία της, στην Ασία ή παγκοσμίως, είναι αναπόφευκτη. Μέχρι στιγμής, το Πεκίνο έχει αγωνιστεί να δώσει αποτελεσματική απάντηση στην πρόκληση της Quad. Το αν οι Κινέζοι αξιωματούχοι θα καταλήξουν σε μια στρατηγική που θα καταφέρει να υπονομεύσει την πρόοδο της Quad θα είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες για τον καθορισμό της πορείας του ανταγωνισμού ΗΠΑ-Κίνας -και γενικότερα για τη μοίρα των παγκόσμιων φιλοδοξιών της Κίνας- σε αυτό που έχει ήδη γίνει [2] μια «Δεκαετία επικίνδυνης διαβίωσης».

ΣΥΝΕΝΩΣΗ

Η πρώτη προσπάθεια του Άμπε να εγκαινιάσει την Quad ήρθε μετά το τσουνάμι του 2004, όταν η Αυστραλία, η Ινδία, η Ιαπωνία, και οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεργάστηκαν για την αντιμετώπιση καταστροφών. Ο Άμπε είδε την Quad ως έναν τρόπο για να αναπτύξει την ικανότητα των τεσσάρων χωρών να συνεργάζονται για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων περιφερειακής ασφάλειας. Αλλά η απόκριση στις άλλες πρωτεύουσες ήταν στην καλύτερη περίπτωση δειλή.

Στην Ουάσινγκτον, ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους ανησυχούσε ότι μια τέτοια συνεργασία αναπόφευκτα θα αποξενώσει την Κίνα όταν [εκείνος] χρειαζόταν το Πεκίνο στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας»˙ μέσα σε λίγα χρόνια, όπως έδειξαν τα κείμενα που κυκλοφόρησαν στην συνέχεια από το WikiLeaks, η διοίκηση διαβεβαίωνε ιδιωτικά τις περιφερειακές κυβερνήσεις ότι η Quad δεν θα συνεδρίαζε ποτέ. Στο Νέο Δελχί, ο πρωθυπουργός Μανμόχαν Σινγκ απέκλεισε επανειλημμένα οποιαδήποτε πραγματική συνεργασία εί της ασφάλειας με την Quad και κατηγοριοποίησε τους δεσμούς με το Πεκίνο ως «επιτακτική αναγκαιότητά» του. Και στην Καμπέρα, η συντηρητική κυβέρνηση του Τζον Χάουαρντ ανησυχούσε για την υπονόμευση οικονομικά επωφελών δεσμών με την Κίνα και επίσης αντιτάχθηκε στην επέκταση της υπάρχουσας τριμερούς συνεργασίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ιαπωνία με την προσθήκη της Ινδίας˙ τον Ιούλιο του 2007, η Αυστραλία αποχώρησε επίσημα και ανακοίνωσε την απόφαση στο Πεκίνο αμέσως μετά. Όταν ο Άμπε, η κινητήρια δύναμη πίσω από την Quad, παραιτήθηκε απροσδόκητα, τον Σεπτέμβριο του 2007 (προτού ξαναγίνει πρωθυπουργός το 2012), ο διάδοχός του, Yasuo Fukuda, παρέδωσε επίσημα την Quad στον σκουπιδοτενεκέ της ιστορίας.

Όταν ο Abe συγκέντρωσε την ομάδα ξανά μια δεκαετία αργότερα, οι στρατηγικές συνθήκες είχαν αλλάξει δραματικά. Μετά από χρόνια αυξανόμενων εντάσεων μεταξύ ΗΠΑ-Κίνας, την διεκδικητική κινεζική συμπεριφορά στην θάλασσα της Νότιας Κίνας και της Ανατολικής Κίνας, και τις επανειλημμένες συγκρούσεις μεταξύ κινεζικών και ινδικών δυνάμεων στα αμφισβητούμενα χερσαία σύνορά τους, ο στρατηγικός υπολογισμός για την Κίνα είχε εξελιχθεί σε όλες τις πρωτεύουσες της Quad. Ωστόσο, το Πεκίνο πίστευε ότι δεν είχε κανέναν λόγο να ανησυχεί μετά την ανασύσταση της Quad, τον Νοέμβριο του 2017, για μια συνάντηση διπλωματών σε επίπεδο εργασίας στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής της Ανατολικής Ασίας στη Μανίλα: απέτυχαν να εκδώσουν μια κοινή ανακοίνωση που να περιγράφει έναν κοινό στρατηγικό σκοπό , δημοσιοποιώντας αντ’ αυτής ασυντόνιστες μεμονωμένες δηλώσεις που χρησίμευσαν κυρίως για να τονίσουν τις αποκλίσεις σε βασικά ζητήματα. Το Πεκίνο παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό αδιάφορο ακόμη και μετά την πρώτη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της Quad, τον Σεπτέμβριο του 2019 στη Νέα Υόρκη, και ακόμη και όταν τελικά οι υπουργοί συμφώνησαν να εργαστούν από κοινού για αυτό που έγινε το σύνθημα της Quad: «να προωθήσουμε έναν ελεύθερο και ανοιχτό Ινδο-Ειρηνικό».

Στην συνέχεια, τον Ιούνιο του 2020, κινεζικές και ινδικές δυνάμεις συγκρούστηκαν κατά μήκος των κοινών συνόρων τους, αφήνοντας 20 Ινδούς στρατιώτες νεκρούς και αναγκάζοντας το Νέο Δελχί, μέχρι τώρα το πιο απρόθυμο μέλος της Quad, να επανεκτιμήσει τις στρατηγικές του προτεραιότητες και να επιδείξει νέα προθυμία για εξισορρόπηση της κινεζικής δύναμης. Όταν οι Υπουργοί Εξωτερικών της Quad συναντήθηκαν ξανά, τον Οκτώβριο του 2020 στο Τόκιο, το Πεκίνο άρχισε να δίνει προσοχή. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο, δήλωσε ξεκάθαρα ότι ο στόχος της Ουάσινγκτον ήταν να «θεσμοθετήσει» την Quad, «να δημιουργήσει ένα πραγματικό πλαίσιο ασφάλειας» και ακόμη και να επεκτείνει την ομάδα την «κατάλληλη στιγμή» προκειμένου να [3] «αντιμετωπίσει την πρόκληση που το Κινέζικο [4] Κομμουνιστικό Κόμμα [5] παρουσιάζει σε όλους μας». (Ο Πομπέο είχε συγκεντρώσει νωρίτερα τη Νέα Ζηλανδία, τη Νότια Κορέα και το Βιετνάμ σε αυτό που έγινε γνωστό ως οι συνομιλίες «Quad Plus» για το εμπόριο, την τεχνολογία, και την ασφάλεια των αλυσίδων εφοδιασμού).

Μετά την συνάντηση, η Ινδία κάλεσε την Αυστραλία να συμμετάσχει στις ετήσιες ναυτικές ασκήσεις Malabar που πραγματοποιήθηκαν με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ιαπωνία. Αυτό ήταν αξιοσημείωτο επειδή η Ινδία είχε προηγουμένως αρνηθεί να επιτρέψει την συμμετοχή της Αυστραλίας στις ασκήσεις φοβούμενη ότι θα ανταγωνιστούν το Πεκίνο. Τώρα, χάρη σε μεγάλο βαθμό στην συνοριακή σύγκρουση του Ιουνίου 2020, όλοι οι εναπομείναντες δισταγμοί στο Δελχί είχαν εξαφανιστεί. Από την πλευρά του Πεκίνου, ο γεωπολιτικός πίνακας wei qi φαινόταν ξαφνικά λιγότερο πλεονεκτικός.

ΑΠΟ ΤΟ ΝΑ ΔΙΧΑΣΟΥΝ ΠΕΡΑΣΑΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΘΕΣΗ

Στην αρχή, οι Κινέζοι στρατηγικοί φάνηκαν να πιστεύουν ότι υπήρχε μια σχετικά απλή λύση στη νέα πρόκληση από την Quad: να χρησιμοποιήσουν έναν συνδυασμό καρότων και μαστιγίων για να δημιουργήσουν ένα ρήγμα μεταξύ των οικονομικών συμφερόντων και των συμφερόντων ασφάλειας των μελών της Quad. Με το να τονίζει την συντριπτική εξάρτηση κάθε κράτους από την κινεζική αγορά, το Πεκίνο ήλπιζε να διαλύσει την Quad.

Μετά την τετραπλή υπουργική συνάντηση του Οκτωβρίου 2020 και τις επόμενες ναυτικές ασκήσεις Μαλαμπάρ, ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών, άλλαξε δραματικά τον τόνο του, κατακρίνοντας την προσπάθεια δημιουργίας ενός «Ινδο-Ειρηνικού ΝΑΤΟ» και αποκαλώντας την στρατηγική Ινδο-Ειρηνικού της Quad «έναν μεγάλο υποκείμενο κίνδυνο ασφάλειας» για την περιοχή. Το Πεκίνο επέλεξε επίσης στόχο για να χρησιμοποιήσει ένα μαστίγιο. Η κινεζική στρατηγική παράδοση συμβουλεύει «να σκοτώσεις έναν για να προειδοποιήσεις εκατό». Σε αυτή την περίπτωση, η ιδέα ήταν να σκοτώσουν έναν (την Αυστραλία) για να προειδοποιήσουν δύο (την Ινδία και την Ιαπωνία).

Το Πεκίνο είχε στο παρελθόν πρόθεση να βελτιώσει τις σχέσεις του με την Καμπέρα. Αλλά χωρίς συγκεκριμένη εξήγηση, επέβαλε ξαφνικά περιορισμούς στις εισαγωγές αυστραλιανού άνθρακα -και στην συνέχεια στο κρέας, το βαμβάκι, το μαλλί, το κριθάρι, το σιτάρι, την ξυλεία, τον χαλκό, την ζάχαρη, τον αστακό, και το κρασί. Ως η μικρότερη από τις τέσσερις οικονομίες της Quad, η Αυστραλία, κατά την κρίση του Πεκίνου, θα ήταν η πιο ευάλωτη σε οικονομικές πιέσεις (και λόγω του μεγέθους και της γεωγραφίας, λιγότερο απειλητική για τα κινεζικά συμφέροντα ασφάλειας). Ταυτόχρονα, η Κίνα εργάστηκε για την επιδιόρθωση των σχέσεων με την Ινδία και την Ιαπωνία. Μετά από χρόνια προσπαθειών για την βελτίωση των σχέσεων με το Τόκιο, το Πεκίνο προσπάθησε να ολοκληρώσει [τις ετοιμασίες για] μια επίσκεψη του Σι ώστε να συναντηθεί με τον διάδοχο του Άμπε, Γιοσιχίντε Σούγκα. Και προσπάθησε να αποκλιμακώσει τις εντάσεις με την Ινδία διαπραγματευόμενη μια συμφωνία για την απόσυρση των στρατευμάτων από την περιοχή όπου είχαν σημειωθεί συγκρούσεις και δουλεύοντας αθόρυβα για να εξασφαλίσει την απελευθέρωση ενός αιχμάλωτου Κινέζου στρατιώτη, προκειμένου να αποφευχθεί η πυροδότηση εθνικιστικών πυρκαγιών.

Αλλά το Πεκίνο είχε υποτιμήσει την επίδραση των δικών του ενεργειών στην αλληλεγγύη της Quad και κανένα από αυτά τα καρότα δεν είχε το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Στο Τόκιο, η επιδείνωση της κινεζικής διεκδικητικότητας στην Θάλασσα της Ανατολικής Κίνας και οι ανησυχίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το Χονγκ Κονγκ είχαν αρχίσει να ρίχνουν την σχέση σε βαθιά ψύξη. Στο Δελχί, η επιφυλακτικότητα για την Κίνα έχει ριζώσει βαθιά, ανεξάρτητα από το ότι η άμεση αντιπαράθεση έχει επιλυθεί. Όπως εξήγησε ο Ινδός υπουργός Εξωτερικών, Subrahmanyam Jaishankar, οι συνοριακές συγκρούσεις είχαν δημιουργήσει μεγαλύτερα «επίπεδα άνεσης» στο Δελχί με την ανάγκη «να εμπλακεί πολύ πιο έντονα σε θέματα εθνικής ασφάλειας» με την Ουάσινγκτον και άλλους εταίρους. Η άφιξη μιας νέας διοίκησης στην Ουάσινγκτον, η οποία θα εστιάσει εκ νέου στην συμμαχική, περιφερειακή, και πολυμερή δέσμευση και θα κινηθεί γρήγορα για την επίλυση εμπορικών και στρατιωτικών διαφορών της εποχής Τραμπ με τους Ασιάτες συμμάχους, πρόσθεσε ένα ακόμη εμπόδιο στο σχέδιο του Πεκίνου.

Στις αρχές του τρέχοντος έτους, οι Κινέζοι αξιωματούχοι είχαν συνειδητοποιήσει ότι ούτε το να αγνοηθεί ούτε το να διασπαστεί η Quad θα λειτουργούσε. Έτσι, το Πεκίνο προχώρησε σε μια τρίτη επιλογή: την πλήρους κλίμακας πολιτική επίθεση.

Η συνάντηση των ηγετών της Quad τον Μάρτιο επιβεβαίωσε τις αυξανόμενες ανησυχίες των Κινέζων για την σημασία της ομάδας. Συγκαλώντας τους κορυφαίους ηγέτες της Quad για πρώτη φορά (αν και ουσιαστικά) τόσο νωρίς στην διακυβέρνησή του, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, σηματοδότησε ότι η ομάδα θα ήταν κεντρική στην στρατηγική του στον Ινδο-Ειρηνικό. Και για πρώτη φορά, η συνάντηση εξέδωσε ένα ενιαίο ανακοινωθέν δεσμευόμενο να προωθήσει «μια ελεύθερη, ανοιχτή, βασισμένη σε κανόνες τάξη, με ρίζες στο διεθνές δίκαιο» και να υπερασπιστεί «τις δημοκρατικές αξίες και την εδαφική ακεραιότητα». Η Quad δεσμεύτηκε επίσης να κατασκευάσει και να διανείμει από κοινού ένα δισεκατομμύριο δόσεις εμβολίου COVID-19 σε όλη την περιοχή. Ο Ινδός πρωθυπουργός, Narendra Modi, μίλησε για αυτό που ίσως είναι οι χειρότεροι φόβοι του Πεκίνου όταν δήλωσε: «Η σημερινή συνάντηση κορυφής δείχνει ότι η Quad έχει ενηλικιωθεί. Θα παραμείνει τώρα ένας σημαντικός πυλώνας σταθερότητας στην περιοχή».

Έκτοτε, υπήρξε μια έκρηξη στις κινεζικές καταγγελίες για την Quad ως μια «μικρή κλίκα» χωρών που προσπαθούν να «ξεκινήσουν έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο». Τον Μάιο, ο Σι κατήγγειλε τις προσπάθειες να χρησιμοποιηθεί «η πολυμερής προσέγγιση ως πρόσχημα για την δημιουργία μικρών κλικών ή την ανάδευση ιδεολογικών αντιπαραθέσεων». Η Κίνα έχει αρχίσει να παριστάνει τον εαυτό της ως υπέρμαχο της «γνήσιας πολυμέρειας» και ως τον κορυφαίο υπερασπιστή του συστήματος των Ηνωμένων Εθνών. Ο Σι και άλλοι Κινέζοι αξιωματούχοι έχουν αρχίσει να μιλούν συχνότερα για την «ευθύνη των μεγάλων δυνάμεων» και το καθεστώς της Κίνας ως «υπεύθυνης μεγάλης δύναμης». Το Πεκίνο εντείνει επίσης τις προσπάθειές του για την ανάπτυξη εναλλακτικών εμπορικών πλαισίων προωθώντας την ένταξή του στην Περιφερειακή Ολοκληρωμένη Οικονομική Εταιρική Σχέση (Regional Comprehensive Economic Partnership, RCEP), προσπαθώντας να οριστικοποιήσει την επενδυτική συμφωνία ΕΕ-Κίνας και φλερτάροντας με την ιδέα της ένταξης στην CPTPP (την Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership, η οποία εξελίχθηκε από την υπό την καθοδήγηση των ΗΠΑ διαπραγματευόμενη εταιρική σχέση εκατέρωθεν του Ειρηνικού, Trans-Pacific Partnership). Η ελπίδα του Πεκίνου είναι ότι μπορεί να απομονώσει και να περιθωριοποιήσει την Quad ξεπερνώντας την διπλωματικά και εμπορικά στην παγκόσμια σκηνή.

Ωστόσο, τέτοιες καταγγελίες έχουν κάνει ελάχιστα μέχρι στιγμής για να εμποδίσουν την πρόοδο της Quad. Το ταξίδι του Μπάιντεν στην Ευρώπη τον Ιούνιο -όπου η Αυστραλία και η Ινδία συμμετείχαν σε μια συγκέντρωση της G-7 και οι συζητήσεις των ΗΠΑ με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ περιλάμβαναν ένα έντονο κινεζικό στοιχείο- ενίσχυσε τους φόβους ότι η Quad θα μπορούσε να ενσωματωθεί σε μια ευρύτερη αντι-κινεζική συμμαχία. Και οι αλληλεπιδράσεις ΗΠΑ-Νότιας Κορέας, συμπεριλαμβανομένης της επίσκεψης του προέδρου Moon Jae-in στην Ουάσινγκτον, ενίσχυσαν τους φόβους ότι η Quad θα μπορούσε να υποδεχθεί τη Νότια Κορέα και να γίνει «Quint» [Πεντάδα]. Παρόλο που η Σεούλ ήταν συνήθως απρόθυμη να υποστηρίξει ρητά τις Ηνωμένες Πολιτείες εναντίον της Κίνας, η κοινή δήλωση των δύο χωρών συμφώνησε ότι «αναγνωρίζουν την σημασία της ανοικτής, διαφανούς και χωρίς αποκλεισμούς περιφερειακής πολυμέρειας συμπεριλαμβανομένης της Quad».

ΛΟΓΟΣ ΑΝΗΣΥΧΙΑΣ

Η Κίνα έχει σημαντικούς λόγους να ανησυχεί για τέτοιες εξελίξεις και για το τι θα μπορούσαν να σημαίνουν για τις περιφερειακές και παγκόσμιες προοπτικές της. Στο μέτωπο της ασφάλειας, για παράδειγμα, η Quad αλλάζει την σκέψη του Πεκίνου για διάφορα σενάρια στο Στενό της Ταϊβάν και στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας και, σε μικρότερο βαθμό, στην Θάλασσα της Ανατολικής Κίνας, καθώς αυξάνεται η αίσθηση της Κίνας για την πιθανότητα η Αυστραλία, η Ινδία ή η Ιαπωνία να εμπλακούν στρατιωτικά σε κάθε σύγκρουση που αφορά τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ιδιαίτερα σημαντικός θα ήταν ο συντονισμός της Quad με την αμερικανική Πρωτοβουλία Αποτροπής στον Ειρηνικό (Pacific Deterrence Initiative). Ένα κατανεμημένο δίκτυο χερσαίων πυραύλων κατά πλοίων και άλλες δυνατότητες κρούσης ακριβείας που βρίσκονται σε συμμαχικές χώρες της περιοχής θα μπορούσε να εμποδίσει την απειλή του Πεκίνου για την Ταϊβάν [6] με αμφίβια εισβολή, αποκλεισμό ή χερσαίας βάσης πυραύλους -αν και η πολιτική συμφωνία για τέτοιες αναπτύξεις σε μεμονωμένες χώρες της Quad δεν είναι καθόλου εγγυημένη. Μια άλλη κινεζική ανησυχία είναι ότι η Quad θα προχωρήσει σε μια συμφωνία ανταλλαγής πληροφοριών με την συνεργασία πληροφοριών Five Eyes, η οποία θα επιτρέψει ευρύτερη διάδοση ευαίσθητων πληροφοριών σχετικά με την κινεζική στρατηγική και συμπεριφορά.

Αλλά το χειρότερο σενάριο από την πλευρά του Πεκίνου είναι ότι η Quad θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως θεμέλιο ενός ευρύτερου παγκόσμιου αντι-κινεζικού συνασπισμού. Εάν η Quad επρόκειτο να παρασύρει άλλες ασιατικές χώρες, την ΕΕ, και το ΝΑΤΟ σε προσπάθειες αντιμετώπισης ή υπονόμευσης των διεθνών φιλοδοξιών της Κίνας, θα μπορούσε με την πάροδο του χρόνου να αλλάξει οριστικά την συλλογική ισορροπία δυνάμεων εναντίον της Κίνας. Η Quad θα μπορούσε επίσης να θέσει τις βάσεις για μια ευρύτερη συμμαχική οικονομική, τελωνειακή, και κανονιστική ένωση, η οποία θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει τα πάντα, από την παγκόσμια χρηματοδότηση υποδομών έως τις εφοδιαστικές αλυσίδες και μέχρι τα τεχνολογικά πρότυπα (technology standards). Ο ανώτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου για την Ασία, Kurt Campbell, έχει ήδη μιλήσει για την ανάγκη παροχής ενός «θετικού οικονομικού οράματος» για τον Ινδο-Ειρηνικό. Το Πεκίνο φοβάται ότι η Quad θα μπορούσε να γίνει το στήριγμα για μια τέτοια προσπάθεια.

Ένα φωτεινό σημείο από την άποψη του Πεκίνου είναι η Ένωση Εθνών της Νοτιοανατολικής Ασίας (Association of Southeast Asian Nations, ASEAN), η οποία είναι πιθανό να κρατήσει απόσταση από την Quad, ως μέρος της γενικής ουδετερότητάς της στις εντάσεις ΗΠΑ-Κίνας. Οι Κινέζοι αξιωματούχοι ανακουφίζονται επίσης από το συνεχιζόμενο αίσθημα προστατευτισμού τόσο στην Ουάσινγκτον όσο και στο Δελχί, πράγμα που σημαίνει ότι κανείς εξ αυτών δεν είναι πιθανό να ενταχθεί στην CPTPP (ή ακόμη και στην RCEP) σύντομα. Πράγματι, η βαρυτική έλξη της κινεζικής οικονομίας θα παραμείνει το μεγαλύτερο εργαλείο για την αποδυνάμωση της Quad και της ανατροπής των κινεζικών προσπαθειών ευρύτερα: για το Πεκίνο, η συνεχιζόμενη οικονομική ανάπτυξη της Κίνας και το αυξανόμενο μερίδιο στην παγκόσμια οικονομία παραμένουν τα σημαντικότερα στρατηγικά πλεονεκτήματά του, όπως ήταν και στο παρελθόν.

Η Κίνα θα εντείνει επίσης την στρατηγική και στρατιωτική συνεργασία με την Ρωσία. Η Μόσχα και το Πεκίνο έχουν ήδη δεσμευτεί να διευρύνουν την διμερή συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας, και σε ένα τηλεφώνημα με τον Σι τον Μάιο, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν χαρακτήρισε τις σχέσεις Κίνας-Ρωσίας «τις καλύτερες στην ιστορία». Από την πλευρά της Κίνας, η Ρωσία εξυπηρετεί ως χρήσιμος στρατιωτικός εταίρος και, σε σχέση με την Quad, προσφέρει έναν τρόπο για να επεκταθεί γεωγραφικά το πεδίο στρατηγικών επιλογών της Κίνας. Για παράδειγμα, η γειτνίαση της Ρωσίας με την Ιαπωνία και η συνεχιζόμενη κατοχή της στα Βόρεια Εδάφη της Ιαπωνίας, θα μπορούσαν να κάνουν το Τόκιο να σκεφτεί δύο φορές πριν ενταχθεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες σε οποιαδήποτε μελλοντικά στρατιωτικά σενάρια που αφορούν την Κίνα.

Η συνεχιζόμενη παγίωση της Quad θα οδηγήσει επίσης σε περαιτέρω αυξήσεις των κινεζικών στρατιωτικών δαπανών. Ακόμα κι αν ορισμένοι Κινέζοι αναλυτές έχουν αμφιβολίες για τον πραγματικό αντίκτυπο της Quad στις σκληρές δουλειές του πολέμου, οι στρατιωτικοί αξιωματούχοι θα υποστηρίξουν ότι πρέπει να είναι έτοιμοι για τα χειρότερα σενάρια που αφορούν την Quad. Οι Κινέζοι αξιωματούχοι είναι ανήσυχοι να μην επαναλάβουν το λάθος της στρατιωτικής υπερέκτασης της Σοβιετικής Ένωσης σε βάρος της πολιτικής οικονομίας. Αλλά αν δουν την συσχέτιση των δυνάμεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους να μετατοπίζονται εναντίον της Κίνας, οι στρατιωτικές δαπάνες του Πεκίνου θα αυξηθούν αναλόγως, υπερτροφοδοτώντας την περιφερειακή κούρσα εξοπλισμών στην Ασία.

Τελικά, το μεγαλύτερο ερώτημα μπορεί να είναι το τι σημαίνουν όλα αυτά για τον Xi, ειδικά ενόψει του 20ού Συνεδρίου του Κόμματος, το φθινόπωρο του 2022, όπου ο Xi ελπίζει να εξασφαλίσει την δική του μακροπρόθεσμη πολιτική κυριαρχία. Υπάρχει πιθανότητα η πρόοδος της Quad να προσφέρει στους επικριτές του Xi επιπλέον αποδείξεις για την τάση του για στρατηγική υπερέκταση. Πιθανότερο, ωστόσο, είναι ότι ο Σι θα καταφέρει τελικά να ενισχύσει την δική του πλευρά καταδεικνύοντας την Quad ως απόδειξη ότι οι αντίπαλοι της Κίνας κυκλώνουν την Πατρίδα, εδραιώνοντας έτσι περαιτέρω την λαβή του στην εξουσία.

Σύνδεσμοι:
[1] http://www.foreignaffairs.com/articles/china/2021-06-22/xis-gamble
[2] http://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2021-02-05/kevin-ru...
[3] http://www.foreignaffairs.com/articles/china/2020-12-04/chinese-communis...
[4] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2020-12-04/chinese-communi...
[5] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2020-12-04/chinese-communi...
[6] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2021-06-03/china-taiwan-wa...

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2021-08-06/why-qua...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition