Αποκωδικοποιώντας τον Σι Τζινπίνγκ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Αποκωδικοποιώντας τον Σι Τζινπίνγκ

Πώς θα ερμηνεύσουν οι γραφειοκράτες της Κίνας την έκκλησή του για «κοινή ευημερία»;

Στις επτά δεκαετίες κατά τις οποίες το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ) βρίσκεται στην εξουσία, οι ηγέτες του έχουν συχνά διατυπώσει τα οράματά τους και τις δικές τους χαρακτηριστικές πλατφόρμες χρησιμοποιώντας υψηλή ρητορική και ασαφή συνθήματα. Στην δεκαετία του 1980, ο Deng Xiaoping μίλησε για την επιδίωξη του «σοσιαλισμού με κινεζικά χαρακτηριστικά». Την πρώτη δεκαετία αυτού του αιώνα, ο Jiang Zemin επιχείρησε να οικοδομήσει μια «σοσιαλιστική οικονομία της αγοράς». Στις αρχές της θητείας του, ο Σι Τζινπίνγκ αναφέρθηκε στην προσπάθειά του να αποκαταστήσει την ιστορική θέση της Κίνας ως μια παγκόσμια δύναμη ως «το Κινεζικό Όνειρο».

10122021-1.jpg

Ο Σι Τζινπίνγκ στο Πεκίνο, τον Οκτώβριο του 2021. Carlos Garcia Rawlins / Reuters
---------------------------------------------

Αυτές οι ασκήσεις στην ελλειπτική τέχνη της κινεζικής μαρξιστικής φρασεολογίας έχουν αφήσει συχνά ξένους παρατηρητές να απορούν. Αυτό συνέβη και με το πιο πρόσφατο σύνθημα που εμφανίστηκε υπό τον Σι: «κοινή ευημερία». Ο όρος κέρδισε δημοσιότητα το περασμένο καλοκαίρι, καθώς οι κινεζικές Αρχές στόχευσαν με ένα μπαράζ νέων κανονισμών σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένου ενός αριθμού μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας, στο όνομα της διόρθωσης των υπερβολών του καπιταλισμού και της αποκατάστασης της αρχικής αποστολής του ΚΚΚ να υπηρετεί τις μάζες. Οι νέοι κανόνες ουσιαστικά εξαφάνισαν περίπου 1,5 τρισεκατομμύριo δολάρια από τις αποτιμήσεις των μετοχών αυτών των εταιρειών. Από τότε, οι επενδυτές και άλλοι έχουν σπεύσει να αποκρυπτογραφήσουν την κοινή ευημερία και να κατανοήσουν τις επιπτώσεις της στις μελλοντικές πολιτικές και τις οικονομικές προοπτικές της Κίνας.

Ίσως το πιο σημαντικό μέρος για να αναζητήσει κάποιος ενδείξεις είναι σε ένα μανιφέστο που ο Σι εκφώνησε ως ομιλία σε αξιωματούχους της Κεντρικής Οικονομικής Επιτροπής του ΚΚΚ τον Αύγουστο —ένα μακρό απόσπασμα του οποίου δημοσιεύθηκε αργότερα στο [περιοδικό] Qiushi τον Οκτώβριο με τον τίτλο «Αποφασιστική Προώθηση της Κοινής Ευημερίας» (Resolutely Advance Common Prosperity ) [2]. Το Qiushi δεν είναι ένα συνηθισμένο φερέφωνο του καθεστώτος˙ είναι το θεωρητικό περιοδικό της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΚ, ενός σώματος περίπου 350 κορυφαίων εκπροσώπων της ελίτ που λαμβάνουν βασικές πολιτικές αποφάσεις. Ό,τι δημοσιεύεται εκεί έχει μεγάλο ειδικό βάρος, και το μανιφέστο του Σι δεν αποτελεί εξαίρεση. Απευθυνόμενο κυρίως στην γραφειοκρατία, δεν είναι προπαγάνδα για το κοινό: αντί γι’ αυτό, θα πρέπει να γίνει κατανοητό ως ένα σύνολο οδηγιών για κυβερνητικούς αξιωματούχους που είναι επιφορτισμένοι με την εφαρμογή του οράματος του Σι. Τα λόγια του θα διαχυθούν προς τα κάτω στην ιεραρχία και θα βελτιστοποιηθούν, επίπεδο προς επίπεδο.

«Κοινή ευημερία», δηλώνει ο Σι, «σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι θα ευημερούν μαζί, τόσο υλικά όσο και πνευματικά, όχι μόνο μια μικρή μειοψηφία». Δεν είναι, τονίζει, μια έκκληση για «ισότητα [με] όλους να είναι το ίδιο». Ούτε το ΚΚΚ θα πέσει σε «μια προνοιακή παγίδα» που ανταμείβει τους τεμπέληδες. Αντίθετα, όπως υποσχέθηκε, το κόμμα θα συνεχίσει να «ενθαρρύνει την δημιουργία πλούτου μέσω της προκοπής και της καινοτομίας».

Σε όλες τις οδηγίες του, ωστόσο, ο Σι παλεύει με την ένταση μεταξύ της επιβράβευσης των καπιταλιστών και του περιορισμού του πλούτου τους. Από τη μια πλευρά, ορκίζεται να περιορίσει το «υπερβολικό εισόδημα» και απορρίπτει «την χαοτική επέκταση του κεφαλαίου» μέσω ρυθμίσεων, διαλύοντας τους εταιρικούς τιτάνες του ιδιωτικού τομέα και παροτρύνοντας τους πλούσιους να κάνουν δωρεές. Αλλά την ίδια στιγμή, η Κίνα «πρέπει να συνεχίσει να ενεργοποιεί και να μοχλεύει επιχειρηματικά κίνητρα». Ο τετραγωνισμός αυτού του κύκλου είναι δύσκολος: εάν οι ανταμοιβές των επιχειρηματιών έχουν ανώτατο όριο ή εάν δεν μπορούν να εξασφαλίσουν με σιγουριά τις αποδόσεις των επενδύσεών τους, θα επενδύουν και θα καινοτομούν λιγότερο.

Το μανιφέστο ακουσίως κάνει σαφή μια θεμελιώδη πραγματικότητα για το ΚΚΚ: παρά την αξιοσημείωτη επιτυχία του στην δημιουργία πλούτου και την τόνωση της ανάπτυξης, το κόμμα δεν έχει σαφείς απαντήσεις όταν πρόκειται για την επίλυση του γρίφου τού πώς να δαμάσει τις υπερβολές του καπιταλισμού χωρίς να καταπνίξει τις δημιουργικές του προοπτικές. Όπως οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο, το ΚΚΚ δεν έχει ακόμη καταλάβει πώς να έχει και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο. Ο Σι το παραδέχεται, γράφοντας: «Σχετικά με την διόρθωση της φτώχειας, έχουμε άφθονη εμπειρία˙ αλλά όσον αφορά την διαχείριση της ευημερίας, έχουμε ακόμα πολλά να μάθουμε».

Ακριβώς επειδή ο Σι δεν έχει οδικό χάρτη να ακολουθήσει, προτρέπει τους συντρόφους του να προσαρμοστούν και να πειραματιστούν. Ο τελικός αντίκτυπος της κοινής ευημερίας θα εξαρτηθεί από το πώς οι αξιωματούχοι σε διάφορα επίπεδα της ιεραρχίας ερμηνεύουν και μεταφράζουν τις φιλοδοξίες του Σι σε συγκεκριμένες πολιτικές.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΦΛΙΤΖΑΝΙ

Στις Δυτικές δημοκρατίες [3], οι ηγέτες εκφωνούν ομιλίες ξεκάθαρα και πειστικά για να γοητεύσουν τους ψηφοφόρους και να κερδίσουν την υποστήριξη του κοινού. Οι Κινέζοι ηγέτες φαίνεται να κάνουν το αντίθετο: οι ομιλίες τους είναι αδιαπέραστες και αποχαυνωτικές, φορτωμένες με κομματική γλώσσα και περίπλοκες νύξεις. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι στερούνται ουσίας. Για να τις αποκωδικοποιήσει κάποιος, θα πρέπει να θυμάται ότι, εν μέρει λόγω της απουσίας ανοιχτού πολιτικού ανταγωνισμού στην Κίνα, τέτοιες ομιλίες δεν αποτελούν δημόσια επικοινωνία αλλά μάλλον επικοινωνία πολιτικής. (Το κόμμα διαμορφώνει ενεργά την κοινή γνώμη, αλλά με άλλα μέσα, όπως ελέγχοντας το περιεχόμενο των μέσων ενημέρωσης).

Έχω χαρακτηρίσει το κινεζικό πολιτικό σύστημα ως βασιζόμενο στον «κατευθυνόμενο αυτοσχεδιασμό» [4], στον οποίο ο ανώτατος ηγέτης δίνει γενικές κατευθύνσεις και στην συνέχεια οι γραφειοκράτες απαντούν με συγκεκριμένες πολιτικές, συνήθως προσαρμοσμένες στις τοπικές συνθήκες. Οι οδηγίες έρχονται σε τρία βασικά είδη, τα οποία μπορεί κανείς να σκεφτεί ως «κόκκινο, μαύρο, και γκρι». Οι «κόκκινες» οδηγίες επιβάλλουν σαφείς περιορισμούς. Οι «μαύρες» υποστηρίζουν σαφώς μια συγκεκριμένη πορεία δράσης. Οι «γκρίζες» οδηγίες είναι εσκεμμένα διφορούμενες σχετικά με το τι μπορούν και τι δεν μπορούν να κάνουν οι αξιωματούχοι, κάτι που βοηθάει στην ενθάρρυνση του τοπικού πειραματισμού και των διαφοροποιήσεων στην πολιτική. Το να είναι αινιγματικές ή ασαφείς επιτρέπει επίσης στους ηγέτες να μην δεσμεύονται σε μια δεδομένη πολιτική μέχρι να βεβαιωθούν ότι θέλουν να διακυβεύσουν το κύρος και την φήμη τους σε αυτήν.

Το κείμενο του Σι στο Qiushi περιέχει και τους τρεις τύπους οδηγιών. Μια «κόκκινη» οδηγία περιλαμβάνει μια ειλικρινή παραδοχή από την πλευρά του Σι σχετικά με την δημόσια αντίδραση που ακολούθησε την εκστρατεία εξάλειψης της φτώχειας, την οποία ξεκίνησε το ΚΚΚ το 2012. Ως μέρος αυτής της προσπάθειας, τοπικοί αξιωματούχοι έλαβαν εντολές να επιτύχουν συγκεκριμένους στόχους για τη μείωση του αριθμού των κατοίκων με χαμηλό εισόδημα στις δικαιοδοσίες τους μέσα σε ένα σφικτό χρονοδιάγραμμα. Η πίεση ήταν τόσο έντονη, ανέφερε ένα κινεζικό μέσο ενημέρωσης, που «οι γραφειοκράτες έχαναν συχνά την φωνή τους και έπασχαν από αϋπνίες». Πολλοί απάντησαν με ακραία μέτρα: απλώς μείωσαν τον αριθμό των φτωχών σε ορισμένες περιοχές μεταφέροντάς τους από απομακρυσμένα χωριά σε μεγαλύτερες πόλεις, χωρίς να λάβουν υπόψη τον βιοπορισμό τους. Εκατομμύρια κάτοικοι της υπαίθρου ξεριζώθηκαν με αυτόν τον τρόπο. Πολλοί από αυτούς ήταν αγρότες που κατέληξαν να μην έχουν ούτε γη ούτε δουλειά σε αστικές περιοχές και μπορούσαν να ζήσουν μόνο χάρη σε παροχές πρόνοιας.

Το μάθημα, υπογραμμίζει ο Σι, είναι ότι κατά την εφαρμογή της κοινής ευημερίας, οι αξιωματούχοι «δεν πρέπει να υιοθετούν τους ενιαίους στόχους που χρησιμοποιήθηκαν στην εκστρατεία εξάλειψης της φτώχειας» και πρέπει να αποφεύγουν «μαζικές επιστροφές στην φτώχεια ή νέες μορφές φτώχειας». Με άλλα λόγια, προειδοποιεί ενάντια στον καθορισμό μη ρεαλιστικών στόχων και στην προσφυγή σε δυναμικά μέτρα που μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα στην πορεία.

Ο Σι εκδίδει επίσης ορισμένες «μαύρες» οδηγίες. Οι αξιωματούχοι, εξηγεί, πρέπει «να ενδυναμώσουν τις σοσιαλιστικές αξίες ως κατευθυντήριο δόγμα και να ενδυναμώσουν την εκπαίδευση στον πατριωτισμό, τον κολεκτιβισμό, και τον σοσιαλισμό». Με άλλα λόγια, πρέπει να αυστηροποιήσουν τον ιδεολογικό έλεγχο. Δεύτερον, πρέπει «να μοχλεύσουν προληπτικά τον σημαντικό ρόλο της κρατικής οικονομίας στην προώθηση της κοινής ευημερίας».

Και τρίτον, σημειώνει ο Σι, η υποστήριξη του κόμματος σε πλούσιους ιδιώτες επιχειρηματίες θα έρχεται τώρα με όρους. Επαναλαμβάνει το αξίωμα του Deng ότι η κυβέρνηση «πρέπει να αφήσει κάποιους να πλουτίσουν πρώτοι», αλλά προσθέτει ότι «την ίδια στιγμή, πρέπει να τονίσουμε ότι όσοι πλούτισαν πρώτοι θα πρέπει να ανυψώσουν εκείνους που πλούτισαν αργότερα». Εξ ου και η έκκληση του Σι προς τους εύπορους να μοιράσουν εθελοντικά τον πλούτο τους. (Οι κινεζικοί τεχνολογικοί γίγαντες Alibaba και Tencent ανταποκρίθηκαν αμφότεροι αμέσως και με ενθουσιασμό, δωρίζοντας πάνω από 46 εκατομμύρια δολάρια στα θύματα των πλημμυρών στην επαρχία Shanxi).

Τέλος, ο Σι περιγράφει μια σειρά από «γκρίζες» οδηγίες. «Η κοινή ευημερία είναι ένας μακροπρόθεσμος στόχος», συμβουλεύει. «Απαιτεί μια διαδικασία και δεν μπορεί να επιτευχθεί βιαστικά». Επισημαίνει την επαρχία Zhejiang στην ανατολική Κίνα, όπου ο ίδιος υπηρέτησε ως επαρχιακός γραμματέας του κόμματος από το 2002 έως το 2007, ως πρότυπο πειραματισμού με πολιτικές για δίκαιη ανάπτυξη. H Zhejiang είναι μια προφανής επιλογή όχι μόνο επειδή είναι η τέταρτη πλουσιότερη επαρχία με όρους συνολικού ΑΕΠ, αλλά και επειδή πολλοί από τους πιστούς προστατευόμενους του Σι -που αποτελούν την πολιτική του βάση- κατάγονται από την επαρχία.

Ενθαρρύνοντας τους αξιωματούχους σε όλη την χώρα να μάθουν από την εμπειρία της Zhejiang και να «προσαρμόσετε τις μεθόδους σας στις τοπικές συνθήκες», ο Σι ασκεί τον κατευθυνόμενο αυτοσχεδιασμό. Η καθοδήγησή του θυμίζει το διάσημο αξίωμα του Deng να «διασχίσεις το ποτάμι με το να ακουμπάς τις πέτρες». Όμως, ενώ ο Deng επέλεξε την επαρχία Guangdong την δεκαετία του 1980, ως πρότυπο του οράματός του για μια ελεύθερη οικονομία που βασίζεται στην αγορά, ο Σι επέλεξε την Zhejiang για να εκπροσωπήσει την κοινή ευημερία.

Ο ΔΡΟΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΕΜΠΡΟΣ

Τώρα που ο Σι έχει σχεδιάσει τις γενικές παραμέτρους, θα εναπόκειται σε αξιωματούχους κατώτερου επιπέδου να καλύψουν τα κενά. Τον Ιούλιο του 2021, η επαρχιακή κυβέρνηση της Zhejiang δημοσίευσε ένα πενταετές πλάνο για την επίτευξη της κοινής ευημερίας, το οποίο περιλαμβάνει 52 μέτρα. Πολλές από τις πολιτικές, όπως η αναβάθμιση της βιομηχανικής υποδομής, εφαρμόζονται εδώ και πολύ καιρό, αλλά το σχέδιο πρόσθεσε επίσης μερικούς νέους τομείς έμφασης σύμφωνα με τις προτεραιότητες του Σι: για παράδειγμα, την δημιουργία ενός συστήματος φιλανθρωπικής προσφοράς, τον περιορισμό της κερδοσκοπίας στα ακίνητα, και την επέκταση του αποθέματος της οικονομικά προσιτής στέγης.

Σε τοπικό επίπεδο, έχουν αναδυθεί ακόμη πιο συγκεκριμένες πολιτικές κοινής ευημερίας [5]. Πάρτε, για παράδειγμα, τον Jiaxing, έναν από τους πλουσιότερους δήμους της Zhejiang —και έναν [δήμο] που υπερηφανεύεται επίσης για τον υψηλό βαθμό οικονομικής ισότητας μεταξύ των κατοίκων του. Για να μειώσουν το χάσμα μεταξύ των αγροτικών και των αστικών περιοχών, οι Αρχές του Jiaxing έχουν χαλαρώσει το σύστημα εγγραφής των νοικοκυριών, έτσι ώστε όλοι οι κάτοικοι να έχουν το ίδιο επίπεδο πρόσβασης στις δημόσιες υπηρεσίες. Ο δήμος Jiaxing έχει επίσης διοχετεύσει πόρους σε εργαλεία υψηλής τεχνολογίας για την αύξηση της γεωργικής παραγωγής και προωθεί καινοτόμες πολιτικές που επιτρέπουν στις διοικήσεις των χωριών να πωλούν αχρησιμοποίητα τμήματα της «ποσόστωσης γης» (land quota) τους -την κυβερνητική άδεια για την χρήση αγροτικής γης για αστική ανάπτυξη- σε επιχειρήσεις με αντάλλαγμα έσοδα ή κυριότητα.

Η [επαρχία] Zhejiang αντιπροσωπεύει έναν πολλά υποσχόμενο δρόμο για κοινή ευημερία. Άλλα μέρη της Κίνας, ωστόσο, δεν απολαμβάνουν τα οικονομικά πλεονεκτήματα της Zhejiang και θα πρέπει να περιμένει κάποιος ότι η εφαρμογή της πολιτικής θα είναι εξαιρετικά άνιση, παρόλο που όλοι οι Κινέζοι γραφειοκράτες έχουν λάβει τo ίδιο σύνολο οδηγιών από το Πεκίνο.

ΕΠΕΚΤΕΙΝΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ ΤΗΣ ΚΙΝΕΖΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ

Η ιδιαίτερη προσοχή στον τρόπο με τον οποίο οι Κινέζοι ηγέτες επικοινωνούν και κατευθύνουν την γραφειοκρατία φωτίζει αυτό που ο ιστορικός Odd Arne Westad αποκάλεσε, στο Foreign Affairs, «οι πηγές της κινεζικής συμπεριφοράς» [6] -μια φράση που παραπέμπει στο διάσημο δοκίμιο του Αμερικανού διπλωμάτη George Kennan σχετικά με τις πηγές της σοβιετικής συμπεριφοράς. Ο Westad υποστήριξε ότι αυτές οι πηγές περιλαμβάνουν την θεαματική οικονομική ανάπτυξη της Κίνας, την φιλοδοξία της να κυριαρχήσει στην Ασία, και τον κινεζικό εθνικισμό.

Το μανιφέστο του Σι στο Qiushi υπογραμμίζει τρεις επιπλέον παράγοντες. Πρώτον, η καπιταλιστική άνθηση της Κίνας είναι το πιο περήφανο επίτευγμα του ΚΚΚ αλλά, επίσης, και η πηγή μιας σειράς ρωγμών που απειλούν σήμερα την σταθερότητά του. Δεύτερον, οι Κινέζοι ηγέτες είναι ταυτόχρονα φιλόδοξοι και επιρρεπείς στο λάθος. Η αδυναμία του Σι να επιλύσει την ένταση μεταξύ του να εξημερώσει τον καπιταλισμό και του να διατηρήσει την ζωντάνια του, είναι μια ένδειξη των ορίων των φιλοδοξιών του. Τρίτον, η αποτελεσματικότητα όλων των μεγάλων στρατηγικών στην Κίνα, είτε εγχώριων είτε παγκόσμιων, βασίζεται στην εφαρμογή τους από εκατομμύρια γραφειοκράτες και συναφείς δρώντες. (Η παγκόσμια σύγχυση γύρω από την Πρωτοβουλία Μια Ζώνη Ένας Δρόμος [Belt and Road Initiative, BRI] του Σι δείχνει την εντυπωσιακή έλλειψη σχεδιασμού και συντονισμού στην εξωτερική πολιτική του ΚΚΚ).

Η αποκωδικοποίηση της κοινής ευημερίας απαιτεί να ληφθούν υπόψη και οι τρεις αυτές πρόσθετες πηγές. Η ανισότητα, η διαφθορά, οι ριψοκίνδυνες φούσκες των περιουσιακών στοιχείων, η ηθική παρακμή, και άλλα προβλήματα είναι αλληλένδετες κρίσεις που πηγάζουν από τον παρεοκρατικό καπιταλισμό (crony capitalism) της Κίνας. Όπως έχω γράψει [7], αυτά τα προβλήματα έχουν δημιουργήσει μια κινεζική εκδοχή της Αμερικανικής Επίχρυσης Εποχής. (American Gilded Age). Η κοινή ευημερία πρέπει να γίνει κατανοητή ως μια συντομογραφία των προσπαθειών του Σι να σώσει την Κίνα από την Επίχρυση Εποχή της και να την παραδώσει σε κάτι παρόμοιο με αυτό που βίωσαν οι Ηνωμένες Πολιτείες κατά την Προοδευτική εποχή (Progressive era).

Φυσικά, ο Σι δεν μπορεί να παραδεχθεί ανοιχτά ότι η χώρα του αντιμετωπίζει προβλήματα παρόμοια με εκείνα που έχουν διαμορφώσει τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον καπιταλιστικό αντίπαλό της. Και το να διατυπώνει την εκστρατεία του ως μια μάχη κατά της ανισότητας επιτρέπει στον Σι να αποφύγει να αναγνωρίσει την πραγματικότητα μιας συστημικής κατάρρευσης που αντιμετωπίζει το ΚΚΚ. Αλλά σε αντίθεση με τους ηγέτες των ΗΠΑ, οι οποίοι βασίστηκαν σε δημοκρατικά μέτρα για να αντιμετωπίσουν τις υπερβολές του καπιταλισμού, ο Σι αναπτύσσει έναν συνδυασμό εντολών εκ των άνω, συνθημάτων, και προσαρμοστικής χάραξης πολιτικής. Η προσέγγισή του αντανακλά την ελπίδα του ΚΚΚ να πειραματιστεί και να κάνει μικρές διορθώσεις ώστε να εξέλθει από πολλές ταυτόχρονες κρίσεις, προκειμένου να αποφευχθεί ένας πιο θεμελιώδης μετασχηματισμός του πολιτικού συστήματος.

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.amazon.com/Chinas-Gilded-Age-Economic-Corruption/dp/1108478603
[2] http://www.qstheory.cn/dukan/qs/2021-10/15/c_1127959365.htm
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/competition-with-china-wit...
[4] https://www.amazon.com/Escaped-Poverty-Cornell-Studies-Political/dp/1501...
[5] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2021-04-20/how-not-win-all...
[6] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2019-08-12/sources-chinese...
[7] https://www.foreignaffairs.com/articles/asia/2021-06-22/robber-barons-be...

Copyright © 2021 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2021-12-08/decoding-xi-jin...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition