Το πλεονέκτημα ήπιας ισχύος της Κίνας στην Αφρική

Τέλος —και ίσως το πιο αξιοσημείωτο— Κινέζοι και Αφρικανοί αξιωματούχοι έχουν ξεκινήσει μια σειρά από εξέχουσες πολυμερείς εκδηλώσεις, συμπεριλαμβανομένου του Φόρουμ για την Συνεργασία Κίνας-Αφρικής (Forum on China-Africa Cooperation, FOCAC). Η σύνοδος του FOCAC, που πραγματοποιείται κάθε τρία χρόνια, είναι πλέον μια από τις μεγαλύτερες τακτικές διπλωματικές συγκεντρώσεις Αφρικανών ηγετών. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, αντίθετα, δεν έχουν συγκαλέσει μια συγκρίσιμη εκδήλωση από την Σύνοδο Κορυφής Ηγετών ΗΠΑ-Αφρικής (U.S.-Africa Leaders Summit) της κυβέρνησης Ομπάμα το 2014 στην Ουάσιγκτον.

Όπως το BRI, το FOCAC δεν επικεντρώνεται απλώς στην ανάπτυξη κοινών προγραμμάτων υποδομών και δανεισμού. Το φόρουμ έχει επίσης σχεδιαστεί για να αναπτύξει και να εμβαθύνει τις διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ των αφρικανικών χωρών και της Κίνας. Κατά την διάρκεια της συνάντησης του FOCAC του 2018, για παράδειγμα, το Πεκίνο δεσμεύτηκε να χορηγήσει 50.000 νέες ευκαιρίες κατάρτισης για Αφρικανούς επαγγελματίες στους τομείς της τεχνολογίας των πληροφοριών, της ενέργειας, του τουρισμού, και της ανθρωπιστικής βοήθειας˙ ανακοίνωσε ένα νέο σχέδιο συνεργασίας μεταξύ κινεζικών και αφρικανικών πανεπιστημίων˙ και ξεκίνησε πολλά προγράμματα κατάρτισης για το αφρικανικό προσωπικό επιβολής του νόμου. Αν και περιορίστηκε από τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς για την πανδημία της COVID-19, το FOCAC 2021, που πραγματοποιήθηκε στην Σενεγάλη, παρήγαγε ένα παρόμοιο σύνολο δεσμεύσεων.

ΜΙΑ ΓΕΦΥΡΑ ΓΙΑ ΚΑΠΟΥ

Συνολικά, αυτές οι δραστηριότητες αντιπροσωπεύουν μια τρομερή επέκταση της επιρροής της Κίνας σε ολόκληρη την ήπειρο. Οι προσπάθειες του Πεκίνου ήδη αποδίδουν. Σήμερα, το 63% των Αφρικανών θεωρούν την επιρροή της Κίνας στην ήπειρο ως «κάπως θετική» ή «πολύ θετική» και η Κίνα είναι πλέον το προτιμώμενο μοντέλο ανάπτυξης για έναν αυξανόμενο αριθμό χωρών, συμπεριλαμβανομένων του Μπενίν, της Μποτσουάνα, της Μπουρκίνα Φάσο, και του Μάλι.

Πέρα από τα μέτρα δημοτικότητας, ωστόσο, η διπλωματία της Κίνας -συμπεριλαμβανομένων των φόρουμ όπως το FOCAC- εξυπηρετεί πολλούς άλλους κρίσιμους σκοπούς. Πρώτον, όταν φιλοξενούνται στην Κίνα, αυτές οι συγκεντρώσεις αναδεικνύουν το μοντέλο ανάπτυξης του Πεκίνου. Όλες οι ακμάζουσες πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου της Κίνας, οι νέες υποδομές, και η χρήση της τεχνολογίας στην διακυβέρνηση επιδεικνύονται σε όσους το επισκέπτονται. Η ευκαιρία «να δείξουν και να πουν» (show and tell) την επιτυχία της Κίνας βοηθά τους κυβερνητικούς αξιωματούχους να διαμορφώσουν το αφήγημα για την ανάπτυξη του Πεκίνου και την δυνητική εφαρμογή του [μοντέλου ανάπτυξης] πέρα από τα σύνορα της Κίνας.

Η διπλωματία των φόρουμ είναι επομένως ένας ιδανικός τρόπος προώθησης των κινεζικών προϊόντων, πρακτικών και κανόνων. Αρκετές χώρες αντιμετωπίζουν ήδη σοβαρά τη μέθοδο του Πεκίνου. Με την κινεζική υποστήριξη, πολιτικά κόμματα στη Νότια Αφρική και την Τανζανία έχουν ανοίξει ακαδημίες κατάρτισης έχοντας ως πρότυπο τα κομματικά σχολεία του ΚΚΚ (τα οποία εκπαιδεύουν τα μελλοντικά κομματικά επιτελεία), συμπεριλαμβανομένης της Σχολής Ηγεσίας Julius Nyerere (Julius Nyerere Leadership School) κοντά στο Νταρ ες Σαλάαμ και ενός ινστιτούτου έξω από το Γιοχάνεσμπουργκ που χορηγείται από το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (African National Congress). Καταρτισμένοι στην Κίνα εκπαιδευτές ίδρυσαν επίσης το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Luyanzi (Luyanzi Institute of Technology) της Ουγκάντα, ένα σχολείο επαγγελματικής κατάρτισης κοντά στην Καμπάλα.

Ωστόσο, τα οφέλη της κινεζικής διπλωματίας δεν περιορίζονται σε αυτά τα θεσμικά αποτελέσματα. Οι μαρτυρίες μαθητών που φοιτούν σε κινεζικά σχολεία με χορηγούμενες από την κυβέρνηση υποτροφίες υποδηλώνουν ότι οι αποδέκτες εργάζονται συχνά για να βελτιώσουν τις διμερείς σχέσεις με την Κίνα μετά την επιστροφή τους στην πατρίδα. Η επάρκεια στα μανδαρίνικα είναι ένας άλλος ξεκάθαρος τρόπος για να συμβεί αυτό: σε μη αγγλόφωνες αφρικανικές χώρες, η επικοινωνία με κινέζους ομολόγους μπορεί να είναι περίπλοκη. Οι δημόσιοι υπάλληλοι με γλωσσικές δεξιότητες και κατανόηση του κινεζικού πολιτισμού διευκολύνουν αναπόφευκτα την ομαλότερη επικοινωνία και την συνεργασία σε πολύπλοκα έργα.

ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΜΕΤΡΑΕΙ

Σήμερα, η Ουάσιγκτον υποτιμά με δική της ευθύνη τις επενδύσεις του Πεκίνου σε κοινωνικό και ανθρώπινο κεφάλαιο στην Αφρική. Αυτά τα προγράμματα έγιναν γρήγορα ο κεντρικός πυλώνας της διαμόρφωσης εξωτερικής πολιτικής της Κίνας στην Αφρική και θα συνεχίσουν να λειτουργούν στο απώτερο μέλλον. Τέτοιες προσπάθειες αντιμετωπίζουν επίσης μια αυξανόμενη ανάγκη, καθώς μειώνεται ο αριθμός των αμερικανικών και ευρωπαϊκών υποτροφιών, βιζών, και προγραμμάτων ανταλλαγής που είναι διαθέσιμα σε πολίτες από αφρικανικές χώρες, και αυξάνεται το αντιμεταναστευτικό αίσθημα στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη.

Η Κίνα αρχίζει να γεμίζει αυτό το κενό σε μια σειρά τομέων. Σύμφωνα με μια πρόσφατη έκθεση της UNESCO, για παράδειγμα, το 16% όλων των υποτροφιών σε πολίτες από αφρικανικές χώρες για σπουδές στο εξωτερικό χορηγήθηκαν από την κινεζική κυβέρνηση —καθιστώντας το Πεκίνο τον μεγαλύτερο πάροχο. Ακόμη και μεταξύ των πλούσιων μελών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Organization for Economic Cooperation and Development, ΟΟΣΑ), οι Ηνωμένες Πολιτείες ακολουθούν στην πέμπτη θέση. Εάν η Ουάσιγκτον ενδιαφέρεται σοβαρά για την βελτίωση της σχέσης της με την αφρικανική ήπειρο, η αύξηση των ευκαιριών εκπαίδευσης για τους Αφρικανούς φοιτητές είναι ένα καλό μέρος για να ξεκινήσει.