Το καθεστώς της μη διάδοσης των πυρηνικών καταρρέει | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το καθεστώς της μη διάδοσης των πυρηνικών καταρρέει

Η επιδιόρθωσή του θα απαιτήσει σκληρότερες, πιο έξυπνες επιθεωρήσεις

Οι κεφαλές δεν είναι το μόνο αντικείμενο που χρειάζονται τα κράτη για να μετατρέψουν τα σχάσιμα υλικά σε παραδοτέα πυρηνικά όπλα. Πρέπει επίσης να κατασκευάσουν ή να αποκτήσουν προηγμένους πυραύλους, και οι διεθνικοί θεσμοί μπορούν να εστιάσουν στον εντοπισμό των κρατών που φαίνεται να επιδιώκουν πυρηνικά ικανούς [πυραύλους], επικεντρώνοντας ιδιαίτερα σε χαρακτηριστικά που τους διακρίνουν από άλλους τύπους οχημάτων εκτόξευσης, συμπεριλαμβανομένων αυτών για τους δορυφόρους. Ένα αποτελεσματικό σύστημα ανίχνευσης θα αποδεικνυόταν αμέσως πολύτιμο, δεδομένου ότι ένας αριθμός κρατών, από την Σαουδική Αραβία έως τη Νότια Κορέα, κατασκευάζουν ή αποκτούν τα μέσα για να παραγάγουν βαλλιστικούς [πυραύλους] και πυραύλους κρουζ, ικανούς να παραδώσουν πυρηνικές βόμβες. Πολλά από αυτά τα ίδια κράτη έχουν επίσης φλερτάρει με την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων.

Υπάρχουν επιπλέον δείκτες που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι επιτηρητές για τη μη διάδοση [των πυρηνικών όπλων] για να διακρίνουν τα ειρηνικά πυρηνικά προγράμματα από τα στρατιωτικά. Ένα λειτουργικό πυρηνικό οπλοστάσιο απαιτεί μια εγκατάσταση πέρα από τις κεφαλές και τους πυραύλους, συμπεριλαμβανομένου ενός πολύπλοκου συστήματος διοίκησης και ελέγχου˙ σχολαστικό έλεγχο του προσωπικού˙ διαδικασίες πυρηνικής ασφάλειας και ικανοτήτων αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης˙ εξαιρετικά μέτρα ασφαλείας˙ δόγματα απασχόλησης και χρήσης˙ εκπαιδευμένο προσωπικό˙ και αποκλειστικές εγκαταστάσεις που μπορούν να αποθηκεύουν, να συντηρούν, και να εκτοξεύουν όπλα. Όλες αυτές οι δραστηριότητες αφήνουν ίχνη, και καθώς οι διεθνείς επιτηρητές αξιολογούν τα πυρηνικά προγράμματα, θα πρέπει να επιδιώκουν να εκτιμήσουν εάν οι κυβερνήσεις προωθούν επίσης αρκετές από αυτές τις ικανότητες.

ΘΕΤΙΚΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ

Το να λειτουργήσει αυτό το βελτιωμένο σύστημα μη διάδοσης [των πυρηνικών όπλων] δεν θα είναι εύκολο. Η Αυστραλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει πρώτα να υιοθετήσουν νέα, συγκεκριμένα μέτρα πυρηνικής παρακολούθησης που υπερβαίνουν την AUKUS. Στην συνέχεια θα χρειαστεί να εξασφαλίσουν την συνεργασία της Κίνας [4], της Ρωσίας, και άλλων χωρών που έχουν πυρηνικά όπλα για να εξασφαλίσουν ότι όλες θα υιοθετήσουν τις ίδιες σχολαστικές πρακτικές και θα υποστηρίξουν τις διεθνείς προσπάθειες για την θεσμοθέτησή τους. Και θα είναι δύσκολο να πειστούν τα μη πυρηνικά κράτη να συμφωνήσουν σε νέες προσδοκίες διαφάνειας, πόσω μάλλον να δώσουν την εξουσία σε οποιοδήποτε διεθνές σώμα να συλλέγει συστηματικά περισσότερες πληροφορίες για προγράμματα με πιθανούς στόχους [κατασκευής] όπλων.

Αυτό όμως δεν το καθιστά αδύνατο. Τα κράτη ίσως θεωρήσουν αποδεκτή την περισσότερη παρακολούθηση, εάν αυτή ενσωματωθεί στην Προσέγγιση της ΙΑΕΑ σε Επίπεδο Κράτους και χρησιμοποιηθεί για να δικαιολογήσει τις εργασίες ρουτίνας της υπηρεσίας σχετικά με τις διασφαλίσεις, με επιπλέον έρευνες μόνο κατά περίπτωση. Όλα αυτά τα μέτρα θα μπορούσαν τελικά να κατοχυρωθούν από το Συμβούλιο της ΙΑΕΑ, την ετήσια Διάσκεψη Αξιολόγησης της NPT, το G-20, και τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Για να κερδίσουν την προθυμία των μη πυρηνικών κρατών που ενδέχεται να υποστούν ακόμα περισσότερους ελέγχους, οι ηγέτιδες πυρηνικές δυνάμεις θα μπορούσαν να εγγυηθούν ότι δεν θα πιέσουν για νέα διεθνή νομικά όργανα ή θεσμούς˙ ότι το αναθεωρημένο καθεστώς θα ασκείται εξ ολοκλήρου μέσω των υφιστάμενων πλαισίων. Θα πρέπει επίσης να καταστήσουν σαφές ότι τα κράτη που δεν διαθέτουν όπλα δεν θα υπόκεινται σε νέες προσδοκίες, εφόσον δεν αυξήσουν τον εμπλουτισμό ουρανίου. Για τα κράτη που επιλέγουν να χρησιμοποιούν εμπλουτισμένο ουράνιο, οι προσδοκίες για μεγαλύτερη ανεκτικότητα και διαφάνεια θα συνδέονται με το εύρος και την κλίμακα των δραστηριοτήτων τους στην διάδοση [των πυρηνικών όπλων].

Τέλος, οι ηγέτιδες πυρηνικές δυνάμεις θα μπορούσαν να παράσχουν νέα κίνητρα για την τήρηση του βελτιωμένου πλαισίου, επεκτείνοντας τις εξαγωγικές πολιτικές και τα προγράμματα αρωγής σε κράτη που αναζητούν πυρηνική τεχνολογία για ειρηνικούς σκοπούς. Η απελευθέρωση των εξαγωγών πυρηνικού υλικού μπορεί να φαίνεται ότι έρχεται σε αντίθεση με τους στόχους της μη διάδοσης [των πυρηνικών όπλων], αλλά θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως ισχυρό κίνητρο για την συμμόρφωση με τη μη διάδοση και επίσης να ενισχύσει την διεθνή απάντηση στην κλιματική κρίση [5]. Η πυρηνική ενέργεια έχει αναγνωριστεί ως ένα σημαντικό στοιχείο στη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά παρουσιάζει δύσκολα οικονομικά και τεχνολογικά εμπόδια για πολλές χώρες.

Προτού το πυρηνικό καθεστώς ξεφτίσει περαιτέρω, τα κράτη πρέπει να καταβάλουν επείγουσα προσπάθεια για να αναζωογονήσουν την συμφωνία NPT. Αυτή η δουλειά είναι απαραίτητη τόσο για την αναστολή και τη μείωση της μελλοντικής διάδοσης [των πυρηνικών όπλων] όσο και για τον τελικό αφοπλισμό —με άλλα λόγια, για έναν κόσμο στον οποίο η πυρηνική τεχνολογία δεν θα συμβάλλει στην γεωπολιτική αστάθεια.