Είναι καιρός το ΝΑΤΟ να κλείσει την πόρτα του

Η δεύτερη υπόθεση πίσω από την επέκταση του ΝΑΤΟ προέκυψε από αισιόδοξες ιδέες για την διεθνή τάξη. Ίσως η Ρωσία βρισκόταν στον δρόμο προς την δημοκρατία, και μια ρωσική δημοκρατία θα απολάμβανε φυσικά την συνεργασία με το ΝΑΤΟ. Ίσως η Ρωσία να μην γινόταν δημοκρατία, αλλά εντούτοις να υπαγόταν σε μια τάξη υπό την ηγεσία της Αμερικής. Το 2003, το Γραφείο Σχεδιασμού Πολιτικής (Office of Policy Planning) του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ παρήγαγε ένα έγγραφο με τίτλο «Γιατί το ΝΑΤΟ Πρέπει να Προσκαλέσει την Ρωσία να Ενταχθεί» (Why NATO Should Invite Russia To Join). Αυτό δεν έμελλε να γίνει, αλλά οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ υπέθεσαν ότι το μαγνητικό Δυτικό μοντέλο θα προσέλκυε την Ρωσία στην Ευρώπη όπως θα [προσέλκυε] μια σειρά από χώρες που δεν είναι ακόμη στο ΝΑΤΟ: την Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, την Λευκορωσία, την Γεωργία, τη Μολδαβία, και την Ουκρανία. Το ΝΑΤΟ και το Δυτικό πολιτικό μοντέλο θα προχωρούσαν χέρι-χέρι. Δεδομένου του πόσο καλά είχε λειτουργήσει το ΝΑΤΟ μέχρι τότε, περισσότερο ΝΑΤΟ εξ ορισμού θα ισοδυναμούσε με περισσότερη ειρήνη, περισσότερη ολοκλήρωση, περισσότερη τάξη.

Αμφότερες οι υποθέσεις πίσω από την επέκταση του ΝΑΤΟ αποδείχτηκαν εσφαλμένες. Μια δομή που δημιουργήθηκε για την Δυτική Ευρώπη των μέσων του [εικοστού] αιώνα δεν είχε νόημα στη μεταψυχροπολεμική ανατολική Ευρώπη. Το αρχικό ΝΑΤΟ ήταν οριοθετημένο —από το Σιδηρούν Παραπέτασμα, από την γεωγραφία και από την πολιτική. Εκτός του ΝΑΤΟ, η Αυστρία και η Φινλανδία δεν ήταν διαθέσιμες: ήταν τυπικά ουδέτερες, αλλά έκαναν ξεκάθαρη την πίστη τους με το να υποστηρίζουν αθόρυβα τις επιταγές της Δυτικής ασφάλειας. Επιπλέον, οι φρικαλεότητες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου είχαν συμπιέσει τον εθνικισμό στην Δυτική Ευρώπη, η οποία έχει ιστορία ισχυρών εθνικών κρατών. Μετά το 1945, δεν υπήρχαν εκκρεμή ερωτήματα μεταξύ τους για τα σύνορα. Καμία εξωτερική δύναμη, ούτε η Σοβιετική Ένωση, ούτε η Κίνα, δεν ήταν πρόθυμη να αλλάξει τα σύνορα της Δυτικής Ευρώπης. Έτσι το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να διαπρέψει ως, όπως υποτίθεται ότι ήταν, μια αμυντική στρατιωτική συμμαχία.

Ένα διευρυμένο ΝΑΤΟ λειτουργεί εντελώς διαφορετικά στην Ανατολική Ευρώπη. Το 2022 δεν υπάρχει ισοδύναμο του Σιδηρούν Παραπετάσματος και η ανατολική γεωγραφία της Ευρώπης δεν περιορίζει την επέκταση του ΝΑΤΟ. Αντίθετα, η συμμαχία απλώνεται αδέξια και απρογραμμάτιστα σε όλη την ανατολική Ευρώπη. Η περιοχή του Καλίνινγκραντ είναι μια ρωσική νησίδα μέσα σε μια θάλασσα εδάφους του ΝΑΤΟ, η οποία εκτείνεται σε μια ακανόνιστη γραμμή από την Εσθονία μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα. Το ΝΑΤΟ του εικοστού πρώτου αιώνα είναι μπλεγμένο στο βασανιστικό ερώτημα του πού τελειώνουν τα δυτικά σύνορα της Ρωσίας και που αρχίζουν τα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης, ένα ερώτημα που από τον δέκατο έβδομο αιώνα ήταν η αιτία αναρίθμητων πολέμων, κάποιοι εκ των οποίων προήλθαν από τον ρωσικό ιμπεριαλισμό και κάποιοι [άλλοι] από τις Δυτικές εισβολές. Το ΝΑΤΟ διασχίζει τυχαία δεκάδες διαχωριστικές γραμμές στο αδίστακτο γήπεδο των αυτοκρατοριών, των εθνικών κρατών, και των εθνοτήτων που είναι η ανατολική Ευρώπη. Η συμμαχία δεν είναι η αιτία της περιφερειακής αστάθειας, αλλά ως μια μη ουδέτερη παρουσία και αντικείμενο της ρωσικής εχθρότητας, δεν μπορεί να διαχωριστεί από αυτήν την αστάθεια. Ίσως αν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες (εκτός από την Ρωσία) ήταν μέλη του ΝΑΤΟ, η συμμαχία θα μπορούσε να είναι ένα αποτελεσματικό προπύργιο ενάντια στη Μόσχα, αλλά ετούτη είναι κάθε άλλο από μια τέτοια περίπτωση.

Οι μη προβλεφθέντες κίνδυνοι της επέκτασης του ΝΑΤΟ έχουν επιδεινωθεί από την πολιτική των ανοιχτών θυρών, η οποία καθιστά ακατανόητη την ανατολική πτέρυγα της συμμαχίας. Η δήλωση του ΝΑΤΟ το 2008 ότι η Ουκρανία και η Γεωργία κάποια μέρα θα γίνουν μέλη ήταν στην καλύτερη περίπτωση φιλόδοξη και στην χειρότερη ανειλικρινής. Ωστόσο, η δυνατότητα για μια κίνηση των συνόρων του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά είναι πολύ πραγματική, όπως έχουν υπογραμμίσει οι πρόσφατες συνομιλίες για την δυνητική ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας. Επιπλέον, η προσπάθεια της ουκρανικής κυβέρνησης να εισέλθει στο ΝΑΤΟ έχει εμπλέξει την συμμαχία στην πιο εκρηκτική εθνοτική-εθνικιστική σύγκρουση της περιοχής, ακόμη κι αν οι υποστηρικτές της αυτονομίας του ΝΑΤΟ θεωρούν την ένταξη της Ουκρανίας ως καθαρά θέμα σεβασμού της χάρτας της συμμαχίας, που κατοχυρώνει την πολιτική των ανοιχτών θυρών, ή το θεόσταλτο δικαίωμα του Κιέβου να επιλέγει τους συμμάχους του. Μια αμυντική συμμαχία δεν έχει τα εφόδια για να χειριστεί μια σύγκρουση μεταξύ ενός μη μέλους που επιδιώκει ένταξη και μιας πυρηνικής δύναμης, πεισμωμένης να αρνηθεί αυτήν την ένταξη. Ετούτη είναι μια σύγκρουση που το ΝΑΤΟ μπορεί μόνο να χάσει και μια [σύγκρουση] που θα μπορούσε ακόμη και να απειλήσει την ύπαρξη της συμμαχίας, εάν ένα κράτος-μέλος όπως η Πολωνία ή η Λιθουανία έλκονταν στον εξελισσόμενο πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.

Ένας επιπλέον κίνδυνος για ένα διευρυνόμενο ΝΑΤΟ είναι η διεθνής τάξη γύρω από αυτό. Αντί να επιθυμεί να ενταχθεί στην υπό την ηγεσία των ΗΠΑ τάξη στην Ευρώπη, η Ρωσία επιδιώκει να οικοδομήσει μια δική της διεθνή τάξη και να περιορίσει την αμερικανική ισχύ. Κατά ειρωνικό τρόπο, η επέκταση του ΝΑΤΟ, ή η υπόσχεσή της, βοηθά τον Πούτιν σε αυτή την προσπάθεια. Ενισχύει το αφήγημά του για την Δυτική προδοσία και δικαιολογεί τον ρωσικό παρεμβατισμό στο ρωσικό κοινό. Στην Ρωσία, το ΝΑΤΟ είναι αντιληπτό ως ξένο και μη φιλικό. Η επέκτασή του είναι ένας πυλώνας της εσωτερικής πολιτικής νομιμοποίησης του Πούτιν. Η Ρωσία χρειάζεται έναν ηγέτη, λέει η λογική του Πούτιν, ο οποίος να μπορεί να πει «όχι» σε μια συμμαχία που έχει κατασκευαστεί για να λέει «όχι» στη Μόσχα.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΜΥΝΑ