Ο κύριος «φτιάξ’ το»

Άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν έχουν πάντα ακολουθήσει [τον Μακρόν]. Η «επανάσταση του κέντρου» του Μακρόν έχει παρεμποδιστεί από εθνικιστικές δυνάμεις, από τη μια πλευρά, και από τις δυνάμεις του status quo, από την άλλη. Όπως υποστήριξαν οι εμπειρογνώμονες για την Ευρώπη, Yves Bertoncini και Thierry Chopin, η ηγεσία στην Ευρώπη απαιτεί ταπεινότητα, υπομονή, και ικανότητα δημιουργίας συναίνεσης —χαρακτηριστικά που έρχονται σε έντονη αντίθεση με την «αυτοκρατορική» προσέγγιση του Μακρόν, την περιστασιακή αδυναμία του να συμβουλευτεί τους Ευρωπαίους συμμάχους και την συχνά πομπώδη ρητορική του. Κατά καιρούς, η προθυμία του Μακρόν να χαράξει το δικό του γεωπολιτικό μονοπάτι έχει προκαλέσει την αντίδραση των Ευρωπαίων συναδέλφων του: η μονομερής έναρξη της πρωτοβουλίας στρατηγικού διαλόγου με την Ρωσία, το 2019, σε συνδυασμό με την διαβόητη περιγραφή του «εγκεφαλικού θανάτου» του ΝΑΤΟ στο [περιοδικό] The Economist λίγους μήνες αργότερα, τον έκανε να εμφανίζεται αποσυντονισμένος με την υπόλοιπη ήπειρο παρά [να βρίσκεται] στο τιμόνι της. Ωστόσο, η τρέχουσα κρίση με την Ουκρανία έχει ενισχύσει την πεποίθηση του Μακρόν ότι χρειάζεται στρατηγικός διάλογος με την Ρωσία. Μολονότι η Ουάσιγκτον φαίνεται πεπεισμένη ότι επίκειται ρωσική εισβολή, ο Μακρόν επιμένει ότι ο πόλεμος μπορεί ακόμα και πρέπει να αποφευχθεί. Έχοντας κατά νου αυτόν τον στόχο, πιέζει για την εφαρμογή της Συμφωνίας του Μινσκ, του 2014, που επιδίωξε τον τερματισμό της σύγκρουσης στην [περιοχή] Ντονμπάς, αλλά φαίνεται επίσης ανοιχτός να συζητήσει τα θεμελιώδη ζητήματα πίσω από την αρχιτεκτονική ασφαλείας της Ευρώπης σε σχέση με την Ρωσία [3], όπως οι προσπάθειες για την μείωση του ρίσκου, οι Συνθήκες για τον έλεγχο των όπλων και τα μέτρα διαφάνειας.

Η προσέγγιση του Μακρόν, ωστόσο, μπορεί να είναι βιώσιμη μόνο με την συμμετοχή και άλλων Ευρωπαίων ηγετών. Είναι αξιοσημείωτο ότι, σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες Δυτικές δυνάμεις, ο Μακρόν έχει υποδηλώσει ότι η Ρωσία είναι «νομιμοποιημένη» όταν δηλώνει ότι οι ανάγκες ασφαλείας της θα πρέπει να συζητηθούν. Καθώς η Ευρώπη απειλείται από την συσσώρευση στρατευμάτων της Ρωσίας [4] στα ουκρανικά σύνορα, είναι επιβεβλημένο για την Γαλλία, ως κατόχου της προεδρίας του Συμβουλίου, να παίξει τον ρόλο του έντιμου διαμεσολαβητή στον καθορισμό μιας συλλογικής στάσης. Ο Μακρόν πρέπει πρώτα και κύρια να εργαστεί για να καθησυχάσει τους Ευρωπαίους για την θέση της Γαλλίας.

ΑΠΟΔΙΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟΣ ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ

Οι παρατηρητές έχουν δυσκολευτεί να περιγράψουν το δόγμα της εξωτερικής πολιτικής του Μακρόν, το οποίο ο ίδιος ο Μακρόν έχει αρνηθεί να ορίσει. Για τον Γάλλο πρώην διπλωμάτη, Michel Duclos, ο Μακρόν είναι ένα «εκλεκτικό πνεύμα» του οποίου η εξωτερική πολιτική αποτελείται από έναν «αποδιοργανωτικό ρεαλισμό», επιδιώκοντας «να αντιμετωπίσει τα προβλήματα κατά μέτωπο, να αναλάβει την σύγκρουση με τους συνομιλητές, να χρησιμοποιήσει τις δυσκολίες και τις διαφωνίες για να κερδίσει μόχλευση». Όπως έχει γράψει η διπλωματική ανταποκρίτρια της [εφημερίδας] Le Figaro, Isabelle Lasserre, τον Μακρόν δεν τον πειράζει να αφήνει ένα χάος ιδεών να κυριαρχεί στο Μέγαρο των Ηλυσίων, μολονότι «στο τέλος, ο Εμμανουέλ Μακρόν αποφασίζει μόνος του». Οι σχέσεις του Μακρόν με το γαλλικό Υπουργείο Εξωτερικών για την εξωτερική πολιτική ήταν εδώ και καιρό τεταμένες, ιδίως όσον αφορά την επιμονή του για διάλογο με την Ρωσία, η οποία συνάντησε σιωπηρή αντίσταση στο εσωτερικό του γαλλικού διπλωματικού σώματος. Απτόητος, ο πρόεδρος συνεχίζει να συγκεντρώνει την λήψη αποφάσεων στην κορυφή και να επιβάλλει έναν ξέφρενο ρυθμό εργασίας.

Αν ο Μακρόν είναι ανυπόμονος, δεν είναι απλώς μια λειτουργία της νεότητας ή του χαρακτήρα του —είναι λειτουργία της κοσμοθεωρίας του. Ο Γάλλος πρόεδρος πιστεύει ότι ο ρυθμός της αλλαγής [5] στον κόσμο τον αναγκάζει να αντιμετωπίσει κάθε πρόβλημα, σε κάθε μέτωπο, όλα ταυτόχρονα. Οι δημοκρατίες, κατά την άποψή του, δεν έχουν την πολυτέλεια να είναι αργές και αναποτελεσματικές, σε μια στιγμή που οι ζωές των πολιτών τους ανατρέπονται, είτε ως αποτέλεσμα της αυξανόμενης ανισότητας, των ψηφιακών μετασχηματισμών, της κλιματικής αλλαγής, είτε των πανδημιών. Συχνά έχει [απευθύνει] έκκληση για μια «ωθούμενη από τα αποτελέσματα πολυμέρεια» που στοχεύει στην καθοδήγηση και στην προώθηση των επιθυμητών στόχων πολιτικής, παρά να περιμένει την επιβολή τους από άλλους.

Η φρενίτιδα του Μακρόν να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων επηρεάζει και την Ευρώπη. Η Ευρώπη, πιστεύει ο Μακρόν, πρέπει να έχει ισχυρή φωνή σε μια εποχή κοινωνικών και πολιτικών αλλαγών μεγάλης κλίμακας -και είναι πρόθυμος να αναλάβει το καθήκον της ηγεσίας, ακόμη και περιστασιακά εις βάρος των σχέσεων με τους γείτονές του. Συγκεκριμένα, υποστηρίζει, η Ευρώπη πρέπει να είναι λιγότερο οικονομικά και στρατηγικά εξαρτημένη από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα [6]. Η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να το κάνει αυτό, ισχυρίζεται, δίνοντας στον εαυτό της μεγαλύτερη κυριαρχία και ανακτώντας τον έλεγχο των αγορών, των συνόρων, και της ασφάλειας της. Εάν δεν το κάνει, αρπακτικές δυνάμεις όπως η Κίνα και η Ρωσία θα περιορίζουν όλο και περισσότερο την επιρροή και την ανεξαρτησία της Ευρώπης, όπως έχουν ήδη αρχίσει να κάνουν. Και η ασφάλεια της Ευρώπης επιδεινώνεται ταχύτερα από την ικανότητα του Μακρόν να συσπειρώσει τους Ευρωπαίους εταίρους γύρω από συγκεκριμένα κοινά αμυντικά έργα.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν μια ιδιαίτερη πρόκληση για τον Μακρόν. Από τότε που η κυβέρνηση Μπάιντεν ανήλθε στην εξουσία, ο Μακρόν δυσκολευόταν να βαθμονομήσει την τοποθέτηση της Γαλλίας σε σχέση με την Ουάσιγκτον. Παρά τον αυτοχαρακτηρισμό του ως προοδευτικού που αποκρούει τους εθνικιστές, ο Γάλλος πρόεδρος δεν έχει κάνει τίποτα για να ασπαστεί την δημοκρατική ατζέντα της κυβέρνησης Μπάιντεν. Το στρατόπεδό του είναι επίσης αδιάφορο, αν όχι εξωτερικά εχθρικό, για το συγκεκριμένο είδος προοδευτικής αμερικανικής σκέψης που στηρίζει τον συνασπισμό του Μπάιντεν.