Ο ευρασιατικός εφιάλτης

Ένα πιο χρήσιμο μάθημα από την ιστορία είναι ότι μπορεί να μην υπάρχει καλή εναλλακτική για να αντιμετωπιστούν ταυτόχρονα οι προκλήσεις και στις δύο πλευρές της Ευρασίας. Το 1940 και το 1941, ο πρόεδρος Φράνκλιν Ρούσβελτ αρνήθηκε την συμβουλή όσων υποστήριζαν ότι πρέπει να κατευνάσει την Ιαπωνία για να επικεντρωθεί στη Ναζιστική Γερμανία, επειδή αναγνώρισε ότι και οι δύο χώρες αποτελούσαν θανάσιμες απειλές για το όραμα των Ηνωμένων Πολιτειών για την διεθνή τάξη. Και αργότερα, κατά τις δύο πρώτες δεκαετίες του Ψυχρού Πολέμου, οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπάθησαν να συγκρατήσουν τόσο την Κίνα όσο και την Σοβιετική Ένωση αφού κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχε προς το παρόν αποδεκτός τρόπος διαχωρισμού τους.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους έχουν την ωμή δύναμη να ακολουθήσουν μια παρόμοια στρατηγική διπλού περιορισμού σήμερα. Όπως σημείωσε ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας, Τζέικ Σάλιβαν, ακόμη και ένας πιο ενωμένος σινο-ρωσικός άξονας θα ήταν νάνος σε οικονομικές, διπλωματικές, και στρατιωτικές δυνατότητες συγκριτικά με την Ουάσιγκτον και τους συμμάχους της στην Ευρώπη και την Ασία-Ειρηνικό.

Ομολογουμένως, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι φίλοι τους δεν μπορούν να το κάνουν αυτό φτηνά. Ο έλεγχος των διπλών προκλήσεων πιθανότατα θα απαιτούσε μεγάλα προγράμματα επανεξοπλισμού και βαθύτερη συνεργασία κατά του πολιτικού και οικονομικού εξαναγκασμού, όλα στηριζόμενα σε μια πιο έντονη συνειδητοποίηση της απειλής που θέτει η αυταρχική σύγκλιση Κίνας και Ρωσίας. Με άλλα λόγια, δεν θα λειτουργήσει η επιδίωξη μιας στρατηγικής τύπου Ψυχρού Πολέμου με μεταψυχροπολεμικά επίπεδα επείγοντος και επενδύσεων. Αλλά ο καλύτερος τρόπος για να αντισταθείς σε μια γνωστή πρόκληση -ένα μπλοκ απολυταρχιών στην καρδιά της Ευρασίας- είναι μέσω μιας οικείας θεραπείας: ενισχύοντας την συλλογική ανθεκτικότητα των χωρών που κρατούν την ισορροπία στην περιφέρειά της.

Αυτή η στρατηγική μπορεί αρχικά να ενθαρρύνει την σινο-ρωσική συνεργασία. Ωστόσο, η ιστορία δείχνει επίσης ότι ο διαχωρισμός διφορούμενων εταίρων μπορεί να απαιτεί πρώτα να τους ωθήσει κάποιος να είναι μαζί. Κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 1950, η κυβέρνηση του Αϊζενχάουερ στοιχημάτισε ότι μια πολιτική πίεσης ήταν πιο πιθανό να σπάσει το Σινο-σοβιετικό σύμφωνο παρά μια παρακίνηση, επειδή θα ανάγκαζε το ασθενέστερο μέρος -το Πεκίνο [6]- σε μια θέση εξάρτησης από το ισχυρότερο -τη Μόσχα— κάτι που θα έκανε τελικά και τις δύο χώρες να νιώθουν αρκετά άβολα. Ο Αϊζενχάουερ σκέφτηκε, ορθώς, ότι η Ουάσιγκτον θα μπορούσε κάποια μέρα να βρει την ευκαιρία να εκμεταλλευτεί τις εντάσεις μεταξύ των δύο εχθρών της, αλλά μόνο αφού είχε δείξει ότι η συνεργασία τους θα παρήγαγε περισσότερη δυστυχία παρά κέρδος.

Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν να προωθήσουν έναν ενδεχόμενο στρατηγικό αναπροσανατολισμό στη Μόσχα, πρέπει πρώτα να αποδείξουν ότι η πολιτική του αναθεωρητισμού (ρεβιζιονισμού) και της ευθυγράμμισης του Πούτιν με το Πεκίνο δεν λειτουργεί -και ότι η εναλλακτική λύση στις αξιοπρεπείς σχέσεις με την Δύση είναι μια ολοένα μεγαλύτερη εξάρτηση από μια Κίνα της οποίας η τραχύτητα φαίνεται να μεγαλώνει μαζί με την δύναμή της. Εάν αυτό το μήνυμα μπορεί να μεταδοθεί εγχωρίως για μια περίοδο ετών, θα μπορούσε να έχει εποικοδομητική επίδραση στην ρωσική σκέψη, αν όχι υπό τον Πούτιν τότε υπό τον διάδοχό του. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα μπορεί να φαίνεται σαν μια μακρινή φιλοδοξία, η οποία συνεπάγεται την διεξαγωγή όχι ενός αλλά δύο ψυχρών πολέμων στην πορεία. Αν μη τι άλλο, λοιπόν, η σινο-ρωσική σύγκλιση έχει ξεκαθαρίσει πόσο σοβαρή είναι η νέα ευρασιατική πρόκληση —και τι θα απαιτηθεί για την αντιμετώπισή της.

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.amazon.com/Twilight-Struggle-Teaches-Great-Power-Rivalry/dp/....
[2] https://www.penguinrandomhouse.com/books/89274/the-ghost-at-the-feast-by...
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2021-09-27/kremlin...
[4] https://www.foreignaffairs.com/articles/russia-fsu/2021-06-14/how-biden-...
[5] https://www.foreignaffairs.com/articles/russia-fsu/2022-02-07/how-break-...
[6] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/competition-with-china-wit...

Copyright © 2022 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.