Οι απίθανες θεωρίες περί νίκης της Ουκρανίας

Καθώς οι ρωσικές δυνάμεις κερδίζουν έδαφος στην Ουκρανία, ο πρόεδρος και οι σύμμαχοι αυτής της χώρας φαίνεται να συμφωνούν: η Ουκρανία πρέπει να αγωνιστεί μέχρι τη νίκη και να αποκαταστήσει το προπολεμικό status quo. Η Ρωσία θα ξαναδώσει τα εδαφικά κέρδη που έχει κάνει από τον Φεβρουάριο. Η Ουκρανία δεν θα αναγνωρίσει ούτε την προσάρτηση της Κριμαίας ούτε τα αποσχιστικά κράτη στη Ντονμπάς και θα συνεχίσει την πορεία προς την ένταξη στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ.

Ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στο Κίεβο, τον Ιούλιο του 2022. Ukrainian Presidential Press Service / Reuters
-------------------------------------------------------

Για την Ρωσία, ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα αντιπροσώπευε μια ξεκάθαρη ήττα. Δεδομένου του τεράστιου κόστους που έχει ήδη πληρώσει, μαζί με την πιθανότητα ότι οι Δυτικές οικονομικές κυρώσεις εναντίον της δεν θα αρθούν σύντομα, η Μόσχα θα κέρδιζε λιγότερα από το τίποτα από αυτόν τον πόλεμο. Πράγματι, θα κατευθυνόταν προς μόνιμη αποδυνάμωση —ή, σύμφωνα με τα λόγια του υπουργού Άμυνας των ΗΠΑ, Λόιντ Όστιν, «αποδυναμωμένη σε βαθμό που δεν μπορεί να κάνει τα πράγματα που έκανε με το να εισβάλλει στην Ουκρανία».

Οι υποστηρικτές της Ουκρανίας έχουν προτείνει δύο δρόμους προς τη νίκη. Ο πρώτος πηγαίνει μέσω της Ουκρανίας. Με την βοήθεια της Δύσης, η Ουκρανία μπορεί να νικήσει την Ρωσία στο πεδίο της μάχης, είτε εξαντλώντας τις δυνάμεις της μέσω φθοράς είτε ξεπερνώντας την έξυπνα. Η δεύτερη οδός πηγαίνει μέσω της Μόσχας. Με κάποιο συνδυασμό κερδών στο πεδίο της μάχης και οικονομικής πίεσης, η Δύση μπορεί να πείσει τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, να τερματίσει τον πόλεμο -ή να πείσει κάποιον στον κύκλο του να τον αντικαταστήσει δια της βίας.

Αλλά και οι δύο θεωρίες της νίκης στηρίζονται σε σαθρά θεμέλια. Στην Ουκρανία, ο ρωσικός στρατός είναι πιθανότατα αρκετά ισχυρός για να υπερασπιστεί τα περισσότερα από τα κέρδη του. Στην Ρωσία, η οικονομία είναι αρκετά αυτόνομη και η λαβή του Πούτιν αρκετά σφιχτή ώστε ο πρόεδρος δεν μπορεί να εξαναγκαστεί να εγκαταλείψει αυτά τα κέρδη. Το πιο πιθανό αποτέλεσμα της τρέχουσας στρατηγικής, λοιπόν, δεν είναι ένας ουκρανικός θρίαμβος, αλλά ένας μακρύς, αιματηρός, και τελικά αμφιταλαντευόμενος πόλεμος. Μια παρατεταμένη σύγκρουση θα ήταν δαπανηρή όχι μόνο από την άποψη της απώλειας ανθρώπινων ζωών και των οικονομικών ζημιών αλλά και από την άποψη της κλιμάκωσης —συμπεριλαμβανομένης της πιθανής χρήσης πυρηνικών όπλων.

Οι ηγέτες της Ουκρανίας και οι υποστηρικτές της μιλούν ως σαν η νίκη να είναι προ των πυλών. Αλλά αυτή η άποψη φαίνεται όλο και περισσότερο να είναι μια φαντασίωση. Η Ουκρανία και η Δύση θα πρέπει επομένως να επανεξετάσουν τις φιλοδοξίες τους και να στραφούν από την στρατηγική νίκης στον πόλεμο σε μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση: την εξεύρεση διπλωματικού συμβιβασμού που θα τερματίσει τις μάχες.

ΝΙΚΗ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΩΝ ΜΑΧΩΝ;

Πολλοί στην Δύση υποστηρίζουν ότι ο πόλεμος μπορεί να κερδηθεί επί του πεδίου. Σε αυτό το σενάριο, η Ουκρανία θα κατέστρεφε τη μαχητική ισχύ του ρωσικού στρατού, προκαλώντας υποχώρηση ή κατάρρευση των ρωσικών δυνάμεων. Στις αρχές του πολέμου, οι ενισχύοντες την Ουκρανία υποστήριξαν ότι η Ρωσία θα μπορούσε να ηττηθεί δια της φθοράς. Τα απλά μαθηματικά έμοιαζαν να λένε την ιστορία ενός ρωσικού στρατού στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Τον Απρίλιο, το βρετανικό Υπουργείο Άμυνας υπολόγισε ότι 15.000 Ρώσοι στρατιώτες είχαν σκοτωθεί στην Ουκρανία. Αν υποθέσουμε ότι ο αριθμός των τραυματιών ήταν τριπλάσιος, κάτι που ήταν ο μέσος όρος της εμπειρίας κατά την διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, αυτό θα σήμαινε ότι περίπου 60.000 Ρώσοι είχαν αποκλειστεί από την αποστολή. Οι αρχικές Δυτικές εκτιμήσεις ανέφεραν το μέγεθος της πρώτης γραμμής της ρωσικής δύναμης στην Ουκρανία σε 120 τακτικές ομάδες τάγματος, που θα ανέρχονταν συνολικά σε 120.000 άτομα. Εάν αυτές οι εκτιμήσεις για τα θύματα ήταν σωστές, η ισχύς των περισσότερων ρωσικών μονάδων μάχης θα είχε πέσει κάτω από το 50%, ένα ποσοστό που οι ειδικοί προτείνουν ότι καθιστά μια μονάδα μάχης τουλάχιστον προσωρινά αναποτελεσματική.

Αυτές οι πρώτες εκτιμήσεις φαίνονται πλέον υπερβολικά αισιόδοξες. Αν ήταν ακριβείς, ο ρωσικός στρατός θα έπρεπε να είχε καταρρεύσει μέχρι τώρα. Αντίθετα, κατάφερε αργά αλλά σταθερά κέρδη στη Donbas. Αν και είναι πιθανό ότι η θεωρία της φθοράς θα μπορούσε μια μέρα να αποδειχθεί σωστή, τούτο δείχνει απίθανο. Οι Ρώσοι φαίνεται να έχουν υποστεί λιγότερες απώλειες από όσες πίστευαν πολλοί ή έχουν βρει παρά ταύτα τρόπο να διατηρήσουν πολλές από τις μονάδες τους σε ισχύ μάχης. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, βρίσκουν εφεδρείες, παρά την δηλωμένη απροθυμία τους να στείλουν πρόσφατα στρατεύσιμους ή επιστρατευμένους εφέδρους στο μέτωπο. Και αν τα πράγματα γίνονταν κρίσιμα, θα μπορούσαν να εγκαταλείψουν αυτή την απροθυμία.