Πραξικοπήματα στο Κρεμλίνο

Τέλος, δεν υπήρξε ποτέ ούτε ίχνος ξένης εμπλοκής σε οποιαδήποτε από αυτές τις μάχες εξουσίας. Ο Μπέρια κατηγορήθηκε από τους αντιπάλους του ότι ήταν κατάσκοπος της Δύσης, αλλά αυτός ήταν ένας εξωφρενικός ισχυρισμός. Το 1957, ο Χρουστσόφ εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του στους Κινέζους για την υποστήριξη τους σε αυτόν (ο Κινέζος ιστορικός Shen Zhihua υποστηρίζει μάλιστα ότι η συμφωνία του, από την οποία αργότερα υπαναχώρησε, να δώσει στους Κινέζους μια πυρηνική βόμβα ήταν ένας τρόπος για να πει «ευχαριστώ»), αλλά η υποστήριξή τους ήρθε κατόπιν εορτής: το Πεκίνο δεν ενεπλάκη, και δεν μπορούσε να εμπλακεί, στις δολοπλοκίες του Κρεμλίνου. Το 1964, η Κίνα ήλπιζε αόριστα ότι ο Χρουστσόφ θα εκδιωκόταν διότι επιδίωκε πολιτικές κατά του Πεκίνου, αλλά δεν έπαιξε κανένα ρόλο στην πτώση του και ο Μπρέζνιεφ διατήρησε την πορεία του.

Οι Αμερικανοί και οι Κινέζοι βρέθηκαν να υποστηρίζουν αντίθετες πλευρές στην απόπειρα πραξικοπήματος του 1991. Αλλά ακριβώς την στιγμή που ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους [ο πρεσβύτερος] [8] συμφιλιώθηκε σιωπηρά με το να συνεχίσει τον διάλογό του με την χούντα (πριν αποτύχουν θεαματικά), το Πεκίνο υπαναχώρησε γρήγορα από την υποστήριξή του στον στρατό και, με τον καιρό, αγκάλιασε ρεαλιστικά τον ριζοσπάστη δημοκράτη Yeltsin.

ΑΝΤΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΛΑΒΟΥΝ ΘΕΣΗ

Το να ακολουθεί κάποιος τις διακυμάνσεις των εσωτερικών διαμαχών του Κρεμλίνου είναι ένα δύσκολο εγχείρημα. Οι πολιτικές συμμαχίες στην κορυφή τείνουν να μετατοπίζονται πολύ γρήγορα. Τα αποτελέσματα των μαχών εξουσίας εξαρτώνται από τις αντιλήψεις για την επιτυχία και οι περισσότεροι παίκτες προτιμούν να παραμένουν αμέτοχοι στο περιθώριο. Κάποιες φορές, οι μηχανορραφίες δεν οδηγούν σε τίποτα. Παρ’ όλες τις αποτυχίες και τις καταχρήσεις, ένας ηγέτης μπορεί κάλλιστα να ζήσει ολόκληρη την ζωή του στην εξουσία και να πεθάνει από φυσικά αίτια.

Δεν υπάρχει σχεδόν καμία αμφιβολία ότι ο Πούτιν [9] προτιμά αυτό το τελευταίο σενάριο. Μολονότι κάποιοι παρατηρητές είκασαν ότι οι συνταγματικές τροποποιήσεις που επέβαλε τον Μάρτιο του 2020, οι οποίες κατέστησαν πολύ δύσκολη την αφαίρεση της ασυλίας των πρώην προέδρων, ήταν σχεδιασμένες για να του επιτρέψουν να αποσυρθεί, αυτή η προοπτική φαίνεται πλέον αδιανόητη. Ο πρόεδρος του Καζακστάν, Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ, βρέθηκε εμπλεκόμενος σε σκάνδαλα και στοχοποιήθηκε από μαζικές διαδηλώσεις αρκετά χρόνια αφότου παραιτήθηκε, τον Μάρτιο του 2019, το οποίο απέδειξε σε άλλους αυταρχικούς ότι ακόμη και οι ενορχηστρωμένες μεταβάσεις σπάνια λειτουργούν όπως είναι επιδιωκόμενο.

Ο Πούτιν έχει πιθανώς αποφασίσει να παραμείνει στα καθήκοντα του. Αλλά καθώς η ηγεμονία του της διαφθοράς και της ατιμίας πλησιάζει την 23η επέτειό της, και καθώς ο Πούτιν πλησιάζει τα 70, είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι επίδοξοι αντικαταστάτες του κοιτούν προσεκτικά ο ένας τον άλλον και σκέφτονται σοβαρά τα δυνητικά σενάρια διαδοχής [10]. Ο υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού, ένας απαράτσικ με διακεκριμένα διαπιστευτήρια, αλλά πλέον με ένα απελπιστικά κηλιδωμένο στρατιωτικό ιστορικό, είναι ένας απίθανος υποψήφιος, αν και η υποστήριξή του θα είναι απαραίτητη για κάθε σχέδιο αρπαγής της εξουσίας. Ο επικεφαλής του Συμβουλίου Ασφαλείας (Security Council), Νικολάι Πατρούσεφ, ονοματίζεται κάποιες φορές μεταξύ των διαδόχων του Πούτιν, αλλά αυτό φαίνεται απίθανο, αν μη τι άλλο διότι είναι ακόμη πιο ηλικιωμένος από τον Πούτιν.

Ο πρώην πρόεδρος, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, έχει καταφύγει στην ρητορική περί γενοκτονίας για να παραμείνει επίκαιρος, αλλά κανείς δεν τον παίρνει στα σοβαρά. Ο δόλιος πρόεδρος της Κρατικής Δούμας (State Duma), Vyacheslav Volodin, σαφώς έχει πιθανότητες και ελέγχει το νομοθετικό σώμα που εγκρίνει ασυζητητί και είναι κρίσιμο για οποιαδήποτε εκ των υστέρων νομιμοποίηση του νέου ηγέτη. Στην συνέχεια, υπάρχει ο Ρώσος πρωθυπουργός, Μιχαήλ Μισούστιν, ο ικανός τεχνοκράτης και ένα αουτσάιντερ που καλπάζει σε έδαφος όπου τα αουτσάιντερ έχουν σημειώσει ιστορικά μεγάλες νίκες. Ο πρώην πρωθυπουργός Sergei Kirienko, ένας πρώην φιλελεύθερος που μετανόησε, στον οποίο ο Πούτιν [11] έχει εμπιστευθεί την επίβλεψη του κατεχόμενου ουκρανικού εδάφους, είναι και αυτός υποψήφιος. Ο Victor Zolotov, ο πρώην σωματοφύλακας του Πούτιν και ο νυν επικεφαλής της Εθνικής Φρουράς (National Guard), μπορεί κάλλιστα να ελπίζει ότι θα διαδεχθεί το αφεντικό του. Το ίδιο θα μπορούσε ο Alexander Kurenkov, ένας άλλος πρώην σωματοφύλακας του Πούτιν και νυν υπουργός Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης. Τέλος, υπάρχουν και τα αουτσάιντερ: ο ακούραστος Τσετσένος μαφιόζος Ραμζάν Καντίροφ και ο Yevgeny Prigozin, έμπιστος του Πούτιν και Ρώσος ολιγάρχης που ελέγχει την παραστρατιωτική ομάδα Βάγκνερ.

Όλοι αυτοί οι υποψήφιοι εμπλέκονται στις πολλές βίαιες ενέργειες του Πούτιν, συμπεριλαμβανομένης της εισβολής του στην Ουκρανία [12]. Και επιφανειακά, φαίνεται ότι η άνοδος εκάστου θα άλλαζε ελάχιστα στην εξωτερική ατζέντα της Ρωσίας. Αλλά τα παιχνίδια εξουσίας του Κρεμλίνου σπάνια περιλαμβάνουν ζητήματα αρχών και οι διάδοχοι μπορεί κάλλιστα να απομακρυνθούν από την συμπεριφορά των προκατόχων τους όταν αυτό είναι βολικό. Αυτό σημαίνει ότι ο τελικός αντικαταστάτης του Πούτιν δεν χρειάζεται να είναι αφοσιωμένος στην νεο-ιμπεριαλιστική του ατζέντα. Πράγματι, εάν ο Πούτιν εκδιωκόταν, οι διάδοχοί του πιθανώς θα κατηγορούσαν την Ουκρανία για τις αποφάσεις του και θα προσπαθούσαν να κάνουν ένα νέο ξεκίνημα.

Οι αναλυτές, φυσικά, δεν γνωρίζουν εάν οι απώλειες στην Ουκρανία θα κλονίσουν την λαβή του Πούτιν στην εξουσία. Και ο διάδοχός του ίσως τελικά να συνεχίσει τον πόλεμο για να εξευμενίσει τους υπερεθνικιστές της Ρωσίας ή απλώς λόγω της αδράνειας. Αλλά αν ο Πούτιν όντως φύγει, ο κόσμος θα πρέπει να χρησιμοποιήσει την αποχώρησή του ως ευκαιρία για να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις για την αποχώρηση της Ρωσίας από την Ουκρανία. Μια Ρωσία μετά τον Πούτιν μπορεί ακόμη να είναι αυταρχική, αλλά δεν είναι υποχρεωμένη να συνεχίσει τις απερίσκεπτες περιπέτειές του στο εξωτερικό.