Τι σημαίνει η επιστράτευση για την Ρωσία

Την περασμένη εβδομάδα, ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, ανακοίνωσε μια «μερική κινητοποίηση» με σκοπό να υποστηρίξει τον παραπαίοντα πόλεμό του εναντίον της Ουκρανίας. Η προσποίηση ότι υπάρχει κάτι «μερικό» σχετικά με αυτή την κίνηση, ωστόσο, είναι τόσο πειστική όσο ο ισχυρισμός του Πούτιν ότι η Ρωσία απλώς διεξάγει μια «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία. Μετά την ανακοίνωση του Πούτιν, ο υπουργός Άμυνας, Σεργκέι Σοϊγκού, είπε ότι θα επιστρατευθούν 300.000 άνδρες με στρατιωτικό υπόβαθρο. Ωστόσο, ορισμένες αναφορές δείχνουν ότι δεν είναι ο αριθμός που αναφέρεται στα επίσημα έγγραφα που εξουσιοδοτούν την κινητοποίηση, και τα μέρη του διατάγματος του Πούτιν που δημοσιοποιήθηκαν δεν περιλαμβάνουν περιορισμούς στην εξουσιοδότηση του Υπουργείου Άμυνας να στρατολογεί άτομα. Σύμφωνα με ορισμένες αναφορές, έως και ένα εκατομμύριο άνδρες μπορεί να στρατολογηθούν, και ορισμένες στρατιωτικές επιτροπές φαίνεται ήδη να επιστρατεύουν άνδρες αδιακρίτως.

Μια γυναίκα αποχαιρετά έναν πρόσφατα επιστρατευμένο άνδρα στο Μπατάισκ της Ρωσίας, τον Σεπτέμβριο του 2022. Sergey Pivovarov / Reuters
-----------------------------------------------------------

Η επιστράτευση αντιπροσωπεύει μια δραματική καμπή στον πόλεμο και στην διακυβέρνηση του Πούτιν. Το Κρεμλίνο περίμενε ότι ο πόλεμος θα ήταν σύντομος. Όταν δεν τελείωσε γρήγορα, ο Πούτιν βρήκε έναν τρόπο να τον διεξάγει ο οποίος ήταν συνεπής με το πολιτικό ύφος που χρησιμοποιούσε από τότε που ανέβηκε στην εξουσία το 2000. Οι λίγοι Ρώσοι που ενθουσιάστηκαν με τις αυτοκρατορικές υποσχέσεις του πολέμου μπορούσαν να ανεμίσουν την σημαία και να επιδείξουν το γράμμα «Ζ», το επίσημο σύμβολο του πολέμου. Εκείνοι που ήταν φοβισμένοι ή ενοχλημένοι από τον πόλεμο μπορούσαν να κρύβουν ήσυχα τις αβεβαιότητές τους. Όσοι εξέφραζαν δημόσια την δυσαρέσκειά τους τιμωρούνταν αδιακρίτως: χιλιάδες συνελήφθησαν επειδή παρέλασαν ή κρατούσαν πανό που έγραφαν, μεταξύ άλλων, net vojne («όχι στον πόλεμο») ή την φράση dva slova —«δύο λέξεις», ένας ευφημισμός για το net vojne. Κανείς δεν μπορούσε να βγει εναντίον της κυβέρνησης ή να δώσει φωνή στην διαφωνία τους στην δημόσια σφαίρα. Οποιαδήποτε οργάνωση ενάντια στον πόλεμο ήταν αυστηρά απαγορευμένη και οι παραβάτες τιμωρήθηκαν σκληρά.

Αυτή η απάντηση δεν ήταν φασισμός, παρά την κοινή εφαρμογή αυτού του όρου για να περιγράψει την κυριαρχία του Πούτιν. Ήταν, αντίθετα, η διατήρηση μιας κοινωνίας χωρισμένης ανά άτομο και συμμορφούμενης, μιας κοινωνίας που ήταν ασφαλώς απολιτική και που δεν θα διατάρασσε τις ενέργειες του Κρεμλίνου. Για να παραμείνει σε ισχύ αυτή η εξατομίκευση, ο πόλεμος έπρεπε να παραμείνει μακριά. Έπρεπε να είναι ένας ευμετάβλητος περισπασμός πάνω στον οποίο θα μπορούσαν να προβληθούν οι υποκειμενικές στάσεις των Ρώσων, είτε ήταν φιλοπόλεμες είτε αντιπολεμικές. Τα στοιχεία των δημοσκοπήσεων δείχνουν ότι, πριν από την επιστράτευση, ο πόλεμος είχε την υποστήριξη πάνω από το 75% των Ρώσων. Μια τέτοια συναίνεση ήταν η καλύτερη δυνατή δημόσια αντίδραση από την σκοπιά του Κρεμλίνου. Η αδιαφορία ήταν μια κοντινή δεύτερη [καλύτερη αντίδραση].

Όμως ο πόλεμος δεν πήγε όπως είχε προγραμματιστεί και ο Πούτιν έχει ξεμείνει από επιλογές. Εάν ο Πούτιν αποσυρόταν, η Ουκρανία θα αύξανε την στρατιωτική δύναμή της και θα ενσωματωνόταν περαιτέρω στους ευρωπαϊκούς και διατλαντικούς θεσμούς, ένα αποτέλεσμα που θα έκανε τον πόλεμο απολύτως αντιπαραγωγικό και ως εκ τούτου απαράδεκτο για τον Πούτιν˙ θα ήταν μια ρωσική ήττα. Την ίδια στιγμή, η Ρωσία δεν μπορεί να κερδίσει τον πόλεμο με τα μέσα που διαθέτει αυτή την στιγμή. Αυτό αποδείχθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου, όταν οι ουκρανικές δυνάμεις ανακατέλαβαν τεράστιες εκτάσεις εδάφους. Ο στρατός της Ρωσίας έχει εξαντληθεί και είναι πολύ μικρός για να κρατήσει όλο το έδαφος που είχε καταλάβει από τον Φεβρουάριο. Χωρίς μια αλλαγή στο status quo, η Ουκρανία πιθανότατα θα συνεχίσει να έχει περαιτέρω κέρδη, ίσως ακόμη και να προχωρήσει στην Κριμαία, το έδαφος που προσάρτησε η Ρωσία το 2014 και που είναι στενά συνδεδεμένο με την κληρονομιά του Πούτιν.

Η Ρωσία είχε πολλές αποτυχίες στην Ουκρανία, αλλά δεν είναι μια ηττημένη χώρα. Έχει τον πλούτο και τον πληθυσμό και την βιομηχανική ικανότητα να συνεχίσει τον πόλεμο —αλλά μόνο εάν κάνει επιστράτευση. Αξίζει να σημειωθεί ότι η κήρυξη επιστράτευσης είναι πολύ πιο απλή από την πραγματοποίησή της, κάτι που η Ρωσία δεν έχει κάνει εδώ και δεκαετίες. Ακόμα κι αν ο στρατός μπορεί να αριστεύσει στην επιμελητεία -και η εμπειρία των πρώτων ημερών υποδηλώνει ότι η πιθανότητα για κάτι τέτοιο είναι μικρή - η επιστράτευση θα είναι τόσο καλή όσο η στρατηγική πίσω από αυτήν. Η επιστράτευση για χάρη μιας στρατηγικής ήττας θα δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα στον Πούτιν από όσα θα λύσει. Θα μπορούσε ακόμη και να υπονομεύσει την ικανότητα του Πούτιν να κυβερνά.

Τουλάχιστον, η επιστράτευση θα επαναφέρει την πολιτική στην Ρωσία. Θα καταβροχθίσει την δημόσια αδιαφορία που ήταν εδώ και καιρό καθοριστική για τον Πουτινισμό. Ήδη, η Ρωσία έχει γίνει μάρτυρας ενός κύματος διαμαρτυριών ως απάντηση στην ανακοίνωση του Πούτιν την περασμένη εβδομάδα, και τεράστιος αριθμός Ρώσων που ήταν επιλέξιμοι για στράτευση έσπευσαν στα σύνορα αμέσως μετά την ανακοίνωση του σχεδίου Πούτιν. Η πολιτική πίεση θα έρθει στο Κρεμλίνο όχι μόνο από τους αντιπάλους του πολέμου, αλλά και από εκείνους που απογοητεύονται από την εκπληκτική ανικανότητα του στρατού και την φαινομενική έλλειψη αποφασιστικότητας. Η πρώτη ομάδα δεν έχει σχεδόν καμία πολιτική δύναμη. Η δεύτερη, ωστόσο, έχει την δυνατότητα να γίνει μια πρόκληση προς τον Πούτιν. Την περασμένη εβδομάδα, ορισμένοι από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του Πούτιν και του πολέμου εξέφρασαν την ανησυχία τους ότι η καμπάνια της επιστράτευσης δείχνει ανεπαρκώς σχεδιασμένη.

Για να αποφύγει αυτόν τον κίνδυνο για την εξουσία του Πούτιν και την απειλή μεγάλης κλίμακας αντίστασης, το Κρεμλίνο θα πρέπει να καταστείλει τον ρωσικό πληθυσμό πολύ περισσότερο από όσο το είχε κάνει στο παρελθόν. Σύμφωνα με την OVD-Info, μια ρωσική οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πάνω από 2.300 αντιπολεμικοί διαδηλωτές συνελήφθησαν σε ολόκληρη την Ρωσία τις πέντε ημέρες μετά την ανακοίνωση της επιστράτευσης. Αλλά η καταστολή μπορεί να πάρει από μόνη της μια χαοτική δυναμική. Μπορεί να προκαλέσει αηδία και οργή. Η αύξηση της καταστολής εν μέσω μιας χαοτικής επιστράτευσης έχει ήδη προκαλέσει αναταραχή σε ορισμένα μέρη, συμπεριλαμβανομένης της πυρπόλησης σημείων επιστράτευσης. Τέτοια περιστατικά θα μπορούσαν κάλλιστα να πολλαπλασιαστούν και να γίνουν δύσκολο να τα διαχειριστεί η ρωσική κυβέρνηση.

Αντί να περιμένει μια επανάσταση ή ένα παλατιανό πραξικόπημα, ωστόσο, ο κόσμος θα πρέπει να προετοιμαστεί για έναν μακρύ πόλεμο στην Ουκρανία. Η καταστολή δεν θα επιταχύνει ούτε θα εξορθολογίσει απαραίτητα την επιστράτευση, αλλά θα κρατήσει ήσυχους τους δρόμους και θα επιτρέψει στον Πούτιν να συνεχίσει την επιθετικότητά του.

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΕΡΧΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ

Η απόφαση του Πούτιν να εισβάλει στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο τρόμαξε μεγάλο μέρος του ρωσικού πληθυσμού. Υπήρχε μια πολύμηνη συσσώρευση δυνάμεων σε παραμεθόριες περιοχές και μέχρι τον Ιανουάριο, ξεκάθαρα κάτι ήταν στα σκαριά. Ωστόσο, δεν ήταν σαν μια πλειοψηφία ή ακόμα και μια ζωηρή αντιπροσωπευτική ομάδα Ρώσων να ήθελε η χώρα τους να διεξάγει πόλεμο εναντίον ενός γείτονα που προφανώς δεν είχε πρόθεση να επιτεθεί στην Ρωσία. Ο πόλεμος δεν ήταν ηθελημένος από τα κάτω. Ωστόσο, δύσκολα θα χαρακτηριζόταν αντιδημοφιλής.

Ο πόλεμος εξυπηρετεί τον πρωταρχικό στόχο εξωτερικής πολιτικής που επιδίωκε ο Πούτιν για περισσότερες από δύο δεκαετίες: την διεκδίκηση της ρωσικής κυριαρχίας (όπως την βλέπει), ειδικά στα εδάφη της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Και κανένα από αυτά τα εδάφη δεν είναι πιο κομβικό από την Ουκρανία. Η ρωσική κυριαρχία δεν συνεπάγεται απαραίτητα στρατιωτική δράση ή τον αποικισμό της Ουκρανίας. Αλλά απαιτεί την διατήρηση της Ουκρανίας στην σφαίρα επιρροής της Ρωσίας. Η Ρωσία θα ήθελε να γράψει τους κανόνες στην Ουκρανία, κατά προτίμηση από απόσταση, όπως προσπάθησε να κάνει η Μόσχα πριν από την Επανάσταση της Μαϊντάν του 2013–14. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, η Ρωσία θέλει να είναι η αποφασιστική φωνή στα ουκρανικά ζητήματα που ο Πούτιν θεωρεί απαραίτητα για την Ρωσία.

Στον βαθμό που ο πόλεμος του 2022 είναι δημοφιλής, είναι δημοφιλής ως έκφραση της ρωσικής κυριαρχίας. Οι υποστηρικτές το βλέπουν ως αμυντικό πόλεμο ενάντια σε μια εχθρική Δύση που είχε φτάσει μέχρι τα σύνορα της Ρωσίας, απειλώντας να την καταστρέψει. Το βλέπουν επίσης ως πόλεμο ενάντια στις «ναζιστικές» ουκρανικές εθνικιστικές δυνάμεις που απειλούν τους ρωσόφωνους στην Ουκρανία. Τέτοιες πεποιθήσεις δεν έχουν περιοριστεί στην ακροδεξιά ή στους ακραίους εθνικιστές στην Ρωσία˙ είναι ευρέως διαδεδομένες. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, η Δύση είχε κάνει υπέρβαση στην Ουκρανία. Είχε αγνοήσει τα ρωσικά συμφέροντα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες συγκεκριμένα είχαν βλάψει την ρωσική υπερηφάνεια αναθέτοντας στον εαυτό τους έναν τόσο μεγάλο ρόλο στην Ουκρανία: η Ουάσιγκτον δεν ήταν ικανοποιημένη να κυριαρχεί στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, όπως φαινόταν˙ έπρεπε να κυριαρχήσει σε όλη την Ευρώπη. Αυτή η υποτιθέμενη αμερικανική υπερβολή επέτρεψε στο Κρεμλίνο να χαρακτηρίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία ως έναν καλό πόλεμο. Τους πρώτους επτά μήνες, το Κρεμλίνο ζήτησε κυρίως από τους Ρώσους να στηρίξουν την χώρα τους στον πόλεμο, και η συντριπτική πλειοψηφία των Ρώσων συγκατένευσε. Αυτό ήταν αρκετό.

Και, σε αντίθεση με την σοβιετική εποχή, υπάρχει —προς το παρόν— μια βαλβίδα ανακούφισης για οποιαδήποτε διαφωνία: η πιθανότητα φυγής από την Ρωσία. Αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες Ρώσοι έκαναν ακριβώς αυτό στον απόηχο της εισβολής. Έχοντας μαζί τους τα αντιπολεμικά τους αισθήματα, έφυγαν από την Ρωσία για επαγγελματικούς λόγους, για ηθικούς λόγους, και φοβούμενοι για το τι μπορεί να κάνει ο πόλεμος στην Ρωσία. Όσοι έφυγαν ήταν σχεδόν όλοι μορφωμένοι επαγγελματίες από αστικά κέντρα. Είχαν τους πόρους να φύγουν: χρήματα, δεξιότητες, επαφές στο εξωτερικό. Κάποιοι από αυτούς, ωστόσο, τελικά έπρεπε να επιστρέψουν γιατί βρέθηκαν άνεργοι και χρεοκοπημένοι.

Εκτός Ρωσίας μπορούσαν να πουν και να γράφουν ό,τι ήθελαν. Θα μπορούσαν να είναι θορυβωδώς κατά του πολέμου. Ωστόσο, έχοντας φύγει δεν αποτελούσαν πλέον πολιτική παρουσία στη Ρωσία. Το Κρεμλίνο μπορούσε εύκολα να απορρίψει τις επικρίσεις τους ως αντιπατριωτικές. Ήταν μια κομψή λύση στο πρόβλημα της δημοτικότητας του πολέμου. Το Κρεμλίνο δεν χρειάστηκε να κατασκευάσει συγκατάθεση τόσο όσο έπρεπε να την επιμεληθεί. Η διαφωνία τιμωρήθηκε —αλλά οι επίδοξοι διαφωνούντες θα μπορούσαν απλώς να απουσιάζουν.

Η χαριστική βολή του Πούτιν ήταν το φράγμα που έχτισε μεταξύ του πολέμου και της καθημερινής ζωής. Για την συντριπτική πλειοψηφία των Ρώσων, ο πόλεμος στην Ουκρανία παρέμενε αφηρημένος, παρόμοιος με τηλεοπτικό ριάλιτι. Κατά την διάρκεια του καλοκαιριού, οι περισσότεροι Ρώσοι μπορούσαν να συνεχίσουν να απολαμβάνουν τον καλό καιρό και την ρουτίνα της πολιτικής ζωής. Η τέλεια απεικόνιση αυτής της δυναμικής ήταν ο εορτασμός της «ημέρας της πόλης» στη Μόσχα στις 10 Σεπτεμβρίου, όπως θα μπορούσε να συνέβαινε σε καιρό ειρήνης. Και γιατί όχι; Η Μόσχα ήταν σε ειρήνη. Γιατί να μην περνάει κάποιος καλά; Ο Πούτιν εμφανίστηκε δημόσια, ανοίγοντας μια τεράστια ρόδα λούνα παρκ, τη μεγαλύτερη στην Ευρώπη, για την απόλαυση των Μοσχοβιτών. Όμως ο πόλεμος παραβίασε τους όρους αυτής της χαλαρωτικής αφήγησης. Καθώς ο Πούτιν χαμογελούσε και η Μόσχα πανηγύριζε, οι ρωσικές δυνάμεις υπέφεραν μια τεράστια και ταπεινωτική ήττα γύρω από το Χάρκοβο στην Ουκρανία. (Και η ρόδα του λούνα παρκ χάλασε σχεδόν μόλις άρχισε να λειτουργεί).

ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΙ ΕΧΘΡΟΙ;

Ο Πούτιν αντιμετωπίζει τώρα ένα τιμωρητικό χρονοδιάγραμμα. Δεν μπορεί να κερδίσει τον πόλεμο γρήγορα και ίσως να μην είναι σε θέση να τον κερδίσει καθόλου. Ίσως να είναι σε θέση να ελιχθεί προς ένα αποτέλεσμα που μπορεί να αποδεχθεί ο ίδιος και η χώρα του, αλλά αυτό μπορεί να είναι ένα πολυετές έργο. Για τους απλούς Ρώσους, αυτή η εποχή θα χαρακτηριστεί από πόνο, απώλεια, και βάσανα. Ο πόλεμος θα καταπνίξει τις απολαύσεις της ειρήνης. Οι πόλεμοι από επιλογή είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στη μείωση του ενθουσιασμού του κοινού. Από αυτή την άποψη, ο Πούτιν μπορεί να ωφεληθεί από τη μελέτη της ιστορίας του σοβιετικού πολέμου στο Αφγανιστάν. Από μόνος του δεν προκάλεσε την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά καθώς όλο και περισσότερες οικογένειες έβλεπαν τους γιους τους να επιστρέφουν σε σακούλες, η επίγνωση των απωλειών προκάλεσε δυσαρέσκεια. Ο πόλεμος κατέστρεψε τη νομιμοποίηση της κυβέρνησης. Μαζί με πολλούς άλλους καταλύτες, επιτάχυνε την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης.

Η επιστράτευση θα κάνει το εσωτερικό τοπίο πολύ πιο δύσκολο για να ελίσσεται ο Πούτιν σε αυτό. Έχει κάνει πολλούς πολέμους ως πρόεδρος της Ρωσίας, αλλά δεν υπήρξε ποτέ πρόεδρος εν καιρώ πολέμου. Θα πρέπει να αναγκάσει εκατοντάδες χιλιάδες νεαρούς άνδρες να φορέσουν στολή. Τα γενικά προβλήματα ηθικού που σχετίζονται με τους στρατεύσιμους θα διασταυρωθούν με τα συγκεκριμένα προβλήματα ηθικού που αντιμετωπίζει ο ρωσικός στρατός στην Ουκρανία: κακή οργάνωση, κακή απόδοση, μεγάλες απώλειες, και εξάντληση.

Ο Πούτιν θα πρέπει επίσης να επιστρατεύσει την κοινή γνώμη. Δεν θα επιτρέπεται πλέον στους Ρώσους να κρατούν αποστάσεις από το κράτος, παραχωρώντας του ατιμωρησία και λαμβάνοντας σε αντάλλαγμα ιδιωτικότητα. Ο Πούτιν έχει παραβιάσει τους όρους της συμφωνίας του με τον λαό. Θα τους ζητηθεί να επιδείξουν τον ενθουσιασμό τους για τον πόλεμο. Η παροχή κινήτρων για την υποστήριξη για τον πόλεμο και η αποτροπή της εναντίωσης σε αυτόν θα είναι κυβερνητικά έργα. Το Κρεμλίνο δεν θα προσεγγίσει αυτό το καθήκον με ελαφρύ τρόπο, και θα βάλει σε δοκιμασία την ιδεολογική καλή πίστη του Πούτιν. Τα συστατικά που συνέθεσαν την ρωσική πολιτική κουλτούρα κατά την εποχή του Πούτιν -ένα σύνθετο μείγμα σοβιετικών, μετασοβιετικών, αυτοκρατορικών ρωσικών, και σύγχρονων ρωσικών στοιχείων- θα πρέπει να αντικατασταθούν από έναν πιο σκληρό, πιο φανερό ρωσικό φιλοπόλεμο εθνικοπατριωτισμό (jingoism). Εν τω μεταξύ, αυξανόμενοι αριθμοί ανθρώπων θα προσπαθήσουν να εγκαταλείψουν την χώρα, να δωροδοκήσουν για την έξοδο τους από τις στρατιωτικές υπηρεσίες, ή να εγκαταλείψουν τον στρατό.

Η επιστράτευση θα συνεπάγεται πάταξη της μετανάστευσης. Πριν από τα τέλη Σεπτεμβρίου, είναι πιθανό τα σύνορα να κλείσουν σε αυτούς που είναι επιλέξιμοι για τον στρατό. Οι αντιπολεμικοί Ρώσοι, και όσοι προηγουμένως πίστευαν ότι μπορούσαν να αγνοήσουν τον πόλεμο, θα μείνουν κολλημένοι στα σπίτια τους. Η κυβέρνηση θα χρησιμοποιήσει απειλές ή βία για να αναγκάσει την σιωπή τους. Μια νευρική κυβέρνηση θα πρέπει να αντιμετωπίσει την πιθανώς εύφλεκτη, αν και ανοργάνωτη, δύναμη της διαμαρτυρίας. Το Κρεμλίνο ίσως επίσης να χρειαστεί να ανοίξει άλλα μέτωπα καταστολής, στραμμένα στους εθνικιστικούς κύκλους που επί μήνες ζητούσαν επιστράτευση και που μπορούν να κατευναστούν μόνο με νίκες στο πεδίο της μάχης, τις οποίες η επιστράτευση ίσως να μην προσφέρει. Μερικοί από αυτούς τους πολεμοκάπηλους είναι εξέχουσες πολιτικές προσωπικότητες. Ο Πούτιν μπορεί να χρειαστεί να καταστείλει όχι μόνο τις διαδηλώσεις στους δρόμους και τα κινήματα της αντιπολίτευσης, αλλά και στελέχη που μπορεί να είναι έτοιμα να σκεφτούν να τον παραγκωνίσουν.

ΧΩΡΙΣ ΓΥΡΙΣΜΟ

Η δημιουργία ενός λειτουργικού αποτελέσματος στην Ουκρανία είναι πιθανώς πέρα από την αντίληψη του Πούτιν σε αυτό το σημείο. Ο ουκρανικός στρατός είναι πολύ ισχυρός ώστε η κυβέρνηση του Κιέβου να μπορεί να κάνει παραχωρήσεις στη Μόσχα, ακόμη κι αν ήθελε να διαπραγματευτεί τον τερματισμό των μαχών. Ο πόλεμος ήταν πολύ βάναυσος για να τον συγχωρήσουν και να τον ξεχάσουν οι Ουκρανοί.

Ωστόσο, ο Πούτιν επίσης δεν θα υποχωρήσει. Θα αναζητήσει τρόπους να παρατείνει τον πόλεμο, κάτι που δεν του είναι καθόλου αδύνατο. Η επιστράτευση θα του επιτρέψει να οδηγήσει νέους στρατιώτες στον πόλεμο και ίσως να πραγματοποιήσει αιφνιδιαστικές επιθέσεις. Μπορεί να αναβάλει τις χειρότερες συνέπειες ενός καταστροφικού πολέμου, παρόλο που μια αποδιοργανωμένη επιστράτευση μπορεί να καταλήξει να επιβαρύνει τον ρωσικό στρατό. Όσο πιο μακροχρόνιος είναι ο πόλεμος, τόσο πιο πιθανό είναι ότι η οικονομική κατάρρευση στην Ουκρανία ή η πολιτική αναταραχή στην Ευρώπη ή στις Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να ανοίξει ευκαιρίες για την Ρωσία. Είναι μια ζοφερή στρατηγική και από πολλές απόψεις μια στρατηγική χαμηλών πιθανοτήτων, αλλά είναι μια στρατηγική ανάλογη με τις δυνατότητες της Ρωσίας.

Η απότομη ενίσχυση της καταστολής είναι δύσκολη για αυταρχικά καθεστώτα. Υπάρχει ένα μυστηριώδες σημείο στο οποίο η αυξημένη καταστολή προκαλεί αυξημένη αναταραχή και ένα άγνωστο σημείο στο οποίο αρχίζει η επανάσταση. Ωστόσο, ο Πούτιν είναι μελετητής της ρωσικής ιστορίας, και κατανοεί ότι η ρωσική τάση για επανάσταση δεν έρχεται όταν το κράτος ασκεί την εξουσία αλλά όταν παραδίδει την εξουσία. Ο Τσάρος Νικόλαος Β' παραιτήθηκε από τον θρόνο κατά την διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, αφού ξεκίνησε έναν πόλεμο από επιλογή του εναντίον της Ιαπωνίας, ο οποίος αποδυνάμωσε την ρωσική αυτοκρατορία. Η Προσωρινή Κυβέρνηση που ακολούθησε δεν είχε την συνοχή ή την βούληση να υποτάξει την επανάσταση των Μπολσεβίκων. Ο σοβιετικός ηγέτης Μιχαήλ Γκορμπατσόφ θα ήταν το πιο ζωντανό παράδειγμα για τον Πούτιν. Ο Γκορμπατσόφ δεν αρνήθηκε την σοβιετική οπισθοδρόμηση. Αναγνώρισε ορισμένα λάθη και αποχώρησε από το Αφγανιστάν. Έδωσε ισχύ στους λαούς της Σοβιετικής Ένωσης μέσω της γκλάσνοστ και της περεστρόικα. Αλλά η χαλάρωση του ελέγχου του Κομμουνιστικού Κόμματος επιτάχυνε μια αναίμακτη επανάσταση που ανέτρεψε το καθεστώς. Η Σοβιετική Ένωση δεν είχε την συνοχή και την βούληση να κρατηθεί ζωντανή. Ο Πούτιν δεν πρόκειται να κάνει αυτό το λάθος. Αντίθετα, θα στραφεί στα παραδείγματα των Τσάρων Νικολάου Α' και Αλέξανδρου Γ' και στους σοβιετικούς ηγέτες Ιωσήφ Στάλιν, Νικίτα Χρουστσόφ, και Λεονίντ Μπρέζνιεφ, που όλοι κατάφεραν να καταστείλουν την διαφωνία στο εσωτερικό, να κρατήσουν τους υπηκόους τους σε τάξη, και να επιδιώξουν σκληροπυρηνικές πολιτικές χωρίς να αφήνουν την διαφωνία να αποκρυσταλλωθεί σε ουσιαστικά κινήματα.

Ο Πούτιν έχει στην διάθεσή του μια τεράστια αρχιτεκτονική καταστολής. Πολλά μέσα ενημέρωσης λειτουργούν ως φερέφωνα της κυβέρνησης τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Και από την αρχή του πολέμου στην Ουκρανία, τα εναπομείναντα μη κυβερνητικά μέσα ενημέρωσης έκλεισαν ή αναγκάστηκαν να φύγουν από την Ρωσία. Ο ίδιος ο Πούτιν προέρχεται από τις υπηρεσίες ασφαλείας, όπως και πολλοί από τους συναδέλφους του στο Κρεμλίνο. Έχει όλα τα μέσα που χρειάζεται για να μετατρέψει την Ρωσία σε ένα βάναυσο αστυνομικό κράτος, πολύ πιο κατασταλτικό από όσο είναι τούτη την στιγμή. Αυτό δεν θα του εξασφαλίσει καμία ειλικρινή υποστήριξη για τον πόλεμο και ίσως να μην του δώσει κανένα νέο πλεονέκτημα στον πόλεμο. Αλλά θα του παράσχει ένα μέσο για να συμπαρασύρει τους Ρώσους στην πολεμική προσπάθεια και να τιμωρήσει αυστηρά όποιον στέκεται εμπόδιο στο δρόμο του. Διεξάγοντας τον πόλεμό του στην Ουκρανία, ο Πούτιν θα είναι αμείλικτος. Διεξάγοντας τον πόλεμό του εγχωρίως, θα είναι αδίστακτος.

Copyright © 2022 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/russian-federation/what-mobilization-mean...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition