Προσεκτικά με την Κριμαία

Το 2014, η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία υπό την απειλή των όπλων. Η κατάκτησή της έγινε ο ακρογωνιαίος λίθος της πολιτικής κληρονομιάς του Πούτιν, ο δείκτης της ρωσικής αδιαλλαξίας έναντι της Δύσης, και η απόδειξη του Πούτιν ότι η μετασοβιετική εποχή της ταπείνωσης της Ρωσίας είχε τελειώσει. Η προσάρτηση της Κριμαίας [6] ήταν δημοφιλής στην Ρωσία. Έξω από την Ρωσία, το καθεστώς της Κριμαίας είναι ξεκάθαρο: αναγνωρίζεται διεθνώς ως ουκρανικό έδαφος. Η κυριαρχία της Ουκρανίας θα βρίσκεται σε κίνδυνο μέχρι η Ρωσία να αποχωρήσει από την Κριμαία. Τα κακοφορμίζοντα προβλήματα στην Κριμαία θα πλήξουν τις πιθανότητες της Ουκρανίας να ενταχθεί σε Δυτικούς θεσμούς όπως το ΝΑΤΟ και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Και οι δύο οργανισμοί διστάζουν να δεχτούν νέα μέλη με άλυτα εδαφικά ζητήματα, και αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο ο Πούτιν θέλει να παραμείνει στην Κριμαία στο διηνεκές. Αλλά τίποτα από όλα αυτά δεν μπορεί να αποτρέψει μια μάχη για την Κριμαία, μια μάχη που η Ρωσία δύσκολα θα κερδίσει. Σε περίπτωση που μια τέτοια μάχη πραγματοποιηθεί, θα προκύψουν τρεις απειλές.

Η πιο σημαντική είναι η προοπτική πυρηνικής κλιμάκωσης. Από την εισβολή τον Φεβρουάριο του 2022, ο Πούτιν αναγκάστηκε να αναδιαμορφώσει τους πολεμικούς του στόχους, αντιφάσκοντας στην πορεία. Η λεγόμενη ειδική στρατιωτική επιχείρηση για την εδραίωση εδαφών στη Ντονμπάς ήταν στην πραγματικότητα ένας μαξιμαλιστικός πόλεμος εναντίον της Ουκρανίας. Έκτοτε ο Πούτιν διέταξε επιστράτευση [7], ανακοίνωσε πόλεμο με την Δύση, και προσπάθησε να προσαρτήσει τέσσερις νότιες περιοχές στην Ουκρανία, μια θεατρική χειρονομία που δεν μπορεί να κρύψει το γεγονός ότι η Ρωσία έχει παραδώσει μεγάλο μέρος των εδαφών που κατέλαβε από τις 24 Φεβρουαρίου. Ένα αριστούργημα μη ρεαλισμού, η προσάρτηση του Πούτιν ακολουθήθηκε από υπονοούμενες πυρηνικές απειλές. Η Ουκρανία εξέθεσε αυτές τις απειλές ως κενές με το να ανακτήσει μεγάλες εκτάσεις των πρόσφατα προσαρτημένων εδαφών, κάτι στο οποίο η Ρωσία δεν απάντησε με πυρηνική κλιμάκωση.

Αυτό που ήταν μπλόφα στην Χερσώνα μπορεί να μην είναι μπλόφα στην Κριμαία. Η Κριμαία έχει ιδιαίτερη θέση στην ρωσική ιστορία και τον πολιτισμό για τον Πούτιν και για πολλούς Ρώσους. Συμπεριλαμβάνεται στο αφήγημα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου [8] το οποίο η Ρωσία του Πούτιν έχει ενστερνιστεί. Για γενιές Ρώσων, υπήρξε ένα ειδύλλιο διακοπών, ανάλογο με την Φλόριντα και την Καλιφόρνια στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η περιοχή δεσπόζει επίσης στην ρωσική λογοτεχνία, ιδιαίτερα στα Σκίτσα της Σεβαστούπολης του Τολστόι (1855), και στο Νησί της Κριμαίας του Βασίλι Ακσιόνοφ (1981). Πολιτικά, η Κριμαία ήταν η περιοχή της Ουκρανίας που βρισκόταν πιο κοντά στην Ρωσία πριν από το 2014, και πολλοί από τους 2,4 εκατομμύρια κατοίκους της έχουν φιλορωσικές απόψεις. Από το 2014, η Ρωσία διώκει φιλοουκρανούς ακτιβιστές και Τατάρους της Κριμαίας, αναγκάζοντας πολλούς από αυτούς να εγκαταλείψουν την Κριμαία.

Η προσάρτηση της Κριμαίας είναι το χαρακτηριστικό επίτευγμα του Πούτιν, με σκοπό να καταδείξει τη μετασοβιετική επαναβεβαίωση της ισχύος της Ρωσίας, το εύρος της στρατιωτικής της δύναμης, και την λάμψη της στρατηγικής οξυδέρκειας του Πούτιν. Καυχιόταν στον ρωσικό λαό ότι νίκησε την Δύση στην Κριμαία. Έχοντας κατασκευάσει αυτό το αφήγημα, ο Πούτιν [9] θα γινόταν θύμα του σε περίπτωση που η Ουκρανία ανακαταλάμβανε την Κριμαία. Θα ήταν αυτός που θα είχε ηττηθεί.

Η Κριμαία είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό σύμβολο για την Ρωσία του Πούτιν. Έχει μεγάλη στρατηγική αξία για όποια χώρα την κατέχει. Έχει επιτρέψει τον ναυτικό αποκλεισμό της Ουκρανίας από την Ρωσία, ένα σημαντικό σημείο οικονομικής πίεσης στον πόλεμο, και η Κριμαία φιλοξενεί τον ρωσικό στόλο της Μαύρης Θάλασσας για πάνω από δύο αιώνες. Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, η Ρωσία και η Ουκρανία δημιούργησαν μια συμφωνία με την οποία η Ρωσία μίσθωσε το λιμάνι της Σεβαστούπολης από την Ουκρανία, μια συμφωνία που διήρκεσε μέχρι την προσάρτηση το 2014. Η εδραίωση του ρωσικού ελέγχου της Σεβαστούπολης -για χάρη του στόλου- ήταν βασικός λόγος για την προσάρτηση της Κριμαίας από την Ρωσία. Σε αντίθεση με την Χερσώνα, η Κριμαία μπορεί να αποτελεί μια πραγματική κόκκινη γραμμή για τον Πούτιν.

Δεύτερον, ακόμη και αν τα 10.000 τετραγωνικά μίλια της Κριμαίας ήταν εύκολο να κατακτηθούν, η περιοχή δεν θα ήταν εύκολο να διοικηθεί από το Κίεβο. Η χερσόνησος είναι υπό κατοχή από το 2014 [10]. Το τι αποτέλεσμα είχε αυτή η κατοχή είναι δύσκολο να εκτιμηθεί. Ζώντας υπό το ρωσικό δίκαιο, πολλοί από τους κατοίκους της Κριμαίας είναι και θεωρούν τους εαυτούς τους Ρώσους πολίτες. Οι Ουκρανοί στρατιώτες ίσως να αντιμετωπίζονται ως απελευθερωτές, αλλά δεν θα ήταν καθολικά ευπρόσδεκτοι από τον πληθυσμό της Κριμαίας, ο οποίος είναι μεγαλύτερος από αυτόν της Λετονίας ή της Εσθονίας. Το Κίεβο θα πρέπει να αποφασίσει αν θα παραπέμψει τους συνεργάτες και τους πολιτικούς ηγέτες σε δίκη ή αν θα παράσχει αμνηστία. Οποιαδήποτε από τις δύο επιλογές θα ήταν πολιτικά διχαστική. Η πολυπλοκότητα της αποκατάστασης της Κριμαίας υπό ουκρανική κυριαρχία κατά την διάρκεια του πολέμου θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την παγκόσμια εικόνα της Ουκρανίας σε μια εποχή που η Ουκρανία βασίζεται στην θετική της φήμη για να κερδίσει στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη.

Η τρίτη απειλή είναι η πιθανή διάσπαση της συμμαχίας που υποστηρίζει την Ουκρανία. Καθ' όλη την διάρκεια του πολέμου, η Ουκρανία και οι Δυτικοί εταίροι της έχουν επιτύχει έναν αξιοσημείωτο βαθμό συνοχής, αν και φυσικά υπάρχουν διαφορές. Η Ουκρανία μάχεται για την επιβίωσή της και επιθυμεί μεγαλύτερη Δυτική εμπλοκή στον πόλεμο. Η Δύση ανησυχεί για την κλιμάκωση [11] με μια πυρηνικά οπλισμένη Ρωσία και έχει επιλέξει να μην εμπλέξει τα δικά της στρατεύματα.