Η υπόθεση των εγγυήσεων ασφαλείας για την Ουκρανία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η υπόθεση των εγγυήσεων ασφαλείας για την Ουκρανία

Πώς να προστατευθεί η χώρα -χωρίς να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι σύμμαχοι, και οι εταίροι τους πρέπει να σκεφτούν δημιουργικά για το πώς θα εγγυηθούν την ασφάλεια της Ουκρανίας πέρα από τις υποσχέσεις στα χαρτιά που δόθηκαν στο παρελθόν και καταρρίφθηκαν από τη Μόσχα, και πέρα από τις προτάσεις να μετατραπεί η Ουκρανία σε «σκαντζόχοιρο», οπλίζοντάς την σαν αστακό. Κάποιου είδους Δυτική και μη Δυτική στρατιωτική παρουσία στο ουκρανικό έδαφος είναι απαραίτητη για να διασφαλιστεί η άμυνα του έθνους. Το ερώτημα είναι πώς θα δομηθεί, πώς θα ενσωματωθεί σε υφιστάμενους ή νέους οργανισμούς ασφαλείας, και πώς θα διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητά της.

Οι αρχικοί σκοποί του ΝΑΤΟ συνοψίστηκαν από τον πρώτο γενικό γραμματέα του, τον λόρδο Hastings Ismay, κατά τις πρώτες ημέρες της συμμαχίας. Είχε σχεδιαστεί, είπε το 1949, «για να κρατήσει τους Ρώσους έξω, τους Αμερικανούς μέσα, και τους Γερμανούς κάτω». Ο κόσμος χρειάζεται τώρα έναν ευέλικτο οργανισμό που θα κρατάει τον Πούτιν έξω -αλλά που μπορεί τελικά να προσελκύσει μεταρρυθμιστικά σκεπτόμενους Ρώσους μέσα, μαζί με τους Αμερικανούς, για να κρατήσει την Ουκρανία και τους γείτονές της ασφαλείς. Για να διακρίνεται σαφώς από το ΝΑΤΟ, η AASC δεν θα πρέπει να αποκαλείται οργανισμός συνθήκης και δεν θα πρέπει να υποχρεώνει τα μέλη της να έρχονται να υπερασπιστούν το ένα το άλλο σε περίπτωση επίθεσης. Ωστόσο, θα πρέπει να εξακολουθεί να προσπαθεί να αποτρέψει την ρωσική επιθετικότητα, αναπτύσσοντας διεθνές στρατιωτικό προσωπικό στην Ουκρανία όσο η Μόσχα παραμένει εχθρική.

Η AASC θα πρέπει να πραγματοποιεί στρατηγικό σχεδιασμό, να διεξάγει τακτικές στρατιωτικές ασκήσεις, και να μοιράζεται διαβαθμισμένο υλικό μεταξύ των μελών της. Εκτός από την διαφύλαξη της Ουκρανίας σε περίπτωση νέου πολέμου, θα μπορούσε να αναλάβει και άλλες αποστολές, εφόσον το επιλέξουν τα μέλη της. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να βοηθήσει στην επιβολή μιας μελλοντικής ειρηνευτικής συμφωνίας μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν, να συνδράμει σε μεταναστευτικές κρίσεις, ή να αντιμετωπίσει τρομοκρατικές απειλές.

Όμως, βραχυπρόθεσμα, ο κύριος σκοπός της AASC θα πρέπει να είναι να επιβλέπει και να συντονίζει την ανάπτυξη τουλάχιστον αρκετών χιλιάδων διεθνών στρατευμάτων ως εκπαιδευτών και παρατηρητών στο ουκρανικό έδαφος. Τα στρατεύματα αυτά θα προέρχονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλα ευρωπαϊκά και ασιατικά μέλη της AASC. Η παρουσία Δυτικού στρατιωτικού προσωπικού στην Ουκρανία είναι απαραίτητη για την αποτροπή. Στρατεύματα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες του ΝΑΤΟ θα πρέπει να αναπτυχθούν ως μέρος της διεθνούς δύναμης, και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να είναι έτοιμες να έρθουν στην άμυνά τους -και συνεπώς στην άμυνα της Ουκρανίας- σε περίπτωση επίθεσης.

Θα μπορούσαν να εξεταστούν δύο προσεγγίσεις για την συγκρότηση μιας τέτοιας δύναμης. Η μια θα ήταν να δημιουργηθεί μια δύναμη εφαρμογής της ειρήνης, εγκεκριμένη από την Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και όχι από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, στην οποία η Μόσχα δεν θα μπορούσε ούτε να ασκήσει βέτο ούτε να την εμποδίσει. Στην δύναμη αυτή θα μπορούσε να δοθεί πολυετής εντολή για να βοηθήσει στην αποστράτευση, να περιπολεί στα ρωσο-ουκρανικά σύνορα, και ίσως να παρακολουθεί την δίκαιη μεταχείριση των μειονοτήτων στο ουκρανικό έδαφος για να καθησυχάσει τη Μόσχα και να αποτρέψει την σύγκρουση.

Μια εναλλακτική προσέγγιση θα ήταν να τεθεί η διεθνής δύναμη απευθείας υπό την AASC. Η δύναμη θα αναπτύσσεται μόνο με την έγκριση της ουκρανικής κυβέρνησης, και τα καθημερινά της καθήκοντα θα είναι η εκπαίδευση του στρατού και της αστυνομίας της Ουκρανίας. Θα πρέπει να αναπτυχθεί σε μεγάλο μέρος της χώρας, έτσι ώστε να αποτρέψει την Ρωσία από το να εισβάλει στο ουκρανικό έδαφος. Οι δυνάμεις εκπαίδευσης θα πρέπει επίσης να βρίσκονται σε τακτική επαφή με τις μαχητικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ που εδρεύουν στις ανατολικές περιοχές της επικράτειας των κρατών-μελών. Αυτό θα εξασφάλιζε ότι οι δυνάμεις ταχείας αντίδρασης θα μπορούσαν να σταλούν για την προστασία των εκπαιδευτών, αν χρειαστεί. Οποιεσδήποτε δοκιμαστικές επιθέσεις κατά του εκπαιδευτικού προσωπικού θα διερευνώνται και, εάν η Μόσχα ήταν συνένοχη, θα τιμωρούνται είτε με οικονομικά μέτρα είτε ενδεχομένως με την εγκατάσταση Δυτικών μαχητικών δυνάμεων στην Ουκρανία μέχρι να υποχωρήσουν οι εντάσεις. Αυτή η δύναμη θα μπορούσε ιδανικά να διοικείται από έναν στρατηγό από ένα έθνος όπως η Ινδία που έχει καταφέρει να διατηρήσει βατές σχέσεις τόσο με τις Δυτικές χώρες όσο και με την Ρωσία.

Μόλις ο Πούτιν φύγει από το Κρεμλίνο και αντικατασταθεί από έναν μη απειλητικό ηγέτη, η Ρωσία θα καταστεί επιλέξιμη για να ενταχθεί στην AASC. Τα Ανατολικά μέλη του ΝΑΤΟ θα μπορούσαν να είναι επιφυλακτικά απέναντι στην Ρωσία και να προσπαθήσουν να εμποδίσουν μια πρόσκληση. Αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες χρειάστηκε συχνά να πείσουν τους επιφυλακτικούς συμμάχους να δεχτούν περισσότερα μέλη -για παράδειγμα, κατά την διάρκεια των γύρων επέκτασης στην ανατολική Ευρώπη υπό τους προέδρους των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον και Τζορτζ Μπους. Αξιοσημείωτες εξαιρέσεις σε αυτόν τον κανόνα είναι η αντίθεση της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου στην αποδοχή της Ουκρανίας και της Γεωργίας το 2008, και η τρέχουσα αντίρρηση της Τουρκίας στην ένταξη της Σουηδίας. Όμως οι χώρες της Βαλτικής και η Πολωνία, οι οποίες εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας και ενδιαφέρονται για καλές σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι απίθανο να ακολουθήσουν το παράδειγμα του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ειδικά από την στιγμή που θα τους ζητηθεί η γνώμη τους για τον σκοπό της AASC κατά την δημιουργία της.