Μικρές χώρες, μεγάλος πόλεμος

Η μακροχρόνια σύγκρουση μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν για την αμφισβητούμενη περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ έχει δημιουργήσει συνεργασίες στον Νότιο Καύκασο που διασχίζουν θρησκευτικές, εθνοτικές, και γεωπολιτικές γραμμές με εκπληκτικούς τρόπους. Το Ιράν, το οποίο κυβερνάται από Σιίτες κληρικούς, έχει παράσχει μια οικονομική σωτηρία στην χριστιανικής πλειοψηφίας Αρμενία, της οποίας ο κύριος υποστηρικτής ήταν εδώ και καιρό η Ρωσία. Εν τω μεταξύ, το Ισραήλ και η Σουνιτική Τουρκία έχουν σχηματίσει στρατηγική συμμαχία με το κατά κύριο λόγο σιιτικό Αζερμπαϊτζάν. Και, οι δύο σιιτικής πλειοψηφίας χώρες στο μείγμα αυτό, το Ιράν και το Αζερμπαϊτζάν, παραμένουν εγκλωβισμένες σε μια πικρή διαμάχη δεκαετιών σχετικά το έδαφος και την ταυτότητα.

Ένα αγρόκτημα που καταστράφηκε από βομβαρδισμούς, στην Taghavard, στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, τον Ιανουάριο του 2021. Artem Mikryukov / Reuters
-----------------------------------------------

Για σχεδόν τρεις δεκαετίες, με την σύγκρουση του Ναγκόρνο-Καραμπάχ [2] να έχει παγώσει σε αδιέξοδο, αυτή η διαμόρφωση θεωρείτο ως επί το πλείστον ως μια περίπτωση της πολιτικής που δημιουργεί παράξενους συντρόφους: περίεργο, αλλά όχι αιτία ανησυχίας. Το 2020, ωστόσο, η δυναμική στην σύγκρουση μετατοπίστηκε αποφασιστικά προς το Αζερμπαϊτζάν, το οποίο κέρδισε μια ξεκάθαρη στρατιωτική νίκη επί της Αρμενίας κατά την διάρκεια ενός σύντομου πολέμου αλλά με συνέπειες για την επικράτεια. Αυτό το αποτέλεσμα ενισχύει αργά αλλά σταθερά, με επικίνδυνο αποτέλεσμα, τις εγγενείς αλλά για καιρό κρυμμένες εντάσεις μεταξύ των παικτών στην περιοχή. Όλα αυτά λαμβάνουν χώρα καθώς η Ρωσία, η οποία παραδοσιακά ήταν ο πιο σημαντικός εξωτερικός παράγοντας στην σύγκρουση, έχει αποσπαστεί από τον παραπαίοντα πόλεμό της εναντίον της Ουκρανίας.

Εν τω μεταξύ, καθώς οι δεσμοί του Ισραήλ με ένα ενθαρρυμένο Αζερμπαϊτζάν έχουν βαθύνει, το Ιράν ανησυχεί ότι το Ισραήλ μετατρέπει το Αζερμπαϊτζάν σε πληρεξούσιό του [3] και το χρησιμοποιεί ως εφαλτήριο για επιχειρήσεις εναντίον του Ιράν. Τα τελευταία χρόνια, το Ιράν παρακολουθεί το Ισραήλ και τις αραβικές μοναρχίες του Περσικού Κόλπου να πλησιάζουν [μεταξύ τους] περισσότερο, λόγω της κοινής εχθρότητας προς την Τεχεράνη. Οι Ιρανοί φοβούνται τώρα ότι μια παρόμοια δυναμική διαμορφώνεται μεταξύ του Ισραήλ και δύο χωρών με κυρίως τουρκικούς πληθυσμούς, της Τουρκίας και του Αζερμπαϊτζάν. Η αντιληπτή απειλή να μπει σε ένα σάντουιτς μεταξύ ενός αραβικού μπλοκ Ισραήλ-Κόλπου στον νότο και ενός ισραηλινο-τουρκικού μπλοκ στον βορρά, σε συνδυασμό με εσωτερική αναταραχή στο Ιράν, θα μπορούσε να δελεάσει την Τεχεράνη να εισέλθει ανοιχτά στην σύγκρουση από την αρμενική πλευρά και να προσπαθήσει να αποσταθεροποιήσει το κράτος του Αζερμπαϊτζάν. Εν τω μεταξύ, ένα ολοένα και πιο σίγουρο για τον εαυτό του Αζερμπαϊτζάν θα μπορούσε να επιδιώξει να εξοπλίσει και να υποκινήσει αυτονομιστικές τάσεις μεταξύ του ιρανικού αζέρικου πληθυσμού. Τέτοια βήματα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε έναν κλιμακούμενο φαύλο κύκλο που θα απειλούσε την σταθερότητα του στρατηγικά ζωτικού Νότιου Καύκασου και δυνητικά να προκαλέσει μια ευρύτερη κρίση.

ΠΟΛΕΜΟΣ ΓΙΑ ΕΔΑΦΗ

Η πάλη για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ έχει σιγοβράσει για δεκαετίες, αλλά γενικά αντιμετωπίζεται ως κάτι σαν γεωπολιτικό παράπλευρο γεγονός. Κατά την σοβιετική εποχή, η περιοχή των 1.700 τετραγωνικών μιλίων ήταν μια αυτόνομη περιφέρεια της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν˙ σήμερα, αναγνωρίζεται διεθνώς ως τμήμα της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν, που το περιβάλλει πλήρως. Αλλά ο πληθυσμός του Ναγκόρνο-Καραμπάχ ήταν από καιρό κατά κύριο λόγο αρμενικός, και μετά την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, ξέσπασαν μάχες μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και των τοπικών αρμενικών δυνάμεων που υποστηρίζονταν σθεναρά [4] από την Ρωσία. Το 1994, η Ρωσία μεσολάβησε για μια κατάπαυση του πυρός και για τα επόμενα περίπου 25 χρόνια παρέμεινε ένα αδιέξοδο στο οποίο δυνάμεις που υποστηρίζονταν από την Αρμενία και την Ρωσία ουσιαστικά έλεγχαν την περιοχή [5]. Το 2020, ωστόσο, ξέσπασε ένας δεύτερος πόλεμος και αυτή την φορά, το Αζερμπαϊτζάν κέρδισε μια αποφασιστική νίκη, εκδιώκοντας τις αρμενικές δυνάμεις από περιοχές που κυριαρχούσαν οι Αζέροι τις οποίες είχε καταλάβει η Αρμενία, και οδηγώντας σε μια εύθραυστη κατάπαυση του πυρός με τη μεσολάβηση της Ρωσίας.

Ένας λόγος αυτής της νίκης ήταν η ισραηλινή βοήθεια. Από το 2016, το Αζερμπαϊτζάν έχει λάβει σχεδόν το 70% των εισαγόμενων όπλων του από το Ισραήλ, το οποίο με την σειρά του αγοράζει το 40% του πετρελαίου του από το Μπακού. Οι Ιρανοί, ωστόσο, πιστεύουν ότι το Ισραήλ παίρνει και κάτι άλλο από την σχέση. Σύμφωνα με πολλαπλά δημοσιεύματα του Τύπου, μείζονες ισραηλινές επιχειρήσεις εναντίον του Ιράν, συμπεριλαμβανομένης της κλοπής πληροφοριών σχετικά με το πυρηνικό του αρχείο το 2018, διεξήχθησαν με την βοήθεια του Αζερμπαϊτζάν. Επιπλέον, το Ιράν ισχυρίζεται ότι το Αζερμπαϊτζάν επέτρεψε στο Ισραήλ να μεταφέρει λαθραία όπλα στο Ιράν και πρόσφερε τα αεροδρόμιά του ώστε ισραηλινά μη επανδρωμένα αεροσκάφη να επιχειρούν εντός του Ιράν. Το Μπακού διέψευσε τέτοιες αναφορές και ανακοίνωσε ότι δεν θα επιτρέψει στο Ισραήλ να χρησιμοποιήσει το Αζερμπαϊτζάν ως εφαλτήριο για να επιτεθεί στο Ιράν. Ωστόσο, Ιρανοί ηγέτες και στρατιωτικοί αξιωματούχοι έχουν επανειλημμένα προειδοποιήσει ότι δεν θα ανεχθούν αυτήν την υποτιθέμενη εχθρική «φωλιά».

Εν τω μεταξύ, το Ιράν έχει εκφράσει ανησυχία επί ενός πιθανού αποτελέσματος της νίκης του Αζερμπαϊτζάν στον πόλεμο του 2020 για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Το Μπακού απαιτεί επί του παρόντος από το Ερεβάν να συμφωνήσει στην δημιουργία ενός διαδρόμου μέσω του αρμενικού εδάφους που θα συνέδεε το Αζερμπαϊτζάν με το Ναχτσιβάν, έναν θύλακα αζερικής πλειοψηφίας εντός της Αρμενίας. Τον Ιανουάριο, ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίεφ, χαρακτήρισε αυτό το απόσπασμα «ιστορική αναγκαιότητα … [αυτό] θα συμβεί είτε το θέλει η Αρμενία είτε όχι». Ένας τέτοιος διάδρομος θα έκοβε την πρόσβαση του Ιράν στην Αρμενία, επειδή οι δύο χώρες δεν θα μοιράζονταν πλέον σύνορα. Το Ιράν βλέπει την Αρμενία ως κρίσιμο σύνδεσμο με την Ευρασία και έχει απειλήσει να χρησιμοποιήσει στρατιωτική βία ενάντια σε οποιεσδήποτε αλλαγές στα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορα της περιοχής. Κατά την διάρκεια συνάντησης με τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τον περασμένο Ιούλιο, ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, προειδοποίησε να μην δημιουργηθεί ένα φράγμα μεταξύ του Ιράν και της Αρμενίας, εμποδίζοντας αυτό που «αποτελούσε μια οδό επικοινωνίας για χιλιάδες χρόνια».

ΜΟΝΟΜΑΧΙΑ ΑΦΗΓΗΜΑΤΩΝ

Τα τελευταία δύο χρόνια, ο τακτικός στρατός του Ιράν και το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) διεξήγαγαν μεγάλης κλίμακας στρατιωτικές ασκήσεις κατά μήκος των συνόρων με το Αζερμπαϊτζάν και εξασκήθηκαν στην διάβαση του ποταμού Άρας, που χωρίζει τα δύο κράτη. Σε απάντηση, το Αζερμπαϊτζάν και η Τουρκία ξεκίνησαν κοινές στρατιωτικές ασκήσεις στην βόρεια πλευρά του ποταμού. Οι ανησυχίες του Ιράν έχουν ενταθεί περαιτέρω από τις αναφορές ότι η Τουρκία έφερε στο Αζερμπαϊτζάν εκατοντάδες εξτρεμιστές μισθοφόρους από την Συρία για να βοηθήσουν κατά την διάρκεια του πολέμου κατά της Αρμενίας το 2020.

Οι στενοί εθνοτικοί δεσμοί μεταξύ του Ιράν και του Αζερμπαϊτζάν προσδίδουν πρόσθετη πολυπλοκότητα σε αυτήν την αναδυόμενη σύγκρουση. Αν και το Αζερμπαϊτζάν έχει γλωσσική συγγένεια με την Τουρκία, οι Αζέροι τείνουν να ταυτίζονται λιγότερο με τους Τούρκους σε εθνικό επίπεδο παρά με τους Ιρανούς Αζερικής εθνότητας, που αποτελούν τη μεγαλύτερη εθνική μειονότητα του Ιράν και περίπου το 20% του συνολικού πληθυσμού του. Περισσότεροι Αζέροι ζουν στο Ιράν (15 έως 20 εκατομμύρια) από όσοι στο Αζερμπαϊτζάν (περίπου δέκα εκατομμύρια). Οι Ιρανοί Αζέροι έχουν παίξει κεντρικούς ρόλους στην ιστορία, την οικονομία, την κοινωνία, και την πολιτική του Ιράν, μεταξύ άλλων κατά την διάρκεια του συνταγματικού κινήματος του 1905 και της επανάστασης του 1979. Οι Αζέροι και στις δύο πλευρές των συνόρων συχνά επισημαίνουν ότι ο πατέρας του Χαμενεΐ είχε αζερική καταγωγή.

Πολλοί Αζέροι πιστεύουν ότι η περιοχή που θεωρούν «Μεγάλο Αζερμπαϊτζάν» έχει γίνει άδικα πιόνι σε μια γεωπολιτική διαμάχη μεταξύ του Ιράν και της Ρωσίας. Το τμήμα αυτής της περιοχής που βρίσκεται βόρεια του ποταμού Άρας απέκτησε ανεξαρτησία μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης (και σήμερα είναι η Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν), ενώ η περιοχή στα νότια του ποταμού παραμένει υπό τον έλεγχο του Ιράν. Από αυτή την άποψη, το Μεγάλο Αζερμπαϊτζάν είναι ένα έθνος που έχει διχαστεί από την ιστορία και αναμένει την δικαιωματική ενοποίησή του.

Για το Ιράν, ωστόσο, η «Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν» είναι μια εσφαλμένη ονομασία που εφαρμόζεται σε λάθος περιοχή. Το όνομα «Αζερμπαϊτζάν» χρησιμοποιήθηκε ιστορικά από τους Ιρανούς για να αναφερθεί σε εκείνα τα εδάφη νότια του Αράς, τα οποία σήμερα χωρίζονται σε πολλές ιρανικές επαρχίες. Οι Ιρανοί επισημαίνουν ότι η σημερινή Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν ελεγχόταν κάποτε από το Ιράν, που την έχασε από την Ρωσική Αυτοκρατορία κατά την διάρκεια αρκετών πολέμων οι οποίοι κατέληξαν σε δύο εξευτελιστικές συνθήκες το 1813 και το 1828, που ανάγκασαν το Ιράν να παραχωρήσει τα τεράστια εδάφη του στην Υπερκαυκασία, στον Βόρειο Καύκασο, και στον Νότιο Καύκασο. Αυτές οι εδαφικές απώλειες έχουν στην συνέχεια ριζώσει στην ιρανική εθνική ψυχή και στην συλλογική μνήμη, έντονα και οδυνηρά αντανακλώμενες στην ιρανική ποίηση και ακόμη και στην καθημερινή πολιτική ρητορική.

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΚΛΗΡΑ

Από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, το Ιράν και το Αζερμπαϊτζάν έχουν αναπτύξει τις θρησκευτικές και εθνοτικές τους ταυτότητες για να προβάλουν ισχύ το ένα στο έδαφος του άλλου. Το Μπακού κατηγορεί τώρα την Τεχεράνη ότι προσπαθεί να «λιβανοποιήσει» το Αζερμπαϊτζάν ενισχύοντας μαχητικές σιιτικές οργανώσεις που μοιάζουν με την Χεζμπολάχ μέσα στο Αζερμπαϊτζάν. Τον περασμένο Νοέμβριο, οι αρχές στο Μπακού συνέλαβαν μέλη μιας ένοπλης ομάδας που φέρεται να εκπαιδεύτηκε από το IRGC στο Ιράν και την Συρία. Εν τω μεταξύ, η Τεχεράνη κατηγορεί το Μπακού ότι φιλοδοξεί να «βαλκανοποιήσει» το Ιράν υποστηρίζοντας αυτονομιστικά κινήματα μεταξύ του εθνικού Αζέρικου πληθυσμού του Ιράν. Μια εβδομάδα μετά τις συλλήψεις τον Νοέμβριο, το Ιράν ανακοίνωσε ότι ένα μέλος του Ισλαμικού Κράτους (γνωστού και ως ISIS) ταξίδεψε από το Μπακού στην Τεχεράνη με αζέρικο διαβατήριο για να οργανώσει μια πρόσφατη θανατηφόρα επίθεση στη νότια πόλη Σιράζ.

Οι εντάσεις αυξήθηκαν περαιτέρω τον Ιανουάριο, όταν ένας ένοπλος εισέβαλε στην πρεσβεία του Αζερμπαϊτζάν στην Τεχεράνη, σκοτώνοντας τον επικεφαλής ασφαλείας και τραυματίζοντας άλλους δύο. Το Μπακού το χαρακτήρισε «τρομοκρατική επίθεση» και εκκένωσε την πρεσβεία. Ιρανοί αξιωματούχοι επέμειναν ότι ο δράστης είχε προσωπικά κίνητρα και όχι πολιτικά. Στην συνέχεια, στις 28 Μαρτίου, ένας αντι-ιρανός βουλευτής του Αζερμπαϊτζάν επέζησε από μια απόπειρα δολοφονίας. Την επόμενη μέρα, το Αζερμπαϊτζάν άνοιξε την πρεσβεία του στο Τελ Αβίβ, και έγινε η πρώτη σιιτικής πλειοψηφίας χώρα που τοποθετούσε πρεσβευτή στο Ισραήλ.

Από τη νίκη του επί της Αρμενίας το 2020, το Μπακού υιοθέτησε έναν ασυνήθιστα θιγμένο τόνο για το Ιράν. Το περασμένο φθινόπωρο, ο Αλίεφ δήλωσε ότι οι σχέσεις με το Ιράν δεν ήταν ποτέ τόσο φτωχές. «Θα κάνουμε τα πάντα για να προστατεύσουμε τον τρόπο ζωής μας και την κοσμική ανάπτυξη του Αζερμπαϊτζάν και των Αζέρων, συμπεριλαμβανομένων των Αζέρων στο Ιράν», είπε. «Είναι μέρος του έθνους μας». Αρκετοί σχολιαστές του Αζερμπαϊτζάν έχουν ζητήσει τον διαχωρισμό του «Νότιου Αζερμπαϊτζάν» (το όνομα που δίνουν στην αζερική περιοχή του Ιράν) και τον περασμένο Νοέμβριο, ένα αζέρικο τηλεοπτικό κανάλι ανέφερε ότι μια επιτροπή εξόριστων Ιρανών Αζέρων είχε συναντηθεί με βουλευτές του Αζερμπαϊτζάν για να συζητήσουν για τον σχηματισμό ενός «προσωρινού κοινοβουλίου του Νοτίου Αζερμπαϊτζάν».

Από την πλευρά τους, σχολιαστές σε ιρανικά μέσα ενημέρωσης ισχυρίζονται ότι πολλοί πολίτες του Αζερμπαϊτζάν, συμπεριλαμβανομένης μιας ομάδας που ονομάζεται Ιρανικό Λαϊκό Κίνημα του Ναχτσιβάν, αντιτίθενται στην τουρκική και ΝΑΤΟική επιρροή στον Καύκασο και θέλουν να ενταχθούν ξανά στην ιρανική «πατρίδα» τους. Οι ιρανικές Αρχές κατηγόρησαν επίσης το Ισραήλ και την Τουρκία ότι γράφουν ξανά την ιστορία για να βοηθήσουν την κυβέρνηση στο Αζερμπαϊτζάν να προωθήσει μια κοσμική τουρκική αζερική ταυτότητα που θα απομάκρυνε περαιτέρω τους Αζέρους από αυτό που η Τεχεράνη θεωρεί ως την ιστορική τους θέση στον ιρανικό πολιτισμό και την σιιτική κουλτούρα και αντ' αυτού θα τους έφερνε πιο κοντά στην Τουρκία. Τον Ιούλιο, ο πρεσβευτής του Ισραήλ στο Αζερμπαϊτζάν έγραψε σε ένα tweet ότι η ανάγνωση ενός βιβλίου με τίτλο Mysterious Tales of Tabriz τού είχε διδάξει «τόσα πολλά για την ιστορία και τον πολιτισμό του Αζερμπαϊτζάν στην Tabriz [στμ: Ταυρίδα]». Η Ταμπρίζ είναι η τέταρτη μεγαλύτερη πόλη του Ιράν και η πρωτεύουσα της επαρχίας του Ανατολικού Αζερμπαϊτζάν. Σε απάντηση, ο Ιρανός ομόλογός του στο Μπακού έγραψε στο Twitter: «Προς ενημέρωση αυτού του παράτολμου αγοριού: Η αγαπημένη μας #Tabriz είναι γνωστή ως η χώρα των ΠΡΩΤΩΝ στην περήφανη ιστορία του #Ιράν. Προφανώς, ο ΠΡΩΤΟΣ Κακός Σιωνιστής πρόκειται να ταφεί και από τους ζηλωτές της Ταμπρίζ. Ποτέ μην περάσετε την κόκκινη γραμμή μας, ποτέ!».

Αυτές οι εντάσεις αυξάνονται [6] στο πλαίσιο της αναταραχής στο Ιράν, που ξεκίνησε τον περασμένο Σεπτέμβριο μετά τον θάνατο της Mahsa Amini, η οποία βρισκόταν υπό κράτηση από την αστυνομίας ηθικής. Η βαθιά σύγκρουση κράτους-κοινωνίας που έχει προκύψει έκτοτε ίσως προκαλέσει το καθεστώς να αναζητήσει μια μάχη που θα αποσπάσει την προσοχή. Η εσωτερική αναταραχή της Ισλαμικής Δημοκρατίας θα μπορούσε επίσης να σηματοδοτήσει αδυναμία και να ενθαρρύνει τον τυχοδιωκτισμό του Αζερμπαϊτζάν εναντίον του Ιράν.

Εν τω μεταξύ, η κατάπαυση του πυρός μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας παραπαίει, με τις δύο πλευρές να συγκρούονται για τον έλεγχο μιας έκτασης που συνδέει το Ναγκόρνο Καραμπάχ με την Αρμενία. Εάν ξεσπάσει ξανά πόλεμος μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, το Ιράν πιθανότατα θα παράσχει πιο φανερή υποστήριξη στην Αρμενία από όσο στο παρελθόν, επειδή το διακύβευμα είναι πλέον πολύ μεγαλύτερο. Τον περασμένο Οκτώβριο, ένας ανώτατος διοικητής του IRGC και στρατιωτικός σύμβουλος του ανώτατου ηγέτη του Ιράν δήλωσε [7] ότι η Αρμενία είχε εκφράσει ενδιαφέρον να αγοράσει ιρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Επιπλέον, πηγές μέσων ενημέρωσης του Αζερμπαϊτζάν ανέφεραν [8] ότι, από το περασμένο φθινόπωρο, το Ιράν παρείχε αντιαρματικά πυραυλικά συστήματα και πυραύλους στην Αρμενία —αν και το Ερεβάν αρνείται [9] αυτούς τους ισχυρισμούς.

Σε ένα πιθανό σενάριο, το Ιράν μπορεί να επιλέξει να πραγματοποιήσει επιθέσεις με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε αυτό που η ιρανική κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι είναι ισραηλινές βάσεις στο Αζερμπαϊτζάν, παρόμοια με επιχειρήσεις που ξεκίνησε τους τελευταίους μήνες εναντίον ισραηλινών «στρατηγικών κέντρων» στις κουρδικές περιοχές του Ιράκ. (Ιρακινοί Κούρδοι αξιωματούχοι έχουν αρνηθεί τον ισχυρισμό ότι υπάρχουν τέτοιες βάσεις). Στην συνέχεια, το Αζερμπαϊτζάν και το Ισραήλ —ίσως με την συνεργασία της Τουρκίας— ενδέχεται να επιδιώξουν να υποδαυλίσουν μια εξέγερση μεταξύ των Αζέρων στο Ιράν, η οποία θα μπορούσε με την σειρά της να προκαλέσει τον ιρανικό στρατό να επιχειρήσει στο ίδιο το Αζερμπαϊτζάν.

Προς το παρόν, μια τέτοια σειρά γεγονότων παραμένει καθαρά υποθετική. Αλλά αυτό που δεν είναι υποθετικό είναι η πιθανότητα μια σύγκρουση στον Νότιο Καύκασο να οδηγήσει σε κρίση, μια κρίση που θα μπορούσε να παρασύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ (από την πλευρά [10] του Αζερμπαϊτζάν, του Ισραήλ, και της Τουρκίας) και την Ρωσία (στο πλευρό της Αρμενίας και του Ιράν), ανοίγοντας έτσι ένα άλλο ρήγμα στην ταραγμένη σχέση της Δύσης με την Ρωσία και ενισχύοντας μια αναδυόμενη στρατιωτική συνεργασία μεταξύ Τεχεράνης και Μόσχας.

Σε μια προσπάθεια να μειωθούν οι εντάσεις, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Antony Blinken, πραγματοποίησε τριμερείς συνομιλίες με τον Αλίεφ και τον Αρμένιο πρωθυπουργό, Νικόλ Πασινιάν [11]. Ζήτησε επίσης από τον Αλίεφ να ανοίξει ξανά έναν εμπορικό δρόμο που συνδέει το Ναγκόρνο-Καραμπάχ με την Αρμενία, προκειμένου να αποφευχθεί μια ανθρωπιστική καταστροφή. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, είχε τηλεφωνικές συνομιλίες και με τους δύο ηγέτες, καλώντας τους να απόσχουν από περαιτέρω κλιμάκωση. Αλλά έως ότου η διεθνής κοινότητα συνειδητοποιήσει ότι αυτή η σύγκρουση μεταξύ δύο μικρών χωρών θα μπορούσε να μετατραπεί σε κρίση με παγκόσμιες επιπτώσεις, μια σημαντική πρόοδος παραμένει απίθανη.

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.amazon.com/Religious-Statecraft-Politics-Columbia-Studies/dp...
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/armenia/2016-04-12/unfrozen-conf...
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2013-01-15/tangle-...
[4] https://www.foreignaffairs.com/articles/azerbaijan/2016-08-11/bakus-choice
[5] https://www.foreignaffairs.com/articles/russia-fsu/2016-10-10/south-cauc...
[6] https://www.foreignaffairs.com/articles/turkey/2020-10-01/why-armenia-an...
[7] https://www.forbes.com/sites/pauliddon/2022/11/25/why-armenia-and-serbia...
[8] https://aze.media/iran-gave-armenia-600-missiles-and-sent-fighters-to-ka...
[9] https://en.armradio.am/2022/12/08/armenia-refutes-reports-on-transfer-of...
[10] https://www.foreignaffairs.com/articles/azerbaijan/2014-09-17/rock-and-h...
[11] https://www.foreignaffairs.com/articles/armenia/2018-05-17/why-didnt-put...

Copyright © 2023 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/armenia/azerbaijan-armenia-could-spark-wi...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition