Οι στρατηγοί του Σουδάν σέρνουν την χώρα προς την καταστροφή | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι στρατηγοί του Σουδάν σέρνουν την χώρα προς την καταστροφή

Μόνο οι πολιτικοί ηγέτες μπορούν να χαράξουν ένα μονοπάτι προς την ειρήνη

Ωστόσο, παρ' όλες τις προσπάθειές του να βάλει τις SAF και τις RSF τις μεν εναντίον των δε, ο Μπασίρ δεν μπόρεσε να τις εμποδίσει να ενωθούν για να τον εκδιώξουν εν μέσω μιας βαθύτερης οικονομικής κρίσης και της κλιμάκωσης διαδηλώσεων στους δρόμους τον Απρίλιο του 2019. Αρχικά, οι ηγέτες και των δύο στρατιωτικών οργάνων δήλωσαν την δέσμευσή τους σε μια δημοκρατική μετάβαση (αν και πολλοί δικαίως αμφισβήτησαν την ειλικρίνειά τους). Τον Αύγουστο του 2019, διαπραγματεύθηκαν μια συμφωνία με τον πολιτικό συνασπισμό που ηγήθηκε της εξέγερσης. Κατά την συμφωνία, ο Burhan θα υπηρετούσε ως προσωρινός αρχηγός του κράτους για 21 μήνες πριν παραχωρήσει την εξουσία σε μια πολιτική κυβέρνηση. Αμέσως μετά την υπογραφή της συμφωνίας, ο Hemedti ώθησε τον Burhan να του δημιουργήσει έναν νέο ρόλο, αυτόν του αντιπροέδρου. Στις 25 Οκτωβρίου 2021, ωστόσο, λίγο πριν γίνει η παράδοση, ο Burhan, ο Hemedti, και οι ηγέτες πολλών πρώην ανταρτικών ομάδων που είχαν ενσωματωθεί στην κυβέρνηση κατά την διάρκεια της μετάβασης ξεκίνησαν ένα αντεπαναστατικό πραξικόπημα για να παραγκωνίσουν τους πολιτικούς ηγέτες της χώρας. Από τότε, η σχέση μεταξύ Hemedti και Burhan έχει επιδεινωθεί και ο ανταγωνισμός μεταξύ των δυνάμεών τους έχει κλιμακωθεί.

Αμφότεροι οι άνδρες έχουν σφυρηλατήσει σημαντικές συμμαχίες. Ο Χεμεντί έχει καλλιεργήσει σχέσεις προστασίας με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στέλνοντας δυνάμεις των RSF να πολεμήσουν μαζί με τα στρατεύματα των Εμιράτων και της Σαουδικής Αραβίας στην Υεμένη. (Οι SAF έχει επίσης στρατεύματα στην Υεμένη, αλλά είναι σταθμευμένα σε μεγάλο βαθμό στα σύνορα με την Σαουδική Αραβία για να αποτρέψουν τον πόλεμο από το να ταξιδέψει βόρεια). Έχει επίσης φλερτάρει με την Ρωσία, οδηγώντας μια αντιπροσωπεία στη Μόσχα την εβδομάδα που ξεκίνησαν οι ρωσικές δυνάμεις την εισβολή τους στην Ουκρανία και επεκτείνοντας την υπάρχουσα συνεργασία του με την Ομάδα Βάγκνερ, την ισχυρή ρωσική παραστρατιωτική οργάνωση. Οι RSF έχουν μάλιστα τοποθετηθεί ως σύμμαχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον αγώνα της κατά της μετανάστευσης από το Κέρας της Αφρικής, παίζοντας τον ρόλο των συνοριοφυλάκων για την Ευρώπη. Εν τω μεταξύ, ο Burhan έχει εμβαθύνει τους ήδη στενούς δεσμούς των SAF με την Αίγυπτο. Ακόμη και πριν από την σουδανική εξέγερση, ανώτεροι ηγέτες των SAF εκπαιδεύονταν τακτικά και παρακολουθούσαν στρατιωτικές σχολές στην Αίγυπτο. Ο Μπουρχάν συνέχισε να πραγματοποιεί τακτικές κοινές στρατιωτικές ασκήσεις με την Αίγυπτο και ταξίδεψε επανειλημμένα στο Κάιρο. Ανώτατοι Αιγύπτιοι αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένου του Αρχηγού Πληροφοριών, Αμπάς Καμέλ, έχουν επισκεφθεί το Χαρτούμ από τότε που ανέλαβε ο Μπουρχάν.

Αμφότεροι οι Σουδανοί στρατηγοί έχουν επίσης παρατάξει ισχυρούς εγχώριους συμμάχους, φαινομενικά εν αναμονή της τωρινής σύγκρουσης. Ο Μπουρχάν καλλιέργησε σχέσεις με τους ισλαμιστές που κάποτε αποτελούσαν βασικό μέρος της υποστηρικτικής βάσης του Μπασίρ, ενορχηστρώνοντας την απελευθέρωση των παλιών πολιτικών ελίτ που είχαν φυλακιστεί μετά την εξέγερση και, πιο ποταπά, υπονομεύοντας τις προσπάθειες μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης και ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων που έκλεψαν μέλη του προηγούμενου καθεστώτος. Από την πλευρά του, ο Hemedti έχει διαθέσει πόρους σε αγρότες της υπαίθρου σε όλο το Σουδάν για να συγκεντρώσει λαϊκή υποστήριξη. Εν ολίγοις, ο Burhan και ο Hemedti έχουν αμφότεροι πόρους και υποστήριξη που θα μπορούσαν να τους επιτρέψουν να πολεμήσουν επί μακρόν στο μέλλον.

ΠΥΡΟΒΟΛΟΥΝ ΑΝΤΙ ΝΑ ΜΙΛΟΥΝ

Η ξαφνική βουτιά του Σουδάν στην βία αντανακλά εν μέρει την αποτυχία των Δυτικών και περιφερειακών δυνάμεων να εκτονώσουν τις εντάσεις μεταξύ των SAF και των RSF. Μετά το πραξικόπημα του Οκτωβρίου του 2021 [4] από τον Burhan και τον Hemedti, Σουδανοί διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους σε μεγάλους αριθμούς για να απαιτήσουν την επιστροφή στην πολιτική κυριαρχία, προτρέποντας τις Δυτικές δυνάμεις να ωθήσουν τους δύο ηγέτες να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να συζητήσουν μια νέα μεταβατική συμφωνία. Μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022, οι στρατηγοί και οι πολιτικοί είχαν συντάξει μια νέα συμφωνία-πλαίσιο που θα έβαζε το Σουδάν ξανά στον δρόμο των εκλογών.

Ωστόσο, προκειμένου να υπογράψουν τα μεγάλα κόμματα, η συμφωνία άφησε αδιευκρίνιστο το πώς θα επιτευχθούν πολλοί από τους πιο ευαίσθητους στόχους της. Πιο συγκεκριμένα, ζήτησε την ενσωμάτωση των RSF στις SAF, αλλά δεν όρισε χρονοδιάγραμμα. Ο Burhan κατέστησε σαφές ότι περίμενε πως η διαδικασία θα ολοκληρωθεί σε δύο χρόνια, ενώ ο Hemedti υποστήριξε μια δεκαετή διαδικασία. Οι Δυτικές και διεθνείς δυνάμεις άσκησαν πίεση σε όλες τις πλευρές να υπογράψουν την συμφωνία έως την 1η Απριλίου, ώστε να μπορέσουν να σχηματίσουν νέα κυβέρνηση εγκαίρως για την τετραετή επέτειο από την ανατροπή του Μπασίρ στις 11 Απριλίου. Αυτή η προθεσμία ήρθε και παρήλθε. Με τις δύο πλευρές να τα έχουν στηλώσει και την εξωτερική πίεση να αυξάνεται, ο Burhan και ο Hemedti άρχισαν να δημιουργούν στρατεύματα εν αναμονή μιας σύγκρουσης που τελικά ξέσπασε το πρωί της 15ης Απριλίου.