Ο ανθεκτικός μονοκράτορας της Τουρκίας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο ανθεκτικός μονοκράτορας της Τουρκίας

Πώς οι κρατικοί μηχανισμοί -και οι ισχυροί φίλοι- θα μπορούσαν να βοηθήσουν τον Ερντογάν να κερδίσει τις πιο δύσκολες εκλογές του

Από το 2018, ωστόσο, το περιβόητο οικονομικό ιστορικό του Ερντογάν έχει διαβρωθεί. Αλλάζοντας το σύνταγμα σε μια εκτελεστικού τύπου προεδρία, ουσιαστικά αυτοχαρακτηρίστηκε ως ο νέος σουλτάνος της Τουρκίας, και έγινε αρχηγός του κράτους, αρχηγός της κυβέρνησης, αρχηγός του κυβερνώντος κόμματος, αρχηγός της εθνικής αστυνομίας, και αρχηγός του στρατού. Κατά αυτήν την διαδικασία, ανέλαβε επίσης πιο άμεσο έλεγχο της οικονομίας, και η κεντρική τράπεζα έχασε την ανεξαρτησία της, κάνοντας τους ξένους επενδυτές επιφυλακτικούς. Επιπλέον, από τότε που ξεκίνησε η πανδημία της COVID-19, οι ολοένα και πιο ανορθόδοξες οικονομικές πολιτικές του έφεραν την οικονομία σε αναταραχή. Πεπεισμένος ότι τα επιτόκια οδηγούν τον πληθωρισμό, διατήρησε τα τουρκικά επιτόκια σε χαμηλά επίπεδα, αυξάνοντας τον πληθωρισμό ακόμη πιο γρήγορα, προκαλώντας ανεξέλεγκτες τιμές των τροφίμων και διάχυτη οικονομική ανασφάλεια. Με άλλα λόγια, η αρπαγή της εξουσίας από τον Ερντογάν έχει τραβήξει το χαλί της οικονομικής ανάπτυξης και της σταθερότητας κάτω από τα πόδια του -και μαζί με αυτό, την μεγάλη βάση που κάποτε τον υποστήριζε.

Ταυτόχρονα, η αντιπολίτευση είναι πολύ πιο ενωμένη από όσο πριν. Στις προηγούμενες εκλογές, ο Ερντογάν μπορούσε να προσελκύσει την εθνοτική του βάση δαιμονοποιώντας τις διαφορετικές πολιτικές ομάδες της Τουρκίας, όπως οι αριστεροί, οι φιλελεύθεροι, οι Κούρδοι [3], και οι Αλεβίτες, μεταξύ άλλων. Και δεδομένου ότι αυτές οι ομάδες ήταν και οι ίδιες διασπασμένες σε διάφορα μικρότερα και ανταγωνιστικά κόμματα, δεν ήταν αρκετά ισχυρές για να αντιμετωπίσουν αυτήν την πίεση. Αλλά το 2018, ως απάντηση στην εκτελεστική προεδρία, τέσσερα κόμματα της αντιπολίτευσης αποφάσισαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους, με ηγέτη τον Κιλιτσντάρογλου. Αρχικά, αυτός ο συνασπισμός, η Συμμαχία του Έθνους (Nation Alliance), δεν είχε τεράστιο αντίκτυπο, αλλά στην πορεία προς την τρέχουσα προεκλογική εκστρατεία, δύο ακόμη κόμματα προσχώρησαν σε αυτόν, δημιουργώντας ένα ισχυρό μέτωπο αλλαγής που καλύπτει σχεδόν όλο το φάσμα της τουρκικής πολιτικής. Στην προεκλογική της πλατφόρμα, η Συμμαχία του Έθνους υποσχέθηκε να τερματίσει τη μονοκρατορία, να επαναφέρει και να ενισχύσει τους δημοκρατικούς κανόνες και τις ελευθερίες, και να αποκαταστήσει το κράτος δικαίου. Υπόσχεται επίσης να απομακρυνθεί από την ψυχρά συναλλακτική εξωτερική πολιτική του Ερντογάν. Αν ο Κιλιτσντάρογλου κερδίσει την προεδρία, η Άγκυρα θα ευθυγραμμιστεί στενότερα με την διατλαντική κοινότητα, ιδίως με την Ευρώπη. Ο Κιλιτσντάρογλου έχει επίσης υποσχεθεί να υιοθετήσει εκ νέου την οικονομική ορθοδοξία και την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας. Όλες αυτές οι εξελίξεις θα προκαλέσουν πιθανότατα μια νέα εισροή ξένων κεφαλαίων, βοηθώντας στην επανεκκίνηση της οικονομικής ανάπτυξης.

Μαζί με την υπόσχεση μιας νέας Τουρκίας υπό τον Κιλιτσντάρογλου, η παραπαίουσα οικονομία και η ενωμένη αντιπολίτευση έδωσαν στον Ερντογάν την πιο δύσκολη εκλογική δοκιμασία της καριέρας του. Ωστόσο, έχει αναπτύξει στρατηγικές για την αντιμετώπιση αυτών των απειλών. Προς το παρόν, ο Κιλιτσντάρογλου προηγείται του Ερντογάν με μια λεπτή διαφορά μιας ή δύο μονάδων. Ομοίως, ο συνασπισμός της αντιπολίτευσης προηγείται του φιλο-Ερντογανικού μπλοκ, γνωστού ως Λαϊκή Συμμαχία, στην κούρσα για τον έλεγχο του Κοινοβουλίου. Ωστόσο, ο Ερντογάν και οι υποστηρικτές του πιστεύουν τώρα ότι μπορούν να στερήσουν από την αντιπολίτευση την κοινοβουλευτική πλειοψηφία και να εμποδίσουν τον Κιλιτσντάρογλου να εξασφαλίσει την απόλυτη νίκη στην ψηφοφορία της 14ης Μαΐου. Και ο Ερντογάν είναι βέβαιος ότι αν μπορέσει να εξαναγκάσει σε επαναληπτικές προεδρικές εκλογές, οι οποίες θα διεξαχθούν στις 28 Μαΐου, μπορεί να τις κερδίσει.

ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΣΠΟΥΔΑΙΑ ΚΑΙ ΠΑΛΙ

Η μεγαλύτερη δύναμη του Ερντογάν είναι ο έλεγχος της πληροφόρησης. Δεδομένης της συντριπτικής επιρροής του στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης και του γεγονότος ότι περίπου το 80% του πληθυσμού δεν μπορεί να διαβάσει άλλες γλώσσες εκτός από την τουρκική, η διαμόρφωση του μηνύματος έχει γίνει ένα από τα πιο ισχυρά εργαλεία του για να κερδίσει ψήφους. Πολλοί άνθρωποι έχουν μεταβεί στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης σε αναζήτηση ελεύθερων ειδήσεων, και ο Ερντογάν έχει λάβει μέτρα για να περιορίσει και αυτές. Το 2020, το κοινοβούλιο, υπό τον έλεγχο του ΑΚΡ και του συμμάχου του, του υπερ-τουρκο-εθνικιστικού Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (Nationalist Action Party-MHP), ψήφισε έναν νόμο για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που αναγκάζει τις παγκόσμιες πλατφόρμες που θέλουν να δραστηριοποιηθούν στην Τουρκία να ανοίξουν γραφεία στην χώρα, καθιστώντας τις υποκείμενες σε κυρώσεις και πρόστιμα αν δεν ανταποκρίνονται στις κυβερνητικές οδηγίες για την απαγόρευση ή τον περιορισμό του περιεχομένου. Εν τω μεταξύ, τα ελάχιστα ανεξάρτητα τουρκικά τηλεοπτικά δίκτυα που δεν ελέγχονται από φιλο-ερντογανικές επιχειρήσεις έχουν τιμωρηθεί με υπέρογκα πρόστιμα και βγαίνουν εκτός αέρα για μέρες αν προβάλλουν περιεχόμενο που δεν εμπίπτει στο εγκεκριμένο κυβερνητικό αφήγημα.