Ο ανθεκτικός μονοκράτορας της Τουρκίας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο ανθεκτικός μονοκράτορας της Τουρκίας

Πώς οι κρατικοί μηχανισμοί -και οι ισχυροί φίλοι- θα μπορούσαν να βοηθήσουν τον Ερντογάν να κερδίσει τις πιο δύσκολες εκλογές του

Κατά συνέπεια, η ειδησεογραφική κάλυψη ήταν ιδιαίτερα επιλεκτική. Ο πληθωρισμός, ο οποίος έφτασε στο 85,5% το 2022, δεν αναφέρθηκε σχεδόν καθόλου. Ούτε και η καταστροφική αντίδραση της κυβέρνησης στον σεισμό: περισσότεροι από 50.000 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους, ορισμένοι από αυτούς θαμμένοι κάτω από τα ερείπια περιμένοντας βοήθεια που δεν έφτασε ποτέ. Απουσιάζουν επίσης οι ιστορίες για τη μαζική και αυξανόμενη διαφθορά της άρχουσας ελίτ, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου και της οικογένειάς του˙ η επιδημία γυναικοκτονιών (συμπεριλαμβανομένου του θανάτου μιας νεαρής γυναίκας που, ενώ εργαζόταν ως νταντά, πέθανε ύποπτα στο σπίτι ενός βουλευτή του ΑΚΡ)˙ οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την κυβέρνηση˙ οι φυλακίσεις δημοσιογράφων και πολιτικών˙ και άλλες δυνητικά επιζήμιες αποκαλύψεις για το ΑΚΡ και τον Ερντογάν. Αντ' αυτού, οι πολίτες τροφοδοτούνται με μια συνεχή ροή ειδήσεων σχετικά με την βελτιούμενη θέση της Τουρκίας ως μεγάλης διεθνούς δύναμης, συμπεριλαμβανομένων ιστοριών για το πρώτο αυτοκίνητο εγχώριας παραγωγής της χώρας, την πρόσφατη ανακάλυψη κοιτασμάτων φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα, και το πρώτο τουρκικό ελικοπτεροφόρο του [πολεμικού] ναυτικού. Πόσω μάλλον τα κύρια ζητήματα όπως οι θέσεις εργασίας και οι τιμές των τροφίμων ή οι ελευθερίες και τα δικαιώματα: στους πολίτες λένε να αγκαλιάσουν τον Ερντογάν επειδή είναι ένας εκπληκτικός ηγέτης που κάνει την Τουρκία και πάλι σπουδαία.

Υπάρχει μια ακόμη πιο σκοτεινή πλευρά στον πόλεμο πληροφοριών του Ερντογάν. Η εκστρατεία του στοχοποιεί ύπουλα την αντιπολίτευση με ψευδείς ισχυρισμούς —ειδικά το φιλοκουρδικό κόμμα HDP, το οποίο υποστηρίζει την Συμμαχία Έθνους και τον προεδρικό υποψήφιό της, Κιλιτσντάρογλου. Αν και το HDP είναι ένα ειρηνικό πολιτικό κίνημα, τα μέσα ενημέρωσης που υποστηρίζουν τον Ερντογάν ισχυρίζονται ότι το HDP είναι το ίδιο με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), μια οντότητα που χαρακτηρίζεται από τρομοκρατία που πολεμά την Τουρκία εδώ και δεκαετίες, και ότι ο Kilicdaroglu είναι, οπότε, «υποστηριζόμενος από τρομοκράτες».

Όσον αφορά την οικονομία, ο Ερντογάν έχει επίσης βοηθηθεί από τους αυξανόμενους δεσμούς με άλλους αυταρχικούς, όπως ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, και ο Σαουδάραβας πρίγκιπας-διάδοχος, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. Κατά την διάρκεια της περσινής κρίσης πληθωρισμού, ο πρίγκιπας Μοχάμεντ μετέφερε 5 δισεκατομμύρια δολάρια στην κεντρική τράπεζα της Τουρκίας για να βοηθήσει στην διατήρηση της οικονομίας. Η ρωσική κρατική εταιρεία Rosatom παρείχε παρόμοιο ποσό τον Ιούλιο του 2022 για να χρηματοδοτήσει έναν νέο πυρηνικό σταθμό στη νότια Τουρκία, τον πυρηνικό σταθμό Akkuyu˙ αυτή η μεταφορά διοχετεύθηκε σε όλη την οικονομία, βοηθώντας στην σταθεροποίηση του νομίσματος. Στις 27 Απριλίου, ο Πούτιν και ο Ερντογάν μίλησαν μέσω βιντεοδιάσκεψης για να σηματοδοτήσουν τα αποκαλυπτήρια του εργοστασίου που κατασκευάστηκε από την Ρωσία, το οποίο έχει γίνει σύμβολο της ανάδειξης της Τουρκίας ως «πυρηνικού έθνους» —με άλλα λόγια, μια μεγάλη δύναμη εφάμιλλη με τους πυρηνικούς γίγαντες του κόσμου. Παρά τις οικονομικές δυσκολίες της ίδιας της Ρωσίας, ο Πούτιν μπορεί επίσης να βοηθήσει τον Τούρκο ομόλογό του με μεταφορές μετρητών. Τόσο για την Ρωσία όσο και για την Σαουδική Αραβία, ο Ερντογάν είναι ελκυστικός λόγω της αυταρχικής του τάσης και της κλίσης του μακριά από την Δύση. Ο Πούτιν θεωρεί τον Τούρκο ηγέτη σύμμαχο που μπορεί να τον βοηθήσει να υπονομεύσει την υπό την ηγεσία των ΗΠΑ φιλελεύθερη διεθνή τάξη. Ο Σαουδάραβας διάδοχος, επίσης, έχει καταστήσει σαφές ότι προτιμά να έχει να κάνει με έναν συντηρητικό αυταρχικό παρά με έναν Κιλιτσντάρογλου που αγκαλιάζει την δημοκρατία και την Ευρώπη.

ΕΓΩ Ή ΧΑΟΣ

Όπως έχει κάνει στο παρελθόν, ο Ερντογάν χρησιμοποιεί επίσης το εκλογικό σύστημα της Τουρκίας προς όφελός του. Το κρίσιμο είναι ότι το 2022, προώθησε έναν νόμο που θα αυξήσει τις πιθανότητες του AKP και της Λαϊκής Συμμαχίας να διατηρήσουν τον έλεγχο του Κοινοβουλίου. Στο τουρκικό εκλογικό σύστημα, η διαδικασία της προεδρικής ψηφοφορίας είναι απλή: ο νικητής μπορεί να επιλεγεί κερδίζοντας περισσότερο από το 50% των ψήφων ή, εάν κανένας υποψήφιος δεν το πετύχει, κερδίζοντας έναν δεύτερο γύρο μεταξύ των δύο κορυφαίων ψηφοφόρων του πρώτου γύρου. Αλλά η διαδρομή προς τον έλεγχο του Κοινοβουλίου είναι πολύ πιο περίπλοκη, λόγω της πρόσφατης παράδοσης εκλογικών συμμαχιών της Τουρκίας. Στο παρελθόν, οι έδρες κατανεμήθηκαν κυρίως με βάση το σύνολο των ψήφων, ένα σύστημα που ευνοούσε την ισχυρότερη συμμαχία. Προβλέποντας ωστόσο ότι η συμμαχία της αντιπολίτευσης θα ήταν ισχυρότερη από την δική του στις εκλογές του 2023, ο Ερντογάν κατάφερε να αλλάξει τον κοινοβουλευτικό εκλογικό νόμο. Τώρα, αντί για τη μεγαλύτερη συμμαχία, ο νέος νόμος ευνοεί το μεγαλύτερο κόμμα, το οποίο στο πολυκομματικό σύστημα της Τουρκίας εξακολουθεί να είναι το AKP. Δεδομένου του πόσο στήθος-με-στήθος είναι η κούρσα, αυτή η αλλαγή θα μπορούσε να είναι αρκετή για να δώσει στην Λαϊκή Συμμαχία του Ερντογάν επιπλέον 10-20 έδρες —αρκετές για να κερδίσει μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία στις 14 Μαΐου, ακόμη κι αν ο ίδιος ο Ερντογάν δεν βγει μπροστά.