Πορεία πυρηνικής σύγκρουσης στη Νότια Ασία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πορεία πυρηνικής σύγκρουσης στη Νότια Ασία

Η εκκολαπτόμενη κούρσα εξοπλισμών μεταξύ Κίνας, Ινδίας, και Πακιστάν
Περίληψη: 

Η Κίνα και το Πακιστάν έχουν μακρά και στενή σχέση, η οποία εν μέρει βασίζεται στην αμοιβαία αντίληψή τους για την Ινδία ως αντίπαλο. Η Ινδία βρίσκεται ανάμεσα σε αυτές τις δύο συχνά εχθρικές δυνάμεις.

Ο ANDREW F. KREPINEVICH, JR., είναι ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο Hudson και πρόσθετος ανώτερος συνεργάτης στο Center for a New American Security.

Το καλοκαίρι του 2021, ο κόσμος έμαθε ότι η Κίνα επέκτεινε δραματικά το πυρηνικό της οπλοστάσιο. Δορυφορικές εικόνες έδειξαν ότι το Πεκίνο κατασκευάζει έως και 300 νέα σιλό βαλλιστικών πυραύλων. Το Πεντάγωνο προβλέπει τώρα ότι το απόθεμα πυρηνικών όπλων της Κίνας, το οποίο για χρόνια βρισκόταν στις εκατοντάδες, θα μπορούσε να εκτοξευθεί στις 1.500 κεφαλές μέχρι το 2035, επιβεβαιώνοντας τις υποψίες ότι το Πεκίνο αποφάσισε να ενταχθεί μαζί με την Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες στην πρώτη γραμμή των πυρηνικών δυνάμεων.

29052023-1.jpg

Στρατιωτική παρέλαση στην Ισλαμαμπάντ, στο Πακιστάν, τον Μάρτιο του 2019. Akhtar Soomro / Reuters
-----------------------------------------------------------

Οι ειδικοί σε θέματα ασφάλειας μόλις τώρα αρχίζουν να εξετάζουν τις επιπτώσεις της πυρηνικής ραγδαίας προόδου της Κίνας. Καλό θα ήταν να μελετήσουν το νέο βιβλίο του Ashley Tellis, με τίτλο Striking Asymmetries, το οποίο αξιολογεί τις επιπτώσεις των ενεργειών του Πεκίνου από την σκοπιά των ανταγωνισμών μεταξύ των τριών πυρηνικών δυνάμεων της Νότιας Ασίας: την Κίνα, την Ινδία, και το Πακιστάν. Σε ένα έργο που θα έπρεπε να αποτελεί υποχρεωτικό ανάγνωσμα για ανώτερους πολιτικούς και στρατιωτικούς ηγέτες, ο Tellis παρουσιάζει μια πειστική υπόθεση γιατί αυτό το τριπολικό πυρηνικό σύστημα, το οποίο επί δεκαετίες παρέμενε εξαιρετικά σταθερό, μπορεί να βρίσκεται στα πρόθυρα να γίνει πολύ πιο επικίνδυνο.

Ο Tellis αντλεί από δεκαετίες εμπειρίας σε θέματα ασφάλειας της Νότιας Ασίας, μοναδική πρόσβαση σε ανώτερους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και στρατιωτικούς ηγέτες στα αμυντικά ιδρύματα των τριών αντιπάλων, και μια αξιοσημείωτη ικανότητα να κάνει φαινομενικά αφηρημένες τεχνικές έννοιες εύκολα κατανοητές σε όσους έχουν έστω και ένα περαστικό ενδιαφέρον για το θέμα. Το αποτέλεσμα είναι η πιο ολοκληρωμένη, τεκμηριωμένη, και προσιτή μέχρι σήμερα αξιολόγηση αυτής της πυρηνικής αντιπαλότητας -και η οποία δεν μπορεί να αγνοηθεί.

Ο ΑΓΩΝΑΣ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ

Η Κίνα και το Πακιστάν έχουν μακρά και στενή σχέση, η οποία εν μέρει βασίζεται στην αμοιβαία αντίληψή τους για την Ινδία ως αντίπαλο. Η Ινδία βρίσκεται ανάμεσα σε αυτές τις δύο συχνά εχθρικές δυνάμεις. Ωστόσο, παρά το ιστορικό πολέμων και τις συνεχείς χαμηλού βαθμού συγκρούσεις μεταξύ της Ινδίας και των δύο αντιπάλων της, ένας γενικός πόλεμος έχει αποφευχθεί από τότε που η Ινδία και το Πακιστάν έγιναν πυρηνικές δυνάμεις πριν από ένα τέταρτο του αιώνα. Επιπλέον, οι τρεις χώρες δεν έχουν βρεθεί σε μια κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών. Μέχρι πρόσφατα, θεωρούσαν τα πυρηνικά τους όπλα κυρίως ως πολιτικά μέσα και όχι ως εργαλεία για πραγματική πολεμική μάχη. Και οι τρεις υιοθέτησαν μια πυρηνική στάση «ελάχιστης αποτροπής», διατηρώντας τον μικρότερο δυνατό αριθμό πυρηνικών όπλων που είναι απαραίτητος για να προκληθεί μη αποδεκτή ζημιά στις βασικές πόλεις των αντιπάλων τους, ακόμη και μετά από μια πυρηνική επίθεση.

Σύμφωνα με αυτή την στρατηγική, οι τρεις ασιατικοί αντίπαλοι απέφυγαν να διατηρήσουν σημαντικό μέρος των οπλοστασίων τους σε κατάσταση ύψιστης επιφυλακής. Αντιθέτως, αποθήκευαν τα όπλα τους σε σπηλιές, σε βαθιές υπόγειες εγκαταστάσεις, ή σε άλλες κρυφές τοποθεσίες. Απορρίπτοντας τις αμερικανικές και ρωσικές αντιλήψεις ότι «τα αντίποινα που καθυστερούν είναι αντίποινα που έχουν απορριφθεί», οι τρεις χώρες, ιδίως η Κίνα και η Ινδία, παραιτήθηκαν από την ανάγκη ταχείας αντίδρασης σε μια πυρηνική επίθεση. Σίγουρα, θα απαντούσαν τελικά –σε μέρες, εβδομάδες, ή ακόμη και μήνες- αλλά δεν αποδέχθηκαν την επιταγή της αμεσότητας. Ως αποτέλεσμα, οι χώρες αυτές απέφυγαν να προβούν σε μεγάλες επενδύσεις σε συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης, διατηρώντας παράλληλα τον κεντρικό έλεγχο των οπλοστασίων τους.

Ωστόσο, οι προοπτικές για την διατήρηση αυτής της εποχής της ελάχιστης αποτροπής εμφανίζονται όλο και πιο επισφαλείς. Η τριπολική αντιπαλότητα δεν έχει παγιωθεί: ο Tellis περιγράφει τις ισχυρές πεποιθήσεις μεταξύ των κορυφαίων αξιωματούχων ασφαλείας στην Κίνα, την Ινδία, και το Πακιστάν ότι η πυρηνική τους στάση είναι ανεπαρκής. Με επικεφαλής την Κίνα και το Πακιστάν, με την Ινδία να τους ακολουθεί, οι τρεις αντίπαλοι βρίσκονται τώρα σε μια πορεία που θα οδηγήσει σε δραματική επέκταση των πυρηνικών τους οπλοστασίων, ακόμη κι αν η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδιώξουν σημαντικές περικοπές στα δικά τους.

ΔΥΟ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΕΝΟΣ

Στο επίκεντρο της εκτίμησης του Tellis βρίσκονται οι διαφορές -οι «ασυμμετρίες»- που οδηγούν τον τριπολικό ανταγωνισμό. Μια θεμελιώδης διαφορά είναι ότι η Κίνα και το Πακιστάν είναι αναθεωρητικές δυνάμεις που επιδιώκουν να αλλάξουν την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων, ενώ η Ινδία παραμένει ικανοποιημένη με το status quo. Η Κίνα διαθέτει το πιο τρομερό πυρηνικό οπλοστάσιο από τις τρεις, ακολουθούμενη από το Πακιστάν, με την Ινδία να βρίσκεται πίσω.

Υπάρχει επίσης ασυμμετρία στην στρατηγική εστίαση των τριών δυνάμεων. Οι Πακιστανοί αξιωματούχοι ασφαλείας έχουν εμμονή με την Ινδία, ενώ η Ινδία επικεντρώνεται κυρίως στην Κίνα. Οι βλέψεις της Κίνας, ωστόσο, έχουν μετατοπιστεί πέρα από τους περιφερειακούς σε παγκόσμιους ανταγωνισμούς, κυρίως με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτός ο ανταγωνισμός με την Ουάσινγκτον είναι που οδηγεί το Πεκίνο στην πυρηνική έκρηξη. Για την Κίνα, η αποτρεπτική δύναμη της Ινδίας αποκτά γρήγορα περιφερειακό ρόλο, παρόμοιο με εκείνον που έπαιζε η Κίνα στον αμερικανικό πυρηνικό σχεδιασμό κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.