Θα είναι μόνιμη η αποκοπή της Ρωσίας από την Δύση;

Ο πόλεμος που μαίνεται σήμερα μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας ξεκίνησε το 2014. Άρχισε με μια σύγκρουση μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας για τον προσανατολισμό της Ουκρανίας, που ήταν τόσο σημαντικός για τη Μόσχα ώστε διακινδύνευσε την συνεργασία της με την Δύση με την προσάρτηση της Κριμαίας και την εισβολή στην ανατολική Ουκρανία -και που ήταν τόσο σημαντικός για την Δύση ώστε επέβαλε κυρώσεις στην Ρωσία και κατέβαλε προσπάθειες για την διπλωματική απομόνωσή της. Το 2022, η Ρωσία διεύρυνε τον πόλεμο. Η δόνηση της σύγκρουσης το 2014 μετατράπηκε σε σεισμό όσον αφορά την Ρωσία και την Δύση. Το Κρεμλίνο παρουσιάζεται τώρα ως σε πόλεμο με την «συλλογική Δύση» και για να υποστηρίξει την Ουκρανία, η Δύση είναι πρόθυμη να απομονώσει την Ρωσία όσο περισσότερο μπορεί.

Η ρωσική πρεσβεία στην Ουάσινγκτον, τον Ιούλιο του 2018. Yuri Gripas / Reuters
-------------------------------------------

Αν και δεν είναι ο μόνος παράγοντας της δραματικής αποκοπής της Ρωσίας από την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο πόλεμος επιδείνωσε ριζικά αυτήν την ρήξη. Ο εσωτερικός μετασχηματισμός της Ρωσίας υπό τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, προηγείται εδώ και καιρό της πλήρους κλίμακας εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι συνέπειές του θα γίνουν αισθητές πολύ καιρό μετά το τέλος του πολέμου. Αυτός ο μετασχηματισμός είναι η απομάκρυνση της Ρωσίας από την Δύση -μια μετατόπιση ακόμη πιο περιεκτική από όσο ήταν η Μπολσεβίκικη Επανάσταση του 1917. Το ήμισυ αυτής της ιστορίας είναι ο διαχωρισμός της Ρωσίας από την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες και η απώλεια της επαφής της με τους ανθρώπους, τις κυβερνήσεις, τους θεσμούς, και τις εταιρείες στην Δύση. Το άλλο μισό είναι το νέο αντιδυτικό ύφος της ρωσικής ζωής, μια τάση που είναι τόσο αυθόρμητη όσο και κυβερνητικά επιβεβλημένη. Η ταχύτητα με την οποία πραγματοποιήθηκαν αυτές οι αλλαγές είναι πρωτοφανής στην ρωσική ιστορία.

Σε μια δραματική εντατικοποίηση της προσπάθειάς της το 2014 να στιγματίσει και να απομονώσει την Ρωσία, η Δύση κατέστησε την αποκοπή της χώρας ρητό στόχο της πολιτικής της. Από το 2023, η Ρωσία διοικείται από έναν άνθρωπο που το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο έχει χαρακτηρίσει εγκληματία πολέμου. Η χώρα είναι μπλεγμένη σε έναν κλιμακούμενο πόλεμο που έχει τρομάξει και τρομοκρατήσει πολλούς ανθρώπους στην Δύση. Για όσο διάστημα αυτή η Ρωσία είναι εμφανής, οι Δυτικοί ηγέτες θα την απομακρύνουν από τις αγορές τους, θα της απαγορεύουν την πρόσβαση στην τεχνολογία τους, και θα διατηρούν την άρχουσα ελίτ της και μεγάλα τμήματα της οικονομίας της υπό κυρώσεις.

Το αυξανόμενο τείχος διαχωρισμού επεκτείνεται, κατά καιρούς, στους Ρώσους καθαυτούς. Τον Μάιο, η PEN America ακύρωσε ένα πάνελ συζήτησης με δύο Ρώσους συγγραφείς, αμφότερους σφοδρούς ενάντιους του πολέμου, στο ετήσιο Φεστιβάλ World Voices στη Νέα Υόρκη. Η οργάνωση είχε δεχθεί πιέσεις από Ουκρανούς που είχαν προσκληθεί σε ξεχωριστή εκδήλωση στο Φεστιβάλ και οι οποίοι είχαν απειλήσει να αποχωρήσουν αν συμμετείχαν και Ρώσοι, ανεξάρτητα από το αν ήταν υποστηρικτές του πολέμου του Πούτιν. Η απόφαση ήταν εντυπωσιακή, δεδομένης της αποστολής της PEN να προστατεύει την λογοτεχνική ελευθερία και του ισχυρισμού του καταστατικού της ότι «σε όλες τις περιστάσεις, και ιδιαίτερα σε καιρό πολέμου, τα έργα τέχνης, η κληρονομιά της ανθρωπότητας στο σύνολό της, θα πρέπει να μένουν ανέγγιχτα από εθνικά ή πολιτικά πάθη». Όσο περισσότερα τέτοια επεισόδια υπάρχουν -απαγόρευση Ρώσων από δημόσιες εκδηλώσεις απλώς και μόνο λόγω της εθνικότητάς τους- τόσο περισσότερο το Κρεμλίνο μπορεί να καμαρώνει για την απόφασή του να διαχωριστεί από την Δύση. Όσο συνεχίζεται ο πόλεμος, δεν θα υπάρχει τρόπος να αναιρεθεί αυτός ο βαθύς χωρισμός των δρόμων [τους].

Ο ζήλος του Πούτιν για την αποδέσμευση της Ρωσίας από την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ως επί το πλείστον πέραν του ελέγχου της Δύσης. Η ρήξη με την Δύση έχει γίνει συνώνυμο του καθεστώτος του, μέρος της πολιτικής και ιδεολογικής του ουσίας. Θα είναι εξαιρετικά δύσκολο για οποιονδήποτε διάδοχο του Πούτιν να αντιστρέψει τις δυνάμεις που οδηγούν σε αυτήν την ρήξη, αν υποθέσουμε ότι ένας ηγέτης που δεν είναι ρητά αντιδυτικός μπορεί ακόμα να έρθει στην εξουσία στην Ρωσία. Για δεκαετίες, η σύγκρουση μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης μπορεί να είναι μια παγιωμένη πτυχή της διεθνούς τάξης.

ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΜΕ ΑΓΑΠΗ

Σε αντίθεση με την παρούσα στιγμή, η σύγχρονη Ρωσία οικοδομήθηκε [βασισμένη] σε διάλογο και επαφή με την Ευρώπη. Ξεκινώντας τον 17ο αιώνα υπό τον Πέτρο τον Μέγα και συνεχίζοντας υπό την Αικατερίνη τη Μεγάλη τον 18ο αιώνα, η Ρωσία προσπάθησε να γίνει όλο και πιο ευρωπαϊκή. Χάρη στις προσπάθειές τους, η Ρωσία εντάχθηκε στο ευρωπαϊκό κρατικό σύστημα. Το 1812, η Ρωσία νίκησε τον Ναπολέοντα και στην συνέχεια συμπαρατάχθηκε με την Πρωσία και την Αυστρία για να εγγυηθεί την σταθερότητα της ηπείρου. Τον 19ο αιώνα, η Ρωσία έγινε ένα από τα αναντικατάστατα έθνη της Ευρώπης, σημαντικό συστατικό της ισορροπίας δυνάμεων μετά το Συνέδριο της Βιέννης και οργανικό μέρος της ευρωπαϊκής διπλωματίας πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.