Θα είναι μόνιμη η αποκοπή της Ρωσίας από την Δύση;

Τον 19ο αιώνα, η Ρωσία συνεισέφερε σημαντικά στον ευρωπαϊκό πολιτισμό, ιδίως με την λογοτεχνία, τη μουσική, και το μπαλέτο της. Τέτοια ήταν τα επιτεύγματα του Άντον Τσέχωφ, του Λέοντα Τολστόι, του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, του Ιβάν Τουργκένιεφ, του Πιοτρ Τσαϊκόφσκι, και πολλών άλλων. Αυτή η άνθηση του ρωσικού πολιτισμού υποκινήθηκε από την επαφή με τις ευρωπαϊκές ιδέες και τα ευρωπαϊκά έργα τέχνης. Και ο κυβερνών οίκος της Ρωσίας συνδέθηκε δια δυναστειών με αρκετούς από τους Δυτικοευρωπαίους ομολόγους του. Ο Νικόλαος Β΄, τσάρος της Ρωσίας κατά το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ήταν πρώτος εξάδελφος του Κάιζερ Γουλιέλμου της Γερμανίας και του βασιλιά Γεωργίου Ε΄ του Ηνωμένου Βασιλείου. Η αριστοκρατική, ολοκληρωμένη, ανοιχτή Ευρώπη που μοιράζονταν αυτοί οι ηγέτες θα ανατρεπόταν πλήρως από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και τις αναταραχές που τον ακολούθησαν.

Στον 20ο αιώνα, η Σοβιετική Ένωση ήταν παραδόξως ευρωπαϊκή. Αν και ήταν ανάθεμα για τις μεταπολεμικές κυβερνήσεις της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών, η κυρίαρχη ιδεολογία των Σοβιετικών -ο κομμουνισμός- ήταν Δυτικό δημιούργημα. Εμπνευσμένοι από τον Καρλ Μαρξ, οι Μπολσεβίκοι ονειρεύονταν μια παγκόσμια κομμουνιστική επανάσταση και είχαν ιδιαίτερες προσδοκίες για την Γερμανία, την πατρίδα του Μαρξ, και για το προλεταριάτο της. Οι Σοβιετικοί ηγέτες μετρούσαν τον εκσυγχρονισμό της Σοβιετικής Ένωσης με Δυτικά κριτήρια. Οι αμερικανικές μέθοδοι μαζικής βιομηχανικής παραγωγής άφησαν το στίγμα τους στην σοβιετική φαντασία, και οι Μπολσεβίκοι είχαν μια τρομερή αφοσίωση στον υψηλόφρονα ευρωπαϊκό πολιτισμό, που περιελάμβανε την αρχιτεκτονική του Μπάουχαους και τη νεοκλασική αρχιτεκτονική, τον ευρωπαϊκό κανόνα της λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας, και στοιχεία του ευρωπαϊκού και αμερικανικού μοντερνισμού. Στην δεκαετία του 1920, η Σοβιετική Ένωση βρισκόταν στην πρώτη γραμμή της ευρωπαϊκής πρωτοπορίας στις εικαστικές τέχνες, τον κινηματογράφο, και το θέατρο.

Αφότου ο Ιωσήφ Στάλιν εδραίωσε την εξουσία [του] γύρω στο 1928, εγκατέλειψε απρόθυμα το όνειρο μιας παγκόσμιας προλεταριακής επανάστασης, παραδίδοντας τον εαυτό του στον «σοσιαλισμό σε μια χώρα», αλλά συνέχισε να βασίζεται στους Δυτικούς μηχανικούς και την Δυτική τεχνολογία. Ο Στάλιν ήταν από την φύση του καχύποπτος απέναντι στην Ευρώπη και ίσως να προτιμούσε μια «Σοβιετική Ένωση-φρούριο». Ωστόσο, η γεωπολιτική -με τη μορφή των σχεδίων της ναζιστικής Γερμανίας για το σοβιετικό έδαφος- τον έδενε με την Ευρώπη. Μέχρι το 1945, η νικηφόρα Σοβιετική Ένωση είχε μεσολαβήσει για μια συμφωνία με τους Συμμάχους. Αυτή κράτησε τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης απομονωμένες από την υπόλοιπη ήπειρο, ενώ παράλληλα εδραίωσε την Σοβιετική Ένωση στην ευρωπαϊκή πολιτική. Μετά τον θάνατο του Στάλιν, ο σοβιετικός ηγέτης Νικίτα Χρουστσόφ επέστρεψε στην ιδέα του σοβιετικού διεθνισμού, στοιχείο του οποίου ήταν το μερικό άνοιγμα της Σοβιετικής Ένωσης στην Ευρώπη την δεκαετία του 1950. Η Τελική Πράξη του Ελσίνκι του 1975 επιβεβαίωσε τα υφιστάμενα σύνορα της Ευρώπης, αφήνοντας αδιαμφισβήτητο τον σοβιετικό έλεγχο των χωρών του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Με αυτό, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Δυτική Ευρώπη αποδέχθηκαν και κωδικοποίησαν το καθεστώς της Σοβιετικής Ένωσης ως ευρωπαϊκής δύναμης.

Μεταξύ των απροσδόκητων αποτελεσμάτων της σοβιετικής ζωής ήταν η εμφάνιση στο εσωτερικό της Σοβιετικής Ένωσης μιας λαϊκής γοητείας για την Δύση. Μέχρι την δεκαετία του 1970, ο Ψυχρός Πόλεμος είχε χάσει μεγάλο μέρος της δύναμής του, και η Σοβιετική Ένωση πάλευε όλο και περισσότερο για να ανταγωνιστεί την πολιτιστική και καταναλωτική ζωντάνια της Δύσης: τα τσιγάρα, τα blue jeans, και την δημοφιλή μουσική της. Ως ένα βαθμό, το καθεστώς προσπάθησε να καταστείλει αυτήν την δυτικοποίηση του σοβιετικού γούστου και της σοβιετικής συμπεριφοράς. Αν και απειλούσαν το μονοπώλιο του καθεστώτος στην ιδεολογία, οι Δυτικές επιρροές ήταν πολύ δύσκολο να περιοριστούν, και τα παιδιά των κομμουνιστικών ελίτ ήταν από τα πρώτα που τις αγκάλιασαν. Στην δεκαετία του 1980, η αγάπη για την Δύση ενίσχυσε τις μεταρρυθμίσεις του Σοβιετικού ηγέτη Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, ανοίγοντας τον δρόμο για την ειρηνική διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης.

Από το 1991 έως τουλάχιστον τις αρχές της δεκαετίας του 2010, η Ρωσία δυτικοποιήθηκε ραγδαία. Στην δεκαετία του 1990, για πρώτη φορά μετά την κατάρρευση της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, οι Δυτικές πολιτικές δομές έγιναν το γενικό μοντέλο για τους ηγέτες της Ρωσίας -ανταγωνιστικές εκλογές, πολιτικά κόμματα, κοινοβούλιο- παρόλο που το Κρεμλίνο έκανε στην συνέχεια πολλά για να διαχειριστεί καθεμία από αυτές τις πολιτικές δομές. Η οικονομία της Ρωσίας συνδέθηκε βαθιά με τις ευρωπαϊκές αγορές και η λαϊκή της κουλτούρα άνοιξε την Δυτική επιρροή, από την κουζίνα, τη μόδα, μέχρι την διασκέδαση. Το Διαδίκτυο έκανε την Δύση εύκολα προσβάσιμη στους Ρώσους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που δεν είχαν τα μέσα να ταξιδέψουν στην Ευρώπη ή στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η δυτικοποίηση της Ρωσίας δεν ήταν πουθενά πιο έντονη από όσο στη Μόσχα και την Αγία Πετρούπολη -η οποία είχε μετονομαστεί σε Λένινγκραντ το 1924, αλλά το προηγούμενο, ευρωπαϊκό της όνομα αποκαταστάθηκε το 1991. Στη μετασοβιετική περίοδο, αμφότερες οι πόλεις είχαν εξελιχθεί σε ευρωπαϊκές μεγαλούπολεις.

Η ΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΠΟYΤΙΝ

Ο Πούτιν, γόνος της Αγίας Πετρούπολης, του περίφημου «παραθύρου στην Ευρώπη» του Μεγάλου Πέτρου, είχε υποστηρίξει το 2000 ότι δεν μπορούσε να φανταστεί την χώρα του «απομονωμένη από την Ευρώπη». Αν και η εξωτερική πολιτική της Ρωσίας έγινε πιο επιθετική προς την Δύση μετά το 2014, η μετάβαση αυτή είχε περιορισμένη επίδραση στην ρωσική κοινωνία, η οποία παρέμεινε γενικά ανοιχτή προς την Δύση. Ακόμη και μέχρι το 2021, διατηρήθηκαν αμέτρητοι ακαδημαϊκοί και επιχειρηματικοί δεσμοί. Οι τουρίστες πήγαιναν από την Ευρώπη στην Ρωσία και από την Ρωσία στην Ευρώπη. Εμπορεύματα και ιδέες συνέχισαν να ανταλλάσσονται.