Η πολλαπλών συνεργασιών Μέση Ανατολή

Την στιγμή που ανακοινώθηκε, τον Μάρτιο του 2023, η συμφωνία μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας με τη μεσολάβηση της Κίνας θεωρήθηκε ευρέως ως σημάδι της άφιξης του Πεκίνου στην πολιτική ισχύος της Μέσης Ανατολής. Αν και η κυβέρνηση Μπάιντεν αρνήθηκε ότι ο ρόλος της Κίνας στην διαμεσολάβηση για την συμφωνία -η οποία αποκατέστησε τις διπλωματικές σχέσεις μεταξύ Ριάντ και Τεχεράνης- αντανακλούσε τη μείωση της επιρροής των ΗΠΑ, οι ενέργειες της Ουάσινγκτον έκτοτε δίνουν μια διαφορετική εικόνα. Τους τελευταίους μήνες, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανέπτυξαν πρόσθετους στρατιωτικούς πόρους στην περιοχή, αύξησαν τις περιπολίες και τις κοινές ασκήσεις γύρω από τα Στενά του Ορμούζ, και έδωσαν σήμα ότι θα προωθήσουν συμφωνίες για όπλα με περιφερειακούς εταίρους όπως η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) και θα επεκτείνουν τις εκπαιδευτικές ασκήσεις με την Αίγυπτο, το Κουβέιτ, και άλλους -όλα αυτά σε μια προφανή προσπάθεια να καθησυχάσουν τους Άραβες εταίρους για την δέσμευσή τους στην ασφάλεια της Μέσης Ανατολής.

Ο Σαουδάραβας πρίγκιπας- διάδοχος, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, και ο Κινέζος πρόεδρος, Σι Τζινπίνγκ, στο Ριάντ, στην Σαουδική Αραβία, τον Δεκέμβριο του 2022. Saudi Press Agency / Reuters
-----------------------------------------------

Αλλά οι κινήσεις αυτές είναι απίθανο να ενισχύσουν την επιρροή των ΗΠΑ. Η στροφή των αραβικών δυνάμεων προς το Πεκίνο δεν είναι αποτέλεσμα της μειωμένης στρατιωτικής παρουσίας της Ουάσινγκτον. Τα κράτη αυτά γνωρίζουν πολύ καλά τις στρατιωτικές επενδύσεις της Ουάσινγκτον στη Μέση Ανατολή -αν και αμφιβάλλουν όλο και περισσότερο για την προθυμία της να αναπτύξει αυτές τις ικανότητες για λογαριασμό τους. Αντίθετα, εμπλέκουν την Κίνα σε τομείς -όπως οι υποδομές και η τεχνολογία- όπου αντιλαμβάνονται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι λιγότερο ικανές ή πρόθυμες να τα βοηθήσουν. Επιδιώκουν επίσης να αποκτήσουν ορισμένα στρατιωτικά συστήματα, όπως προηγμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, τα οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν σοφά κρατήσει εκτός ορίων. Επιπλέον, η εξωτερική πολιτική της Κίνας τείνει να είναι πιο φιλική προς αυταρχικά καθεστώτα όπως το δικό της, και το Πεκίνο έχει καταφέρει να παραμείνει σε ίσες αποστάσεις από τις ανταγωνιζόμενες δυνάμεις της περιοχής, επιτρέποντας στην Κίνα να παρουσιάζεται ως αμερόληπτος μεσολαβητής.

Δεδομένων αυτών των τάσεων, οι Ηνωμένες Πολιτείες χρειάζονται μια νέα προσέγγιση στην περιοχή. Θα πρέπει να αποδεχθούν τις θετικότερες πτυχές της αυξανόμενης παρουσίας της Κίνας στη Μέση Ανατολή και να ενθαρρύνουν -αντί να προσπαθούν να περιορίσουν- την συμβολή του Πεκίνου στην περιφερειακή ανάπτυξη και σταθερότητα. Η Ουάσινγκτον θα πρέπει επίσης να υιοθετήσει μια πιο στοχευμένη αντίδραση σε συγκεκριμένες κινεζικές ενέργειες που βλάπτουν τα συμφέροντα των ΗΠΑ.

Ταυτόχρονα, η Ουάσινγκτον δεν θα πρέπει να εντείνει την διαχρονική, επικεντρωμένη στην ασφάλεια στρατηγική της, η οποία έχει τις ρίζες της στις προσπάθειες δημιουργίας αμυντικών υπέρ των ΗΠΑ μπλοκ ως αντίβαρο στην κινεζική επέλαση. Αντ' αυτού, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να επεκτείνουν τα εργαλεία πολιτικής και τις επενδύσεις τους στην περιοχή σε τομείς όπου απολαμβάνουν συγκριτικό πλεονέκτημα, όπως η προώθηση του ανθρώπινου κεφαλαίου, η εκπαίδευση, η πράσινη τεχνολογία, και οι ψηφιακές πλατφόρμες. Και θα πρέπει επίσης να υποστηρίξουν ευρύτερα είδη συμφώνων με τους Άραβες εταίρους και τις ανερχόμενες μεσαίες δυνάμεις, όπως η Βραζιλία, η Ινδία, και η Ιαπωνία, που θα τους επιτρέψουν να διαφοροποιήσουν τα ενδιαφερόμενα μέρη της περιοχής, να φέρουν νέες επενδύσεις, και να αναζωογονήσουν την δέσμευση των ΗΠΑ στο εμπόριο, την κλιματική αλλαγή, την επισιτιστική ασφάλεια, και άλλα ζητήματα.

ΠΟΛΥ-ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΙΣΜΕΝΗ, ΜΟΝΟΠΟΛΙΚΗ

Κατά την τελευταία δεκαετία, οι εξωτερικές πολιτικές πολλών κρατών της Μέσης Ανατολής έχουν μετατοπιστεί προς την κατεύθυνση της πολυ-ευθυγράμμισης (multialignment). Ακόμη και παραδοσιακοί εταίροι των ΗΠΑ, όπως η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία, και τα ΗΑΕ, δεν είναι πλέον ικανοποιημένοι από τις προσπάθειες της Ουάσινγκτον να δημιουργήσει αποκλειστικά, υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, μπλοκ. Επιδιώκουν συνεργασίες με πολλαπλές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, της Ινδίας, της Ρωσίας, και των Ηνωμένων Πολιτειών. Δείτε [για παράδειγμα] τα ΗΑΕ. Αν και παραμένει στενός εταίρος ασφαλείας και οικονομικός εταίρος των Ηνωμένων Πολιτειών, το Αμπού Ντάμπι έχει εμβαθύνει τους δεσμούς με το Πεκίνο μέσω του εμπορίου, της ανταλλαγής τεχνολογίας, και των νέων συμφωνιών για όπλα. Διατήρησε τις διπλωματικές και οικονομικές σχέσεις του με την Ρωσία παρά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία το 2022. Και επενδύει επίσης σε διμερείς εμπορικές και τεχνολογικές πρωτοβουλίες με την Ινδία, συνάπτοντας μια νέα Ολοκληρωμένη Οικονομική Εταιρική σχέση το 2022. Καθώς και άλλα κράτη της Μέσης Ανατολής επιδιώκουν παρόμοια διαφοροποιημένες συνεργασίες, αυτή η τάση προς την πολυ-ευθυγράμμιση είναι πιθανό να αναδιαμορφώσει την επιρροή των ΗΠΑ στην περιοχή.