Η πολλαπλών συνεργασιών Μέση Ανατολή

Παρόλο που η Μέση Ανατολή είναι πολυ-ευθυγραμμισμένη, δεν είναι πολυπολική: οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν μακράν ο κύριος προστάτης ασφαλείας της Μέσης Ανατολής και η θέση αυτή φαίνεται απίθανο να αμφισβητηθεί στο ορατό μέλλον. Ο συνολικός αριθμός των αμερικανικών δυνάμεων έχει μειωθεί από την κορύφωσή του, αλλά παραμένει πάνω από 30.000 -όσο περίπου ήταν πριν από την εισβολή των Ηνωμένων Πολιτειών στο Ιράκ το 2003. Η Ουάσινγκτον συνεχίζει να δαπανά δισεκατομμύρια κάθε χρόνο για βοήθεια ασφαλείας στην περιοχή, και το μερίδιο των ΗΠΑ στην περιφερειακή αγορά όπλων μέχρι που έχει αυξηθεί από 47% την περίοδο 2010-2014 σε 54% την περίοδο 2018-2022, σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών Ειρήνης της Στοκχόλμης, εν μέρει λόγω των αμερικανικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας μετά την εισβολή της στην Ουκρανία το 2014. Επιπλέον, οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίζουν να διατηρούν στρατιωτικές εγκαταστάσεις σε τουλάχιστον δώδεκα χώρες σε ολόκληρη την περιοχή, από μεγάλες βάσεις έως μικρότερα φυλάκια, εγκαταστάσεις εκπαίδευσης, και προτοποθετημένα αποθέματα όπλων και υλικού.

Αλλά κυριαρχία δεν σημαίνει αποκλειστικότητα. Αν και η παρουσία της Κίνας στην περιοχή σε θέματα ασφάλειας είναι περιορισμένη, μπορεί να προσφέρει στους εταίρους της αμυντικές και οικονομικές ευκαιρίες που δεν προσφέρουν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Για παράδειγμα, το Πεκίνο διαθέτει μόνο μια στρατιωτική βάση, που βρίσκεται στο Τζιμπουτί, αλλά έχει επενδύσει σε λιμάνια σε όλη την περιοχή που μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για πολιτικές όσο και για στρατιωτικές δραστηριότητες, μια στρατηγική που το βοήθησε να επεκτείνει την εμβέλεια του κινεζικού στρατού, ενώ παράλληλα ενίσχυσε το εμπόριο με τις χώρες της Μέσης Ανατολής. Σύμφωνα με μια έκθεση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών που διέρρευσε τον Δεκέμβριο του 2022, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα επέτρεψαν στην Κίνα να συνεχίσει την κατασκευή μιας στρατιωτικής μονάδας εφοδιασμού σε ένα τέτοιο λιμάνι -όχι για να αντικαταστήσει την σημαντική στρατιωτική παρουσία των Ηνωμένων Πολιτειών στην χώρα, αλλά για να μπορέσει η Κίνα να την αυξήσει.

Η Κίνα έχει εφαρμόσει παρόμοια στρατηγική για να μοιραστεί την στρατιωτική της τεχνολογία στην περιοχή. Το Πεκίνο δεν παρέχει μεγάλη άμεση στρατιωτική βοήθεια στις χώρες της Μέσης Ανατολής και οι κινεζικές πωλήσεις όπλων αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 5% του συνόλου της περιοχής. Προσφέρει όμως φθηνή, χωρίς όρους πρόσβαση σε κάποια από την προηγμένη τεχνολογία της, κυρίως μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους ακριβείας, για πελάτες που δεν μπορούν να αποκτήσουν αυτά τα συστήματα από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Περιφερειακές δυνάμεις όπως η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ εκτιμούν αυτές τις κινεζικές προσφορές ως συμπληρώματα και όχι ως αντικαταστάτες των αμερικανικών οπλικών συστημάτων, τα οποία συνεχίζουν να αγοράζουν -και να προτιμούν- για την υψηλότερη ποιότητα και το κύρος τους. Η Κίνα έχει επίσης παράσχει υποστήριξη στις αραβικές κυβερνήσεις για την εσωτερική ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης στην επιβολή του νόμου και της πρόσβασης σε εξελιγμένες τεχνολογίες παρακολούθησης.

Από το 2021, έξι αραβικές χώρες -το Μπαχρέιν, η Αίγυπτος, το Κουβέιτ, το Κατάρ, η Σαουδική Αραβία, και τα ΗΑΕ- έχουν γίνει εταίροι διαλόγου με τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO), μια ομάδα πολιτική, οικονομική, και ασφάλειας υπό την ηγεσία της Κίνας, στην οποία συμμετέχει και η Ρωσία. Προστίθενται στην Τουρκία, η οποία είναι εταίρος διαλόγου του SCO από το 2013, και στο Ιράν, στο οποίο χορηγήθηκε φέτος η πλήρης ένταξη στον SCO. Για τους Άραβες εταίρους της Ουάσινγκτον, η συμμετοχή στον SCO μπορεί να ενισχύσει τους δεσμούς με την Κίνα, την Ρωσία, και τις χώρες της Κεντρικής Ασίας, χωρίς να αντικαταστήσει τις βαθύτερες, πιο ολοκληρωμένες σχέσεις τους με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Στον οικονομικό τομέα, η Κίνα διαδραματίζει πλέον μεγαλύτερο ρόλο στη Μέση Ανατολή από όσο οι Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά δεν τις έχει εκτοπίσει πλήρως. Το εμπόριο της Κίνας υπερβαίνει εδώ και καιρό εκείνο των Ηνωμένων Πολιτειών, και μέχρι το 2019, η Κίνα ξεπέρασε την Ευρωπαϊκή Ένωση για να γίνει ο κορυφαίος εμπορικός εταίρος της περιοχής. Τα τελευταία 10 χρόνια, τα στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου δείχνουν ότι ενώ οι εισαγωγές και οι εξαγωγές των ΗΠΑ με την περιοχή μειώθηκαν, το εμπόριο της Κίνας με τη Μέση Ανατολή αυξήθηκε κατά περίπου 40%, λόγω των αυξανόμενων εξαγωγών του Πεκίνου προς την περιοχή και της ακόρεστης ζήτησής του για πετρελαιοειδή. Ο αυξανόμενος όγκος εμπορίου της Κίνας έχει επιφέρει περιφερειακή επιρροή, αλλά η συνεχιζόμενη κυριαρχία του δολαρίου ΗΠΑ ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος δίνει στην Ουάσινγκτον συνεχή οικονομική επιρροή, δεσμεύοντας τις περιφερειακές δυνάμεις και τις εμπορικές και χρηματοπιστωτικές αγορές τους με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η Κίνα έχει επίσης αυξήσει ραγδαία τις επενδύσεις της στη Μέση Ανατολή. Παρόλο που οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μερίδιο των άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) της περιοχής, οι περισσότερες αμερικανικές ΑΞΕ συγκεντρώνονται σε τρεις μόνο χώρες -το Ισραήλ, την Σαουδική Αραβία, και τα ΗΑΕ- και σε ένα στενό σύνολο βιομηχανιών. Αντίθετα, οι επενδύσεις του Πεκίνου είναι πιο διαφοροποιημένες, αφορούν χώρες όπως το Ομάν που δεν λαμβάνουν τόσο μεγάλη υποστήριξη από τις ΗΠΑ, και καλύπτουν μεγαλύτερο αριθμό τομέων, όπως η ενέργεια, οι φυσικές και ψηφιακές υποδομές, και τα ακίνητα. Για πολλές αραβικές κυβερνήσεις, η προθυμία της Κίνας να επενδύσει ευρέως χωρίς τους όρους που συχνά θέτουν οι Αμερικανοί δωρητές -οι οποίοι μπορεί να συνδέουν τις επενδύσεις με την εκπλήρωση κριτηρίων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, την δημοκρατία, ή την οικονομική μεταρρύθμιση- καθιστά την χώρα έναν ελκυστικό πρόσθετο εταίρο στην περιοχή.