Είναι ώρα για επίθεση κατά του Ιράν | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Είναι ώρα για επίθεση κατά του Ιράν

Γιατί ένα χτύπημα είναι η λιγότερο κακή επιλογή

Ακόμη και αν οι Ηνωμένες Πολιτείες κατάφερναν να εντοπίσουν όλες τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, η πιθανή καταστροφή τους θα μπορούσε να αποδειχθεί εξαιρετικά δύσκολη. Οι επικριτές της επίθεσης των ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν είναι διάσπαρτες στη χώρα, θαμμένες πολύ βαθιά, οχυρωμένες και περικυκλωμένες από συστήματα αεράμυνας, καθιστώντας μια επιδρομή πολύπλοκη και επικίνδυνη. Επιπλέον, ισχυρίζονται ότι το Ιράν έχει τοποθετήσει σκόπιμα τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του κοντά σε άμαχο πληθυσμό, που σχεδόν σίγουρα θα πληγεί από κάποια αμερικανική επιδρομή, οδηγώντας δυνητικά εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, στο θάνατο.
Αυτά τα προσκόμματα, ωστόσο, δεν θα εμπόδιζαν τις Ηνωμένες Πολιτείες να διαλύσουν ή να καταστρέψουν τις γνωστές πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Μια προληπτική επιχείρηση θα έπρεπε να έχει στόχο το εργοστάσιο μετατροπής ουρανίου στο Isfahan, τον αντιδραστήρα βαρέος ύδατος του Arak, καθώς και διάφορες μονάδες φυγοκέντρησης και παραγωγής κοντά στη Natanz και την Τεχεράνη, οι οποίες είναι όλες υπέργειες και ιδιαίτερα ευάλωτες σε επιθέσεις από αέρος. Επίσης, θα έπρεπε να χτυπήσουν τις εγκαταστάσεις στη Natanz, οι οποίες, παρότι είναι θαμμένες κάτω από ενισχυμένο σκυρόδεμα και προστατεύονται από αεροπορικά αμυντικά συστήματα, δεν θα επιβίωναν από μια επίθεση με τη νέα βόμβα «κατά υπόγειων στόχων» του αμερικανικού στρατού, την Massive Ordnance Penetrator ισχύος 13.608 κιλών που είναι ικανή να διαπερνά μέχρι και 61 μέτρα οπλισμένου σκυροδέματος. Το εργοστάσιο στην Qom είναι χτισμένο στην πλαγιά ενός βουνού και γι’ αυτό αποτελεί έναν πιο δύσκολο στόχο. Όμως, η εγκατάσταση δεν λειτουργεί ακόμα και εξακολουθεί να περιέχει λίγο πυρηνικό εξοπλισμό, έτσι ώστε αν οι Ηνωμένες Πολιτείες ενεργήσουν γρήγορα δεν θα χρειαστεί να την καταστρέψουν.

Η Ουάσινγκτον θα ήταν επίσης σε θέση να περιορίσει τις απώλειες αμάχων σε οποιαδήποτε εκστρατεία. Το Ιράν έχτισε τις πιο κρίσιμες πυρηνικές εγκαταστάσεις του, όπως αυτή στη Natanz, μακριά από πυκνοκατοικημένες περιοχές. Όσον αφορά τις λιγότερο σημαντικές εγκαταστάσεις που υπάρχουν κοντά σε κέντρα με άμαχο πληθυσμό, όπως τα συστήματα φυγοκέντρησης στις μονάδες παραγωγής, οι κατευθυνόμενοι με ακρίβεια πύραυλοι των ΗΠΑ θα μπορούσαν να εντοπίσουν συγκεκριμένα κτίρια, αφήνοντας ταυτόχρονα το περιβάλλον τους αλώβητο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να μειώσουν τις παράπλευρες απώλειες ακόμη περισσότερο επιχειρώντας τη νύχτα ή απλώς βγάζοντας από τη λίστα των στόχων τις λιγότερο σημαντικές μονάδες παραγωγής, με μικρό κόστος για τη συνολική επιτυχία της αποστολής. Παρά το γεγονός ότι αναμφισβήτητα το Ιράν θα δημοσίευε κάθε ανθρώπινη απώλεια από το ξεκίνημα μιας στρατιωτικής επέμβασης, η πλειονότητα των θυμάτων θα ήταν στρατιωτικό προσωπικό, μηχανικοί, επιστήμονες και τεχνικοί που εργάζονται στις εγκαταστάσεις.

ΚΑΘΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΑ ΟΡΙΑ

Το γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν πιθανότατα να αναστείλουν ή να καταστρέψουν το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα έπρεπε να το κάνουν. Μια τέτοια επίθεση θα μπορούσε να έχει εν δυνάμει καταστροφικές συνέπειες - για τη διεθνή ασφάλεια, την παγκόσμια οικονομία και την εσωτερική πολιτική του Ιράν - οι οποίες θα πρέπει να ληφθούν υπόψη.

Κατ' αρχάς, σημειώνουν οι επικριτές, η στρατιωτική δράση των ΗΠΑ θα μπορούσε εύκολα να προκαλέσει έναν γενικό πόλεμο. Το Ιράν πιθανόν θα προχωρούσε σε αντίποινα εναντίον των αμερικανικών στρατευμάτων ή των συμμάχων τους, καθώς και στην εκτόξευση πυραύλων σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις ή σε άμαχο πληθυσμό στις χώρες του Κόλπου ή ίσως ακόμη και στην Ευρώπη. Θα μπορούσε να ενεργοποιήσει τους συμμάχους του στο εξωτερικό, προκαλώντας θρησκευτικές εντάσεις στο Ιράκ, διαταράσσοντας την Αραβική Άνοιξη και διατάζοντας τρομοκρατικές επιθέσεις κατά του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να παρασύρει το Ισραήλ ή άλλα κράτη στον πόλεμο και, ως απάντηση να υποχρεώσει τις Ηνωμένες Πολιτείες να κλιμακώσουν τη σύγκρουση. Οι ισχυρές συμμαχίες του Ιράν, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και της Ρωσίας, μπορεί να προσπαθήσουν να απομονώσουν οικονομικά και διπλωματικά τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εν μέσω μιας τέτοιας κλιμάκωσης της βίας, καμία πλευρά δεν μπορεί να δει μια σαφή πορεία εξόδου από τη μάχη, με αποτέλεσμα έναν μακρόχρονο, καταστροφικό πόλεμο, ο αντίκτυπος του οποίου μπορεί να προκαλέσει σημαντική ζημιά στην θέση των Ηνωμένων Πολιτειών απέναντι στον μουσουλμανικό κόσμο.

Όσοι είναι επιφυλακτικοί σχετικά με μια επίθεση των ΗΠΑ, επισημαίνουν, επίσης, ότι το Ιράν θα μπορούσε να προβεί σε αντίποινα, προσπαθώντας να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ, το στενό σημείο πρόσβασης για τον Περσικό Κόλπο απ’ όπου διέρχεται περίπου το 20% του παγκόσμιου εφοδιασμού σε πετρέλαιο. Ακόμα και κι αν το Ιράν δεν απειλούσε τα Στενά, οι κερδοσκόποι, φοβούμενοι πιθανές διαταραχές στον εφοδιασμό, θα ανέβαζαν την τιμή του πετρελαίου, προκαλώντας πιθανώς μια ευρύτερη οικονομική κρίση σε μια ήδη εύθραυστη στιγμή.

Κανένα από αυτά τα αποτελέσματα δεν είναι προκαθορισμένο, όμως, πράγματι, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να κάνουν πολλά για τον μετριασμό τους. Είναι βέβαιο ότι η Τεχεράνη θα αισθανόταν ότι πρέπει να απαντήσει σε μια επίθεση των ΗΠΑ, με σκοπό να αποκαταστήσει την τάξη και να σώσει την αξιοπρέπειά της στο εσωτερικό. Αλλά θα ήταν επίσης πιθανό να εξισορροπήσει τις δράσεις της, ώστε να αποφύγει το ενδεχόμενο να αρχίσει έναν πόλεμο που θα μπορούσε να οδηγήσει στην καταστροφή του στρατού της ή του ίδιου του καθεστώτος. Κατά πάσα πιθανότητα, η ιρανική ηγεσία θα κατέφευγε σε ακραίες μορφές αντιποίνων, όπως το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ ή την εκτόξευση πυραύλων εναντίον της νότιας Ευρώπης, μόνο αν αισθανόταν ότι απειλείται η ύπαρξή της. Μια στοχευμένη επιχείρηση των ΗΠΑ δεν χρειάζεται να απειλεί την Τεχεράνη με τόσο ουσιαστικό τρόπο.