Προβλήματα στην Αν. Μεσόγειο…

Το Ισραήλ και η Κύπρος βλέπουν την Ρωσία τόσο ως πηγή τεχνικής εξειδίκευσης όσο και ως πηγή δυνητικής πολιτικής στήριξης. Η Ρωσία έχει επανειλημμένα επιβεβαιώσει το δικαίωμα της Κύπρου να εξερευνά υπεράκτια πεδία στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της. Και το ρωσικό ναυτικό προσπάθησε να αποκαταστήσει την κάποτε τρομερή παρουσία του στην περιοχή - η οποία κορυφώθηκε στα 96 πολεμικά πλοία κατά τη διάρκεια του πολέμου του Γιομ Κιπούρ το 1973, μειώθηκε σε περίπου πέντε με οκτώ πλοία ως το 1991, και έπεσε στο μηδέν κατά το μεγαλύτερο μέρος της μετα-ψυχροπολεμικής περιόδου . Από το 2011, η Ρωσία έχει πραγματοποιήσει τρεις γύρους ναυτικών ασκήσεων στη Μεσόγειο, σε μια κλίμακα που δεν είχε παρατηρηθεί ξανά από τη σοβιετική εποχή. Στον τελευταίο γύρο [10], τον Ιανουάριο του 2013, συμμετείχαν περισσότερα από 20 πολεμικά πλοία επιφανείας και υποβρύχια από τους στόλους της Μαύρης Θάλασσας, της Βαλτικής και της Βόρειας Θάλασσας, καθώς και αεροσκάφη μεγάλων αποστάσεων από την Τέταρτη Διοίκηση Αεροπορικών Δυνάμεων και την Διοίκηση Δυνάμεων Αεροπορικής Άμυνας. Οι ασκήσεις κάλυψαν πάνω από 21.000 ναυτικά μίλια και δοκίμασαν τις αντοχές των συστημάτων διοίκησης και ελέγχου σε μια σειρά από σενάρια - από τη διαχείριση καταστροφών και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας ως την αεράμυνα και τον ανθυποβρυχιακό πόλεμο. Σχολιάζοντας τις ασκήσεις, ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ [11] είπε: «Δεν ενδιαφερόμαστε για περαιτέρω αποσταθεροποίηση της περιοχής της Μεσογείου, και η παρουσία του στόλου μας είναι ένας άνευ όρων παράγοντας σταθερότητας».

Ωστόσο, η ικανότητα της Ρωσίας να διατηρήσει την παρουσία της στην ανατολική Μεσόγειο εξαρτάται εν μέρει από το τι συμβαίνει στη Συρία - και η σύγκρουση εκεί δεν κλίνει προς όφελος της Μόσχας. Η Συρία είναι ο κύριος εταίρος της Μόσχας στην περιοχή και φιλοξενεί την μόνη στρατιωτική βάση της Ρωσίας έξω από την πρώην Σοβιετική Ένωση - ένα ναυτικό σταθμό τροφοδοσίας και συντήρησης στην Ταρτούς. Παρά το γεγονός ότι το ρωσικό ναυτικό ελπίζει να διατηρήσει αυτή τη δυνατότητα, αρχίζει να λειτουργεί με βάση την υπόθεση ότι το καθεστώς Άσαντ θα πέσει. Αντί να προσπαθήσει να υπερασπιστεί την βάση του, αν το καθεστώς Άσαντ καταρρεύσει, το ρωσικό ναυτικό είναι πιο πιθανό να την εκκενώσει. Στην περίπτωση αυτή, η Ρωσία θα προσπαθήσει ακόμα πιο σκληρά να καλλιεργήσει συνεργασίες με το Ισραήλ και την Κύπρο, όπως αποδεικνύεται από τα πρόσφατα σήματα για μια οικονομική διάσωση της Κύπρου από την Ρωσία [12]. Ωστόσο, η προοπτική μιας μετεγκατάστασης των ρωσικών ναυτικών εγκαταστάσεων σε μια από αυτές τις χώρες παραμένει αδύναμη, οπότε η ικανότητα προβολής ισχύος της Ρωσίας κατά πάσα πιθανότητα θα μείνει περιορισμένη για το προσεχές μέλλον.

Ως σύμμαχος και εταίρος των περισσότερων εκ των πλευρών στη σύγκρουση, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να φαίνεται ότι ταιριάζουν καλύτερα στο ρόλο εκείνου που διευθετεί την περιφερειακή ασφάλεια. Ωστόσο, νέα ερωτήματα έχουν προκύψει σχετικά με την αξιοπιστία τους ως εξισορροπητική, σταθεροποιητική δύναμη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν τρία κύρια συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο: Επιδιώκουν να διατηρηθεί η οικονομική και φυσική ασφάλεια των συμμάχων τους, να κρατηθεί η περιοχή ενσωματωμένη στις παγκόσμιες αγορές και να εξασφαλιστεί η ασφάλεια των αμερικανών πολιτών και των εργαζομένων στον τομέα της ενέργειας. Η θέση της Ουάσινγκτον για τις τοπικές διαφορές επί του φυσικού αερίου είναι ουσιαστικά παρόμοια με της Μόσχας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες επίσης υποστηρίζουν το δικαίωμα της Κύπρου να εξερευνά για ενεργειακά αποθέματα στις υπεράκτιες περιοχές της, ενθαρρύνοντας παράλληλα τις διαπραγματεύσεις με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ για την επανένωση του νησιού [13]. Αυτή η θέση, μαζί με τη συμμετοχή των αμερικανικών εταιρειών σε έργα φυσικού αερίου στο Ισραήλ, καθιστά τις Ηνωμένες Πολιτείες μια ελκυστική εναλλακτική λύση απέναντι στην Ρωσία για ορισμένους τοπικούς φορείς που αναζητούν εξωτερική πολιτική στήριξη. Από την πλευρά της Άγκυρας, ωστόσο, της έχει γίνει όλο και πιο δύσκολο να εκλάβει την Ουάσιγκτον ως αμερόληπτη.

Πιο σημαντικό είναι ότι ο πραγματικός στρατηγικός στόχος της Ουάσιγκτον παραμένει στον Περσικό Κόλπο και, όλο και περισσότερο, στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, ο αμερικανικός Έκτος Στόλος διατήρησε μια κυρίαρχη παρουσία στη Μεσόγειο, με μέσο όρο ανάπτυξης τεσσάρων υποβρυχίων, μιας εκστρατευτικής μονάδας πεζοναυτών και τουλάχιστον ενός αεροπλανοφόρου με συνοδεία μεταξύ έξι και οκτώ πολεμικών πλοίων. Αυτή η δύναμη έχει μειωθεί από τότε λόγω της συνέχισης των επιχειρήσεων στο Ιράκ και το Αφγανιστάν. Σήμερα, το μόνο πολεμικό πλοίο που παραμένει μόνιμα στην περιοχή είναι η ναυαρχίδα του Έκτου Στόλου, το USS Mount Whitney.

Έχοντας εξασθενισμένη παρουσία, οι Ηνωμένες Πολιτείες γίνονται όλο και πιο επιλεκτικές [14] στην χρήση εκ περιτροπής αναπτύξεων και πολυεθνικών ασκήσεων, οι οποίες απαιτούνται για τη διατήρηση της ηρεμίας στην ανατολική Μεσόγειο. Λαμβάνοντας υπόψη αυτές τις νέες εθνικές προτεραιότητες και τον δημοσιονομικό αντίκτυπο της αποδέσμευσης [15], μια επιστροφή στα ψυχροπολεμικά επίπεδα ισχύος στη Μεσόγειο φαίνεται απίθανη στο άμεσο μέλλον. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να μπουν στον πειρασμό να βασιστούν περισσότερο στις ευρωπαϊκές ναυτικές δυνάμεις για να αντισταθμίσουν την Ρωσία και να εκτονώσουν δυνητικές εντάσεις μεταξύ των συμμάχων τους. Μια τέτοια προσέγγιση θαλάσσιας εξισορρόπησης, όμως, μπορεί να αποδειχθεί ανεπαρκής εφόσον η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο επίσης περιορίζονται λόγω της δημοσιονομικής λιτότητας και της κούρασης από τις πρόσφατες και εξελισσόμενες δραστηριότητες στη Βόρεια Αφρική και Μαλί.