Κακή φήμη…

Η αναδρομική σκέψη μπορεί να γίνει περίπλοκη. Στην «Λογική των Εικόνων» [9], ο Robert Jervis, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Columbia, έγραψε για ένα θαυμάσιο παράδειγμα αναδρομικότητας στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά την διάρκεια του πολέμου, υπήρχε ένας Γάλλος συνταγματάρχης που κατασκόπευε τους Βρετανούς και μετέφερε τα μυστικά στους Γερμανούς. Οι Βρετανοί ανακάλυψαν τον Γάλλο και άρχισαν να τον χρησιμοποιούν για να περάσουν ψευδείς πληροφορίες στους Γερμανούς, οι οποίοι γρήγορα αντελήφθησαν ότι ο συνταγματάρχης ήταν διπλός πράκτορας. Μετά την ανακάλυψη ότι οι Γερμανοί είχαν ανακαλύψει την κατάσταση του Γάλλου, οι Βρετανοί αποφάσισαν να ενημερώσουν τον πράκτορα ότι η εισβολή στην Νορμανδία ορίστηκε για τις αρχές Ιουνίου (πραγματικά). Ο πληροφοριοδότης μετέφερε τις πληροφορίες και τις χρησιμοποίησε ως απόδειξη στους Γερμανούς ότι οι Σύμμαχοι δεν θα έκαναν εισβολή στην Νορμανδία, στις αρχές Ιουνίου. Όλα αυτά δείχνουν πώς χρησιμοποιούν οι στρατηγιστές τις αναδρομικές σκέψεις - και πόσο γρήγορα γίνεται σχεδόν αδύνατο να τις ακολουθήσουν.

Η αναδρομικότητα δημιουργεί ένα άλλο στρατηγικό πρόβλημα: Πότε σταματάει το παιχνίδι; Αν υπολογίζετε ότι θα πάω μόνο έναν γύρο, αλλά πάω περισσότερους, θα προβλέψετε λάθος την συμπεριφορά μου. Εξετάστε αυτό το απλό παιχνίδι εικασιών: Ένας μεγάλος αριθμός διαγωνιζόμενων καλείται να επιλέξει έναν αριθμό μεταξύ μηδέν και 100, ο οποίος θα είναι το μισό του μέσου όρου του αριθμού που όλοι οι άλλοι επιλέγουν: Οι φοιτητές με εκπαίδευση σε θέματα θεωρίας παιχνιδιών ξέρουν ότι μέσω πολλαπλών γύρων η λογική απάντηση είναι μηδέν. Αλλά λίγοι άνθρωποι σκέφτονται όπως οι θεωρητικοί των παιγνίων. Οι περισσότεροι ασχολούνται με μόνο δύο ή τρεις προσεγγίσεις [10], που τους οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η σωστή απάντηση είναι περίπου 25.

Και αυτό μας παραπέμπει στην φήμη. Ας υποθέσουμε ότι ο Άσαντ ερμηνεύει την αδράνεια του Ομπάμα σχετικά με την παρατήρηση για τις «κόκκινες γραμμές» ως αναποφασιστικότητα και ότι η συλλογιστική του Άσαντ σταματά εκεί. Θα μπορούσε να θεωρήσει ότι ο Ομπάμα θα είναι πάντα αναποφάσιστος στο μέλλον και ότι ο Ομπάμα θα παίξει τον δεύτερο γύρο του παιχνιδιού σαν να μην έχει γίνει ο πρώτος γύρος. Ούτε το πολιτικό πλαίσιο, ούτε τα συμφέροντα που διακυβεύονται είναι σημαντικά. Σε αυτή την περίπτωση ο Άσαντ, ίσως όπως και ο McCain, έχουν μάλλον απλή σκέψη όταν πρόκειται για στρατηγική.

Φυσικά, είναι εύλογο ότι ο Άσαντ είναι ικανός να σκεφτεί εξίσου καλά όπως και το ευρύ κοινό και να προχωρήσει σε δύο γύρους συλλογιστικής. Στην περίπτωση αυτή, θα μπορούσε να συνειδητοποιήσει ότι ο Ομπάμα έχει υποστεί κριτική για το σχόλιό του σχετικά με την «κόκκινη γραμμή». Ο Άσαντ θα μπορούσε, επίσης, να πιστεύει ότι ο Ομπάμα γνωρίζει ότι ο Άσαντ δεν πιστεύει πλέον ότι ο Ομπάμα θα ακολουθήσει τις απειλές του. Και αυτό αλλάζει τους υπολογισμούς του Άσαντ εξ ολοκλήρου: στον δεύτερο γύρο του παιχνιδιού, θα πιστεύει ότι είναι απίθανο ότι οτιδήποτε λέει ο Ομπάμα είναι μπλόφα. Κατά κάποιο τρόπο, στη συνέχεια, μια μπλόφα κάνει τις μελλοντικές απειλές του Ομπάμα περισσότερο αξιόπιστες.

Τώρα, αν ο Άσαντ είναι πολύ καλός στην στρατηγική και λάτρης της θεωρίας των παιγνίων, θα μπορούσε να προχωρήσει σε τρεις γύρους συλλογιστικής. Στην περίπτωση αυτή, ο Άσαντ θα πίστευε ότι ο Ομπάμα είναι στην πραγματικότητα πιο πιθανό να μπλοφάρει, επειδή ο Ομπάμα πιστεύει ότι ο Άσαντ πιστεύει ότι ο Ομπάμα είναι λιγότερο πιθανό να μπλοφάρει. Το να κρατήσουμε την λογική ευθεία είναι δύσκολο, αλλά είναι επίσης άνευ σημασίας: κανείς δεν ξέρει για πόσους γύρους θα συνεχιστεί το παιχνίδι, γιατί δεν υπάρχει κανένα λογικό μέρος για να σταματήσει.

Όσοι υποστηρίζουν ότι το ζήτημα της φήμης και της αξιοπιστίας έχει σημασία, στηρίζονται στο ότι οι στρατηγιστές έχουν απλή σκέψη, είναι παράλογοι και έχουν άγνοια της αναδρομικότητας. Και αν ο Άσαντ είναι παράλογος, τότε ο σχεδιασμός της εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ ώστε να αποσπάσει συγκεκριμένες αντιδράσεις από αυτόν είναι άσκοπος. Το ίδιο ισχύει και για τους άλλους αντιπάλους. Κανείς δεν μπορεί να ξέρει πώς θα αντιδράσει η ηγεσία της Βόρειας Κορέας στην συμπεριφορά των ΗΠΑ στην Συρία. Θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι ο Ομπάμα δεν έχει καμία αξιοπιστία, ότι είναι, στην πραγματικότητα, αποφασιστικός ή ότι οδηγείται από άλλα συμφέροντα των ΗΠΑ. Ό, τι συμπέρασμα βγει θα καθοδηγείται από τις δικές τους πεποιθήσεις και τα δικά τους συμφέροντα.

Όπως παραπονέθηκε [11] ο Βρετανός πρωθυπουργός Λόρδος Salisbury κάποτε, η μελέτη των χαρτων «διαταράσσει την δύναμη της λογικής των ανδρών». Οι στρατηγοί του, πίστευε, θα ήθελαν «παράρτημα στο φεγγάρι, προκειμένου να αποφύγουν να το ιδιοποιηθεί ο πλανήτης Άρης». Καθώς ο Salisbury χλεύαζε του φόβους των στρατηγιστών του, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα πρέπει να αφήσουν τις ανησυχίες σχετικά με την αξιοπιστία να καθοδηγήσουν την χάραξη της πολιτικής τους. Οι πόλεμοι θα πρέπει να διεξάγονται για την προστασία των συμφερόντων και των αξιών και όχι για να υπερασπίζονται τις υποτιθέμενες φήμες από αφελείς και παράλογους εχθρούς. Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση Ομπάμα δεν θα πρέπει να κάνει το λάθος του Dean Acheson στην Συρία και να αφήσει τον φόβο ότι οι άλλοι μπορεί να την θεωρούν αναποφάσιστη, να την οδηγήσουν στην καταστροφή. Αντ' αυτού, θα πρέπει να επικεντρωθεί στα πραγματικά συμφέροντα των ΗΠΑ στην Συρία και στον τρόπο με τον οποίο θα μπορέσει να τα κατακτήσει.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/139376/jonathan-mercer/bad-reputa...

Συνδέσεις: