Οι υποσχέσεις τής Εγγύς Ανατολής | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι υποσχέσεις τής Εγγύς Ανατολής

Γιατί η Ουάσιγκτον πρέπει να εστιάσει στην Μέση Ανατολή

Κατά ειρωνικό τρόπο, ωστόσο, οι συνθήκες αυτές έχουν επικυρώσει ένα από τα επιχειρήματα των αξιωματούχων της κυβέρνησης. Το αυξανόμενο χάος στην Μέση Ανατολή δεν έχει ακόμη επηρεάσει τα κεντρικά συμφέροντα των ΗΠΑ, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι αξιωματούχοι αυτοί είχαν δίκιο όταν ισχυρίστηκαν ότι τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην περιοχή ήταν λιγότερο ευάλωτα από όσο πιστεύεται συνήθως. Κατά την διάρκεια των ετών τού Ομπάμα στην εξουσία, η τιμή τού πετρελαίου - το απόλυτο βαρόμετρο της σταθερότητας στην Μέση Ανατολή και το πιο σημαντικό αμερικανικό συμφέρον στην περιοχή - έχει μείνει σε μεγάλο βαθμό σταθερή, και οι περισσότερες προβλέψεις δείχνουν ότι θα παραμείνει έτσι για το άμεσο μέλλον. Μέχρι στιγμής, δεν έχουν υπάρξει μεγάλες τρομοκρατικές επιθέσεις κατά Αμερικανών, είτε στην περιφέρεια είτε εγχωρίως. Και μέχρι στιγμής, οι περισσότεροι από τους βασικούς συμμάχους τής Ουάσιγκτον στην Μέση Ανατολή, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ, έχουν υποφέρει μόνο ελαφρώς από το περιφερειακό χάος.

Αυτό είναι ένα αξιοσημείωτο και κάπως περίεργο αποτέλεσμα. Το 2009, θα ήταν δύσκολο να βασιστούν πολλά σε μια πρόβλεψη ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να μειώσουν τον περιφερειακό ηγετικό ρόλο τους για πέντε χρόνια, να καθίσουν πίσω και να παρακολουθήσουν την Μέση Ανατολή να διαλύεται, και να μην υποφέρουν επώδυνα χτυπήματα σε ζωτικά αμερικανικά συμφέροντα. Και όμως, αν και τα αμερικανικά συμφέροντα δεν έχουν υποφέρει μέχρι τώρα, η καλή τύχη τής Ουάσιγκτον φαίνεται απίθανο να διαρκέσει. Η σχετική σταθερότητα των τιμών τού πετρελαίου έχει βασιστεί στην επέκταση των εξαγωγών πετρελαίου από μέρη που βασανίζονται όλο και περισσότερο από την βία, ιδιαίτερα στο Ιράκ. Η Συρία έχει γίνει ένα γόνιμο έδαφος για διεθνείς τρομοκράτες, μερικοί από τους οποίους φιλοδοξούν να επιτεθούν σε στόχους στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το κενό εξουσίας στην Υεμένη συνεχίζει να παρέχει ένα ασφαλές καταφύγιο για την αλ Κάιντα στην Αραβική Χερσόνησο. Και καθώς η Λιβύη ολισθαίνει σε έναν δικό της εμφύλιο πόλεμο, άλλες ομάδες σαλαφιστών βρίσκουν καταφύγιο και στρατολογούν από εκεί.

Αν και οι στενότεροι σύμμαχοι της Ουάσινγκτον στην περιοχή έχουν μέχρι στιγμής σταθεί καλά απέναντι σε ένα πλήθος απειλών, δεν έχουν και ανοσία απέναντί τους. Κατά τα τελευταία τρία χρόνια, το Ισραήλ έχει χρησιμοποιήσει βία πολλές φορές εναντίον τού συριακού καθεστώτος, καθώς και κατά εξτρεμιστών στην Γάζα και το Σινά, για να προσπαθήσει να μειώσει τους κινδύνους που αυξάνονται κατά μήκος των συνόρων του. Πρωτοφανής εσωτερική αναταραχή πλήττει τη μοναρχία τής Ιορδανίας, η οποία επίσης αγωνίζεται να αντέξει μια πλημμύρα προσφύγων από το Ιράκ και την Συρία. Και η Σαουδική Αραβία αντιμετωπίζει την προοπτική μιας αποθαρρυντικής βασιλικής διαδοχής στο όχι πολύ μακρινό μέλλον.

Παρ’ όλα αυτά, το γεγονός ότι τα προβλήματα αυτά δεν έχουν ήδη επηρεάσει τα αμερικανικά συμφέροντα υποδηλώνει ότι, για την αντιμετώπιση της αστάθειας στην περιοχή, ίσως το μόνο που απαιτείται για την διαφύλαξη των συμφερόντων των ΗΠΑ κατά μυριάδων απειλών στην Μέση Ανατολή να είναι μια μέτρια αύξηση της προσπάθειας. Ο Ομπάμα ίσως να έχει ωθήσει το εκκρεμές τής εμπλοκής των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή πάρα πολύ προς την πλευρά της αποχώρησης, αλλά δεν υπάρχει καμία ανάγκη να το γυρίσει πίσω στην στρατιωτικοποιημένη υπερ-εμπλοκή που χαρακτήριζε την κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους.

ΣΩΖΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΣΥΡΙΑ

Η αστάθεια που μαστίζει σήμερα την Μέση Ανατολή είναι καλύτερα κατανοητή ως ένας συνδυασμός των συγκρούσεων που προκύπτουν από τις ιδιαίτερες πολιτικές και οικονομικές δυσλειτουργίες καθώς και τις δυσλειτουργίες στην ασφάλεια της κάθε χώρας, σε συνδυασμό με μια σειρά από γενικότερες συγκρούσεις που εκτείνονται πέραν των συνόρων τής περιοχής. Μια από αυτές τις διεθνικές πηγές τής εντροπίας είναι η διάχυση από τους πολλούς εμφύλιους πολέμους τής Μέσης Ανατολής, μερικοί από τους οποίους κολλάνε σαν ασθένεια, καθώς τα προβλήματα μιας κοινωνίας εξαπλώνονται στους γείτονές της και προκαλούν νέες συγκρούσεις.

Το τρέχον επίκεντρο αυτής της επιδημίας είναι η σύγκρουση στην Συρία, η οποία έχει διασπείρει στην περιοχή πρόσφυγες και τρομοκράτες, ριζοσπαστικοποίησε γειτονικούς λαούς, και δημιούργησε αποσχιστικές φιλοδοξίες σε διάφορες χώρες. Ο πόλεμος έχει υπονομεύσει πολλές από τις οικονομίες τής περιοχής και απειλεί να σύρει μέσα και να ρίξει κάτω το σύνολο των γειτόνων τής Συρίας. Η Ιορδανία και η Τουρκία έχουν αγωνιστεί για να αντιμετωπίσουν το βάρος των περίπου δύο εκατομμυρίων προσφύγων από την Συρία. Σουνίτες εξτρεμιστές από την Συρία έχουν βρει καταφύγιο στο Ιράκ και απειλούν να αναζωπυρώσουν τον ιρακινό εμφύλιο πόλεμο. Και η σύγκρουση στην Συρία έχει γίνει το πιο θανατηφόρο πεδίο μάχης στον (δια πληρεξουσίων) πόλεμο μεταξύ του Ιράν, το οποίο στηρίζει το καθεστώς τού Μπασάρ αλ-Άσαντ, και των σουνιτικών κρατών τής Αραβικής Μέσης Ανατολής, τα οποία προσπαθούν μανιωδώς να περιορίσουν την επιρροή των σιιτών τού Ιράν χωρίς να ενισχύουν επίσης την σουνιτική ισλαμιστική Μουσουλμανική Αδελφότητα.

Η φύση των συγκρούσεων στην Συρία καθιστά δύσκολο για οποιαδήποτε εξωτερική δύναμη να τις αντιμετωπίσει γρήγορα ή εύκολα, κάτι που είναι ένας λόγος για τον οποίο οι κουρασμένες από τον πόλεμο Ηνωμένες Πολιτείες απέφυγαν να εμπλακούν πολύ έντονα. Οι περιορισμένες προσπάθειες της κυβέρνησης Ομπάμα είχαν μικρό αντίκτυπο, εκτός από το να αποχαυνώσουν τους συμμάχους των ΗΠΑ. Και οι επιλογές που προτείνονται από πολλούς από τους επικριτές τής κυβέρνησης, όπως είναι η παροχή πιο προηγμένων όπλων στην αντιπολίτευση, είναι λιγότερο κι από ελκυστικές, επειδή είναι πιθανό απλώς να κάνουν τις μάχες πιο θανατηφόρες χωρίς να φέρουν πιο κοντά μια λύση.