Ο ανθεκτικός χάρτης τής Μέσης Ανατολής

Από τν σκοπιά των αντιπάλων τής ISIS, η αεροπορική ισχύς δεν είναι μια τέλεια στρατιωτική λύση, δεδομένου ότι προσφέρει ολοκληρωτική νίκη μόνο όταν συνδυάζονται με επιχειρήσεις στο έδαφος, κάτι που οι Ηνωμένες Πολιτείες έχει αποκλείσει σε αυτό το στάδιο και που οι ιρακινές δυνάμεις δεν είναι έτοιμες να διεξάγουν. Σε στρατιωτικό επίπεδο, λοιπόν, η ISIS έχει ακόμη κάποια περιθώρια ελιγμών εντός των μεγαλύτερων γεωπολιτικών ορίων που την περιορίζουν. Η προέλαση της οργάνωσης στην Raqqa, στην Συρία, το αποδεικνύει αυτό πολύ ξεκάθαρα. Παρ’ όλα αυτά, οι δυνατότητες είναι επίσης ένα ζήτημα αριθμών. Στην Συρία, η ISIS έχει ένα πλεονέκτημα λόγω της υπεροχής των σουνιτών στον συνολικό πληθυσμό, αλλά το καθεστώς έχει αποδειχθεί ικανό στην αντιεξέγερση. Στο Ιράκ, η ISIS έχει ένα εθνοτικό μειονέκτημα, το οποίο μακροπρόθεσμα θα αντισταθμίσει τις τρέχουσες ελλείψεις τού ιρακινού στρατού.

Επιπλέον, η τακτική επιδεξιότητα της ISIS υπερβαίνει την στρατηγική της σκέψη. Παρά τα κέρδη των μαχητών στις μάχες, η αυτοπεποίθησή τους, η αίσθηση της αποστολής, και ο τζιχαντιστικός ζήλος τους, τους έχει οδηγήσει να υπερεπεκταθούν. Η ISIS έχει αυξήσει τις ανησυχίες στην Άγκυρα, στην Βαγδάτη, στο Ερμπίλ, το Ριάντ και την Τεχεράνη, που έχουν σφυρηλατήσει μια σιωπηρή συμμαχία εναντίον τής ISIS. Η συμφωνία τής Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν στην επιλογή τού αντικαταστάτη τού Ιρακινού πρωθυπουργού Νούρι αλ-Μαλίκι, είναι ένα παράδειγμα. Ένα πρόσφατο ιρανικό άνοιγμα στο Κουρδιστάν είναι ένα άλλο παράδειγμα. Τίποτα από αυτά δεν σημαίνει ότι οι ημέρες τής ISIS είναι μετρημένες - μόνο ότι οι προοπτικές της είναι περιορισμένες.

Η ISIS όντως έχει μια ισχυρή διασυνοριακή ιδεολογική γοητεία. Στο κάτω-κάτω, μάχεται το καθεστώς Άσαντ στην Συρία και έχει σημειώσει μέχρι μερικές εντυπωσιακές νίκες εναντίον των Ιρακινών σιιτών. Η ταχεία εξάπλωση του βίντεο του αποκεφαλισμού τού James Foley θα βελτιώσει αναμφίβολα την φήμη της. Ένας επιτυχημένος, δημοφιλής αραβικός στρατός, ειδικά κάποιος που φαίνεται να ταπεινώνει τις Ηνωμένες Πολιτείες, θα πρέπει να είναι ένα αστραφτερό θέαμα για έναν νεαρό πληθυσμό με πενιχρούς πόρους και ζοφερό μέλλον. Η αναταραχή που πλημμύρισε περιφερειακές πόλεις λόγω των «ανδραγαθημάτων» τής ISIS μπορεί πραγματικά να αντιμετωπιστεί μόνο με την χρηστή διακυβέρνηση που δημιουργεί θέσεις εργασίας και βελτιώνει τις συνθήκες διαβίωσης στις πολυπληθείς, βρώμικες πόλεις που στηρίζονται σε διάτρητες και επιδεινούμενες υποδομές. Η ικανότητα του κράτους να πράξει έτσι είναι προφανώς περιορισμένη, αλλά οι περιφερειακές κυβερνήσεις, έχοντας αντιμετωπίσει την πρόκληση της αλ Κάιντα για χρόνια, γνωρίζουν την πολιτική δυναμική και την ανάγκη να ανταποκριθούν όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερα. Στις ευάλωτες χώρες, ιδίως στην Ιορδανία, τα θρησκευτικά κόμματα - συμπεριλαμβανομένων των σαλαφιστών και των Αδελφών Μουσουλμάνων - προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την ελκυστικότητα του ακτιβισμού «στυλ ISIS» δυσφημίζοντας την οργάνωση ως αιρετική, επικαλούμενα τον πατριωτισμό, απεικονίζοντας την ISIS ως αντι-ισλαμική και αναγορεύοντάς την ως υπαρξιακή απειλή.

Η άνοδος της ISIS είναι επίσης σαφώς συναρπαστική για χιλιάδες Ευρωπαίων, Αμερικανών και άλλων ξένων μαχητών που έχουν καταφύγει στις τάξεις της. Κατά την επιστροφή τους στις χώρες καταγωγής τους, μερικοί μπορεί να εξαπολύσουν τρομοκρατικές ενέργειες στο όνομα της ISIS. Αλλά από αυτή την άποψη, η ISIS αποτελεί πρόβλημα αντιτρομοκρατίας και εσωτερικής ασφαλείας, και μάλιστα όχι τόσο τρομερή απειλή όπως ήταν η αλ Κάιντα της εποχής τής 11ης Σεπτεμβρίου 2001, η οποία σε αντίθεση με την ISIS είχε εκπαιδευτεί και προετοιμαστεί για μυστικές επιχειρήσεις. Σε κάθε περίπτωση, η εκτός περιοχής απειλή τής ISIS δεν είναι πιο πιθανό να επηρεάσει τα σύνορα εντός τής περιοχής από όσο έχει κάνει η αλ Κάιντα τα τελευταία είκοσι χρόνια.

Η έλευση της ISIS ως υπολογίσιμης δύναμης στην Μέση Ανατολή είναι πάρα πολύ λυπηρή, και είναι σχετικά λίγα αυτά που μπορούν να κάνουν γι’ αυτό οι Ηνωμένες Πολιτείες μόνες τους. Ακόμα κι έτσι, η οργάνωση είναι απίθανο να καθορίσει την κληρονομιά των Sykes και Picot, πολύ λιγότερο δε το μακροπρόθεσμο μέλλον τής Μέσης Ανατολής.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/141934/steven-simon/the-middle-ea...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr