Ο ανθεκτικός χάρτης τής Μέσης Ανατολής

Υπάρχουν, βέβαια, άλλες σημαντικές εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα τής σταθερότητας των συνόρων. Τα σύνορα μεταξύ της Αραβικής Δημοκρατίας τής Υεμένης και της Λαϊκής Δημοκρατίας τής Υεμένης έσβησαν μετά την ενοποίηση της χώρας το 1990, όμως αυτό απλώς διόρθωσε μια ιστορική ανωμαλία κατά την οποία μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο χορηγήθηκε ανεξαρτησία σε ένα μέρος τής χώρας ενώ το άλλο παρέμεινε βρετανική αποικία μέχρι το 1967. Μια πιο δραματική εξαίρεση ήταν η εισβολή τού Ιράκ στο Ιράν το 1980, το οποίο στόχευε στην κατάληψη ιρανικού εδάφους. Αλλά ακόμη και αυτό ήταν το αποκορύφωμα μιας σειράς συνοριακών διαμαχών και, ως εκ τούτου, δεν ήταν μη αναμενόμενο. Ομοίως, η κατάκτηση του Κουβέιτ από τον Σαντάμ Χουσεΐν το 1990 βασίστηκε εν μέρει στον δήθεν εχθρικό ρόλο τής Μεγάλης Βρετανίας στον καθορισμό των συνόρων μεταξύ του Κουβέιτ και του Ιράκ το 1920. Μέχρι την στιγμή που οι Άγγλοι έφθασαν στην σκηνή, η γραμμή ήταν ασαφής επειδή η Οθωμανική κυβέρνηση δεν ανησυχούσε υπερβολικά για το πού τελείωνε η Βασόρα και πού άρχιζε το Κουβέιτ.

Προφανώς, χρειάζεται κάτι περισσότερο από ένας καταστροφικός εμφύλιος πόλεμος στην Συρία - ή, ακόμη και πριν από αυτό, η απελευθέρωση των Κούρδων ως αποτέλεσμα της εισβολής των ΗΠΑ στο Ιράκ - για να ξεφλουδίσει η γρανιτένια βάση τού μνημείου Sykes-Picot. Οι απαισιόδοξοι, όμως, έχουν πλέον εντοπίσει μια νέα απειλή για τον παλιό χάρτη: Τον τζιχαντισμό, όπως ενσαρκώνεται από την ISIS.

Είναι αναμφισβήτητο ότι η διακρατική τζιχάντ είναι το πιο δυναμικό πολιτικό κίνημα στην Μέση Ανατολή και την Βόρεια Αφρική, και είναι η μόνη μορφή ανθεκτικής πολιτικής αυτο-έκφρασης που μπορεί να λεχθεί ότι αναδύθηκε από τις αραβικές εξεγέρσεις τού 2010-11. Δεν είναι μια μονολιθική δύναμη, βέβαια, αλλά η τρομακτική επιστροφή τής ISIS στο Ιράκ από τα πεδία μαχών τής Συρίας θυμίζει τις [τότε] πρόσφατα ισλαμοποιημένες αραβικές φυλές από την αραβική έρημο που έρεαν στο Levant στα μέσα τού έβδομου αιώνα και σκορπούσαν τα βυζαντινά στρατεύματα που έβρισκαν μπροστά τους καθώς επανασχεδίαζαν τον χάρτη τής περιοχής. Αλλά, η ιδέα ότι και η ISIS μπορεί να διαγράψει όλα τα περιφερειακά σύνορα απλά δεν είναι πολύ πειστική, εν μέρει επειδή η οργάνωση περιορίζεται στο πλαίσιο που οικοδομήθηκε από την Sykes-Picot.

Παρά το γεγονός ότι τα σύνορα μεταξύ του Ιράκ και της Συρίας μπορεί να είναι κοντά στο σημείο να εξαφανιστούν, υπάρχουν σύνορα που εξακολουθούν να σημαίνουν κάτι. Στο κάτω-κάτω, ποιό υποτίθεται ότι θα είναι το επόμενο βήμα τής ISIS; Η Άγκυρα, με της οποίας την καλοσύνη άνθισε μέχρι τώρα η ISIS, είναι απολύτως ικανή να κρατήσει την οργάνωση μακριά από την Ανατολία. Στην πραγματικότητα, φαίνεται να έχει ήδη αρχίσει να κλείνει τις εν λόγω συνοριακές πύλες. Το Κουρδιστάν, επίσης, είναι έξω από τα όρια, χάρη στην βοήθεια που έδωσαν στις κουρδικές δυνάμεις οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Γαλλία, και, ενδεχομένως, κι άλλοι. Οι Σαουδάραβες, με την βοήθεια των ΗΠΑ, σίγουρα μπορούν να κρατήσουν την ISIS έξω από το βασίλειο. Το Κουβέιτ, το οποίο εξακολουθεί να αποτελεί προκεχωρημένη βάση για τον στρατό των ΗΠΑ, είναι επίσης ένας δύσκολος στόχος. Ακόμη και για να πάει προς κάποια κατεύθυνση, η ISIS θα πρέπει να πολεμήσει μέσα από την Βαγδάτη και την σιιτική ενδοχώρα. Αυτό, επίσης, φαίνεται απίθανο. Η ISIS θα μπορούσε να προσπαθήσει να εισβάλει στην Ιορδανία, αλλά ο ιορδανικός στρατός είναι πιο ικανός από όσο οι περισσότεροι στρατοί στην Μέση Ανατολή και μπορεί να βασίζεται τόσο στην υποστήριξη των ΗΠΑ (τον Δεκέμβριο, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανέπτυξαν 6.000 στρατιώτες στην χώρα για μια μεγάλη άσκηση συνδυασμένη με ιορδανικές δυνάμεις) και, σαν σε μέγγενη, ο ισραηλινός στρατός μπορεί να βοηθήσει να αντιμετωπιστεί ένας Μπαρμπαρόσα τής ISIS. Ο Λίβανος, δεδομένων των διαρκώς ευμετάβλητων πολιτικών του, είναι ευάλωτος σε μια εμπνευσμένη από την ISIS ανατροπή και επίθεση. Αλλά πρόκειται για μια μικρή χώρα και η υπηρεσία εσωτερικής της ασφάλειας είναι διάχυτη - δύο προϋποθέσεις που περιορίζουν πιθανούς εισβολείς. Κοιτάζοντας προς τα ανατολικά, η έννοια ότι το Ιράν, το οποίο άντεξε εκατοντάδες χιλιάδες θύματα στην απόκρουση του ιρακινού μεγαθηρίου την δεκαετία τού 1980, πρόκειται να λιώσει από τον τρόμο απέναντι σε κάμποσες χιλιάδες συμμορίτες τής ISIS, είναι παράλογη. Ως γεωπολιτική πραγματικότητα, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς την ISIS να πλημμυρίζει ολόκληρη την περιοχή όπως έκαναν τα ναζιστικά στρατεύματα σε όλη την Ευρώπη στην κινηματογραφική ταινία «Καζαμπλάνκα», όσο εμφανίζονταν οι αρχικοί τίτλοι.

Υπάρχει επίσης το θέμα των δυνατοτήτων. Σύμφωνοι, η ISIS έχει συσσωρευμένη εμπειρία μάχης, κάτι που φαίνεται στις επιχειρήσεις της. Με λίγη προσπάθεια, μπορεί να διαχειριστεί την λειτουργία και την συντήρηση των βαρέων όπλων που κυριεύει από τα αποθέματα της Συρίας. Αλλά η οργάνωση κατά πάσα πιθανότητα δεν θα είναι σε θέση να κάνει το ίδιο με τον πιο περίπλοκο αμερικανικό εξοπλισμό που κυριεύει από τις ιρακινές δυνάμεις. Η βαρβαρότητά της υπήρξε αποτελεσματική στην τρομοκράτηση των πολιτών και στο σπάσιμο του ηθικού τού φτωχά καθοδηγημένου, άπειρου και εξαντλημένου στρατού τού Ιράκ. Αλλά δεν μπορούν να γίνουν μαζικοί, χωρίς να εκθέσουν τον εαυτό τους σε αεροπορική επίθεση, και η αεράμυνα της ISIS είναι ελάχιστη. Όπως καταδεικνύει η ταχεία υποχώρηση της ISIS από το Φράγμα τής Μοσούλης, τα αεροσκάφη των ΗΠΑ μπορούν να πληγώσουν την ISIS όταν οι μαχητές της βγαίνουν μαζικά για επίθεση ή όταν σταματούν για να στήσουν όλμους ή θέσεις πυροβολικού.