Η πιο ελεύθερη αγορά της Κίνας

Αυτή η πολιτική πρωτοβουλία έχει έρθει σε σύγκρουση με τον αυστηρό έλεγχο της συναλλαγματικής ισοτιμία της Κίνας. Για να προωθήσει την χρήση του γουάν στο εξωτερικό, το Πεκίνο επέτρεψε όλο και περισσότερη ελεύθερη ροή κεφαλαίων εκτός των συνόρων της Κίνας. Από το 2014, οι ελεύθερες ροές σήμαιναν ελεύθερες εκροές: Μεταξύ Ιουνίου 2014 και Αυγούστου 2015 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της Κίνας μειώθηκαν κατά το τεράστιο ποσό των 436 δισεκατομμυρίων δολαρίων ή πάνω από 10%. Μη πολιτικές μακροοικονομικές δυνάμεις βρίσκονται πίσω από αυτήν την πτώση: Η κινεζική ανάπτυξη των εξαγωγών το 2015 είναι η πιο αδύναμη από την εποχή της μεγάλης ύφεσης, η κεντρική τράπεζα της Κίνας μείωσε τα επιτόκια πέντε φορές από τον Νοέμβριο του 2014 και η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ ετοιμάζεται να αυξήσει τα επιτόκια. Όλες αυτές οι εξελίξεις ενθαρρύνουν τις εκροές κεφαλαίων. Φαίνεται ότι η Κίνα επέτρεψε στο γουάν να υποτιμηθεί, εν μέρει για να διορθώσει την αυξανόμενη υπερτίμηση του νομίσματος σε σχέση με τα νομίσματα εκτός του δολαρίου, έναντι του οποίου υποτιμήθηκε περισσότερο από το 20% από τα μέσα του 2014. Αυτή η κίνηση θα επιβράδυνε τις εκροές κινεζικών κεφαλαίων.

Ο υφυπουργός Οικονομικών της Κίνας Ζου Guangyao λέει ότι η Κίνα πρέπει να αντλήσει διδάγματα από την κατάρρευση της χρηματιστηριακή της αγοράς, στις 18 Ιουλίου 2015. STEFAN WERMUTH/REUTERS
----------------------------------

Στις 11 Αυγούστου, την ίδια ημέρα που ξεκίνησε η πτώση του γουάν, η κεντρική τράπεζα της Κίνας ανακοίνωσε μια νέα πολιτική συναλλαγματικών ισοτιμιών που θα μπορούσε σύντομα να φέρει το γουάν πολύ πιο κοντά σε μια συναλλαγματική ισοτιμία προσδιορισμένη από την αγορά (και πολύ πιο ασταθή): Η κεντρική τράπεζα της Κίνας, η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας, θα συνεχίσει να περιορίζει την καθημερινή διακύμανση των συναλλαγματικών ισοτιμιών σε ένα στενό εύρος συν-πλην 2% από την «κεντρική ισοτιμία» που ανακοινώνει κάθε πρωί. Αλλά έχει επίσης δεσμευθεί να ρυθμίζει την κεντρική ισοτιμία σύμφωνα τόσο με τις συνθήκες της χρηματοπιστωτικής αγοράς όσο και με την τιμή στην οποία το νόμισμα διαπραγματευόταν στις χρηματαγορές την προηγούμενη μέρα. Ο νέος μηχανισμός συναλλαγματικών ισοτιμιών μοιάζει σαν μια απάντηση στην αρνητική απόφαση του ΔΝΤ για την προσθήκη του γουάν στο καλάθι νομισμάτων το 2015: Δεδομένου ότι οι κανόνες του ΔΝΤ απαιτούν από τα νομίσματα στο καλάθι των ΕΤΔ να είναι «ελεύθερα διαπραγματεύσιμα», δηλαδή μια κατηγοριοποίηση που αποκλείει όλα τα νομίσματα υπό αυστηρή διαχείριση όπως το γουάν, μια πιο συνδεδεμένη με την αγορά κινεζική ισοτιμία μοιάζει ως προϋπόθεση για την ένταξη του γουάν στο καλάθι των ΕΤΔ. Παρά το γεγονός ότι η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας δεν έχει ακόμη επιτρέψει στο γουάν να υποτιμάται περαιτέρω έναντι του δολαρίου από ό, τι στις 12 Αυγούστου -και ισχυρίζεται ότι «δεν υπάρχει βάση για την περαιτέρω υποτίμηση»- η φιλοδοξία της Κίνας να διαδραματίσει μεγαλύτερο παγκόσμιο οικονομικό ρόλο θα πιέσει την κυβέρνησή της να επιτρέψει επιπλέον υποτίμηση και μεταβλητότητα των συναλλαγματικών ισοτιμιών κατά τους προσεχείς μήνες.

Ο εξασθενιζόμενος έλεγχος της Κίνας στις χρηματιστηριακές και συναλλαγματικές αγορές της έχει παραγάγει ένα θέαμα για γερά στομάχια, αλλά η επίδρασή του στην πραγματική οικονομία φαίνεται διαχειρίσιμη. Σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου μια σοβαρή διόρθωση στην χρηματιστηριακή αγορά θα μπορούσε να εξαπλωθεί στις πιστωτικές αγορές και να εμποδίσει τις επιχειρήσεις να εξασφαλίσουν δάνεια ή τους καταναλωτές από το να συνάψουν στεγαστικά δάνεια, η προμήθεια πιστώσεων στην Κίνα κυριαρχείται από τις κρατικές τράπεζες. Αυτό μπλοκάρει το κανάλι μέσω του οποίου ένας πανικός στην χρηματιστηριακή αγορά θα μπορούσε να μολύνει άλλα μέρη του χρηματοπιστωτικού τομέα ή την πραγματική οικονομία. Επιπλέον, οι μετοχές περιλαμβάνουν ένα μικρότερο μερίδιο του πλούτου των κινεζικών νοικοκυριών από ό, τι στις Ηνωμένες Πολιτείες, περιορίζοντας τον κίνδυνο ότι οι καταναλωτές θα μειώσουν τις δαπάνες τους καθώς οι τιμές των μετοχών θα πέφτουν. Και αν το γουάν πράγματι υποτιμηθεί περαιτέρω τους επόμενους μήνες, κατά πάσα πιθανότητα θα κάνει περισσότερο καλό παρά κακό στην κινεζική οικονομία. Το αδύναμο γουάν θα στηρίξει τον τομέα των εξαγωγών και θα βοηθήσει την Κίνα να σώσει τα αποθεματικά του ως εξασφάλιση για την αντιστάθμιση του κινδύνου αν η μακρά, αργή επιβράδυνση της ανάπτυξης της χώρας μετατραπεί σε μια πιο τρομακτική πτώση. Ίσως το πιο σημαντικό, η κυβέρνηση της Κίνας συνεχίζει να ελέγχει τους μοχλούς που χρησιμοποιούσε για να τονώσει την οικονομική άνθηση το 2008 και το 2009. Αν η επιβράδυνση του 2015 γίνει πιο σοβαρή, οι αξιωματούχοι θα μπορούσαν εύκολα να κατευθύνουν τις κρατικές επιχειρήσεις να ξεκινήσουν άλλο ένα ξεφάντωμα επενδυτικών δαπανών με χρηματοδότηση από τις υπό κρατικό έλεγχο τράπεζες (Σοφά, δεν το έχουν πράξει).

Ένας άνδρας περπατά μπροστά από ένα πίνακα που εμφανίζει τον δείκτη Hang Seng στο Χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ, στις 8 Ιουλίου του 2015. TYRONE SIU / REUTERS
----------------------------