Η χαμηλή ενέργεια της Ευρώπης

Την ίδια στιγμή, γερμανικές επιχειρήσεις επίσης πιέζουν να προχωρήσουν τα σχέδια για την επέκταση του αγωγού Nord Stream από την Ρωσία προς την Γερμανία. Τον Ιούνιο του 2015, η E.ON, η BASF, η Shell και η OMV υπέγραψαν μνημόνιο κατανόησης με την Gazprom για την κατασκευή της υποδομής για την παροχή 55 δισ. κυβικών μέτρων ρωσικού φυσικού αερίου προς την Γερμανία ετησίως, σχεδόν διπλασιάζοντας την συνολική χωρητικότητα του Nord Stream [2].

Τα σχέδια της Γερμανίας εγείρουν ερωτήματα σχετικά με την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και έχουν οδηγήσει άλλες χώρες της ΕΕ να εφαρμόσουν τις δικές τους ενεργειακές λύσεις. Στην Ιταλία, για παράδειγμα, η εταιρεία ενέργειας ENI συνήψε πρόσφατα μια διμερή συμφωνία με την Gazprom. Αυτό θα αφήσει μικρότερα κράτη της ΕΕ να βασίζονται στην ισχύ του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την επίτευξη των ενεργειακών στόχων τους. Για την βελτίωση της διαπραγματευτικής τους θέσης, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συνεχίζει να προτρέπει μεμονωμένες ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, να επανεξετάσουν την επιδίωξη από μέρους τους μιας εθνικής ενεργειακής πολιτικής, υπέρ μιας πολιτικής που θα εκτελείται για λογαριασμό όλων των μελών της ΕΕ.

Η ΡΩΣΙΚΗ ΠΤΩΣΗ

Είτε η Γερμανία μπει στην Ενεργειακή Ένωση είτε όχι, η Ρωσία θα πληγεί. Η Gazprom από μόνη της αντιπροσωπεύει περίπου το 8% του ΑΕΠ της Ρωσίας. Με τις πρόσφατες μειώσεις στις τιμές του πετρελαίου, η εταιρεία έχει αρχίσει να καταγράφει ζημίες στον ισολογισμό της. Το 2013, για παράδειγμα, η Gazprom ήταν σε θέση να χρεώνει τους πελάτες της ΕΕ περίπου με 341 δολάρια ανά χίλια κυβικά μέτρα [3] φυσικού αερίου. Πέρυσι, η μέση τιμή έπεσε στα 315 δολάρια. Η τιμή μειώθηκε ακόμη περισσότερο κατά το πρώτο τρίμηνο του 2015, στα 290 δολάρια. Μέχρι στιγμής φέτος, η τιμή έχει μείνει ως επί το πλείστον στην περιοχή των 230 έως 240 δολαρίων.

Αγωγοί φυσικού αερίου που φέρουν τις σημαίες της Σερβίας και της Ρωσίας (R) βρίσκονται στο έδαφος κοντά στο σερβικό χωριό Sajkas, βόρεια του Βελιγραδίου, όπου η Σερβία ξεκίνησε πανηγυρικά τον κλάδο του ρωσικού αγωγού South Stream πριν το έργο ακυρωθεί, στις 10 Δεκεμβρίου 2014.. MARKO DJURICA / REUTERS
-------------------------------

Από την πλευρά της, η Gazprom, η οποία ελέγχει το 18% των αποθεμάτων φυσικού αερίου στον κόσμο και ευθύνεται για το 14% της παγκόσμιας παραγωγής φυσικού αερίου, είναι επίσης σε παρακμή. Η επιβολή οικονομικών κυρώσεων στην Ρωσία από Δυτικά έθνη οδήγησε σε δραματική πτώση της ισοτιμίας του δολαρίου-ρουβλίου. Η πτώση των τιμών του πετρελαίου μείωσε τα έσοδα της Gazprom. Επιπλέον, ο συνδυασμός του εξαιρετικά θερμού περσινού χειμώνα με την εισαγωγή προγραμμάτων εξοικονόμησης ενέργειας σε ολόκληρη την Ευρώπη οδήγησε σε δραματική πτώση της κατανάλωσης φυσικού αερίου. Εκφρασμένα σε ρούβλια, η Gazprom κατέγραψε υψηλότερα έσοδα κατά το πρώτο τρίμηνο του 2015 από ό, τι ένα χρόνο νωρίτερα. Αλλά σε όρους δολαρίου, τα έσοδα έχουν μειωθεί σημαντικά, και η εταιρεία αναμένει πτώση 6,8% φέτος στην εξόρυξη φυσικού αερίου. Θα αγγίξει σύντομα το ελάχιστο επίπεδο εξόρυξης πάνω από το οποίο η εταιρεία μπορεί να λειτουργήσει απρόσκοπτα. Οι εξαγωγές αναμένεται να μειωθούν φέτος κατά 5,5%.

Εάν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο βάλει όντως πρόστιμο στην Gazprom σε ποσοστό μέχρι και 10% και καταφέρνει να βελτιώσει τους όρους ορισμένων συμβάσεων, η εταιρεία -και η Ρωσία- θα μπορούσαν να έχουν σοβαρό πρόβλημα. Εκτός από την μακρά διάρκειά τους, οι τρέχουσες συμβάσεις εμποδίζουν τους προμηθευτές από άλλες χώρες από το να χρησιμοποιούν τους αγωγούς που έχουν κατασκευαστεί για να μεταφέρουν το φυσικό αέριο της Gazprom στην Ευρώπη. Οι αγωγοί αυτοί έχουν ενισχύσει την ρωσική στρατηγική του διαχωρισμού της ευρωπαϊκής αγοράς σε ξεχωριστούς εθνικούς αγοραστές εξαρτώμενους από την Gazprom.

Καθώς οι εν λόγω συμβάσεις τροποποιούνται ή λήγουν -και οι αγωγοί προς την Ευρώπη απελευθερώνονται από τον ρωσικό έλεγχο και ανοίγουν στις Δυτικές εταιρείες- άλλοι προμηθευτές θα αρχίσουν να χρησιμοποιούν το δίκτυο αγωγών της Ευρώπης για να μεταφέρουν τα προϊόντα τους στην Ευρώπη. Πολλοί από αυτούς τους προμηθευτές έχουν χαμηλότερο κόστος εξόρυξης και μικρότερες διαδρομές μεταφοράς σε σχέση με την Ρωσία, η οποία χρησιμοποιεί ένα δυσκίνητο δίκτυο μεταφοράς για να παρακάμψει την Ουκρανία σκόπιμα.

Στην πλάτη της Ρωσίας βρίσκεται επίσης το Ιράν, η μεγαλύτερη πηγή φυσικού αερίου στον κόσμο. Τώρα που οι σχέσεις μεταξύ του Ιράν και της Δύσης βελτιώνονται, το Ιράν θα μπορούσε να προσφέρει στην Ευρώπη τόση ενέργεια όση και η Ρωσία. Ήδη, ξένες εταιρείες έχουν πάει στην Τεχεράνη για να διαπραγματευθούν την πρόσβαση στον ενεργειακό πλούτο της χώρας. Υποστηριζόμενες από αμερικανικές και ευρωπαϊκές τράπεζες, οι εταιρείες αυτές συγκεντρώνουν χρηματοδότηση για τα έργα που θα αρχίσουν καθώς οι κυρώσεις απομακρύνονται σταδιακά. Ειδικότερα, έχουν το βλέμμα τους σε ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα φυσικού αερίου στον κόσμο, το Νότιο Pars, το οποίο μοιράζονται το Ιράν με το Κατάρ. Τα αποθέματά του που είναι περίπου 50 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα θα μπορούσαν θεωρητικά να ανταποκριθούν στην ευρωπαϊκή ζήτηση για τα επόμενα 100 χρόνια.

ΕΝΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ