Το νέο μεγάλο παιχνίδι

Οι κινήσεις της Ινδίας έχουν επεκταθεί πέραν της αναπτυξιακής συνεργασίας. Εκμεταλλευόμενη μια συμφωνία (του Μαΐου 2014) συνεργασίας για συνοριακά θέματα και θέματα ασφαλείας, τον Ιούνιο του 2015 οι ινδικές Ειδικές Δυνάμεις ξεκίνησαν μια επιδρομή σε στρατόπεδο ανταρτών στην Μιανμάρ [9]. Η κίνηση ανακούφισε την πίεση στις δυνάμεις της Naypyidaw, οι οποίες ήταν τότε πολύ πιεσμένες μαχόμενες αντικαθεστωτικούς αντάρτες σε τρεις άλλες περιοχές της χώρας. Προηγουμένως, το 2013, η Ινδία συμφώνησε για την κατασκευή τεσσάρων σκαφών ακτοφυλακής για τον στόλο της Μιανμάρ και για να εκπαιδεύσει περισσότερους από τους αξιωματικούς του στρατού της Μιανμάρ. Με την σειρά της, η Μιανμάρ, από παλιά ένα κράτος–πελάτης του Πεκίνου, έχει αρχίσει να στρέφεται μακριά από την Κίνα. Το πρώτο μεγάλο πλήγμα στην σχέση τους ήταν η αναστολή του υποστηριζόμενου από την Κίνα έργου για το φράγμα Myitsone στον ποταμό Irrawaddy το 2011˙ αφότου η στρατιωτική χούντα της Μιανμάρ διαλύθηκε το 2010, η νέα κυβέρνηση υπέκυψε στην πίεση της κοινής γνώμης εναντίον του φράγματος. Το δεύτερο πλήγμα ήταν η έγκριση από την Κίνα για ασκήσεις με πραγματικά πυρά κατά μήκος των συνόρων της Βιρμανίας, τον Ιούνιο του 2015. Στην στρατηγική απώλεια της Κίνας, η Ινδία είναι ο μεγάλος νικητής -ένα μοτίβο που έχει αναπαραχθεί σε διάφορες χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας.

ΟΧΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΠΑΚΙΣΤΑΝ

Η Κίνα είναι ξεκάθαρα νικητής σε ένα θέατρο, όμως, και αυτό είναι το Πακιστάν. Καμιά κινεζική κίνηση έχει δεν έχει δημιουργήσει μεγαλύτερη ανησυχία στο Νέο Δελχί από την ανθούσα συμμαχία του Πεκίνου με την Ισλαμαμπάντ. Η Κίνα χρηματοδότησε το πακιστανικό λιμάνι Γκουαντάρ [10], μέσω του οποίου το Πεκίνο σκοπεύει να μεταφέρει πετρέλαιο και φυσικό αέριο από την Αραβική Θάλασσα στην ανήσυχη κινεζική επαρχία Xinjiang. Το λιμάνι κόστισε 1,16 δισεκατομμύρια δολάρια, αλλά η Κίνα πήρε την αξία πίσω με την υπογραφή μιας διαχειριστικής μίσθωσης 40 ετών. Και αυτό είναι μόνο μια σταγόνα στον ωκεανό σε σχέση με την πρόσφατα υπογραφείσα επένδυση 46 δισεκατομμυρίων δολαρίων για έναν σχεδόν 2.000 μιλίων οικονομικό διάδρομο που θα συνδέει το λιμάνι Γκουαντάρ μέσω της διαφιλονικούμενης περιοχής του Κασμίρ με την Κίνα. Ήδη, η ναυτική εμπλοκή της Κίνας με το Πακιστάν έχει αυξηθεί δραματικά, με το κινεζικό ναυτικό να έχει προχωρήσει τόσο πολύ ώστε να ελλιμενίζεται στο Καράτσι. Σύμφωνα με ορισμένες αναφορές των μέσων ενημέρωσης [11], υπάρχουν ακόμα σχέδια η Κίνα να παράσχει αντιτορπιλικά και άλλα πολεμικά πλοία στο Πακιστάν κατά τα προσεχή έτη. Όλα αυτά δίνουν στην Κίνα την δυνατότητα να προβάλει σκληρή ισχύ στις ακτές της Αραβικής Θάλασσας, η οποία περιβάλλει τα πυκνότερα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου του κόσμου.

Τα εγκαίνια του λιμένα βαθέων υδάτων Gwadar, στις 20 Μαρτίου 2007. REUTERS
-----------------------------

Για να μην υστερήσει, η Ινδία έχει ξεκινήσει το δικό της λιμενικό έργο στο Ιράν ως τμήμα μιας στρατηγικής για την πρόσβαση στο Αφγανιστάν και την Κεντρική Ασία, ενώ θα παρακάμπτει το Πακιστάν. Υπογεγραμμένη το 2002, η συμφωνία για το λιμάνι Chabahar καθυστέρησε λόγω των διεθνών κυρώσεων στο Ιράν. Τώρα που οι P5 + 1 υπέγραψαν μια πυρηνική συμφωνία, όμως, το έργο θα μπορούσε να απογειωθεί. Η Ινδία έχει ήδη δαπανήσει 100 εκατομμύρια δολάρια για την κατασκευή ενός δρόμου στο Αφγανιστάν που το συνδέει με το λιμάνι Chabahar. Ο Modi υπέγραψε πρόσφατα μια συμφωνία 85 εκατομμυρίων δολαρίων για την εκμίσθωση και την μετατροπή δύο από τις προβλήτες στο λιμάνι Chabahar σε τερματικό σταθμό εμπορευματοκιβωτίων ως το τέλος του 2016, και η κυβέρνηση προσφέρθηκε να επενδύσει πάνω από 15 δισεκατομμύρια δολάρια στο Ιράν, συμπεριλαμβανομένης της πλήρους ανάπτυξης του Chabahar σε ένα μεγαλύτερο λιμένα βαθέων υδάτων, με αντάλλαγμα φθηνότερο φυσικό αέριο. Όταν το σύστημα του επεκταμένου Chabahar γίνει λειτουργικό, η Ινδία θα έχει έναν τρόπο να απορροφά τα τεράστια αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου από το Ιράν και την Κεντρική Ασία προς τον νότο, μακριά από τις πεινασμένες ενεργειακές αγορές της δυτικής Κίνας.

ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΡΙ ΛΑΝΚΑ

Μια τελευταία περίπτωση καθιστά απολύτως ξεκάθαρη την φύση της αυξανόμενης αντιπαλότητας μεταξύ της Κίνας και της Ινδίας. Υπό την προηγούμενη κυβέρνηση, η Ινδία παραχώρησε επιρροή στην Κίνα επί της Σρι Λάνκα [12], επειδή η Κίνα είχε παράσχει στην προηγούμενη κυβέρνηση της Σρι Λάνκα το στρατιωτικό υλικό και την διπλωματική κάλυψη που της επέτρεψαν να κερδίσει τον 25ετή εμφύλιο πόλεμο εναντίον των Τίγρεων Ταμίλ. Η χρηματοδότηση ήταν κάτι που ούτε η Ινδία, ούτε οι Δυτικές χώρες ήταν πρόθυμες να παράσχουν λόγω φόβων περί παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ινδική και κινεζική στρατηγική εξωτερική βοήθεια προς τις χώρες που βρέχονται από τον Ινδικό Ωκεανό. MAP BY BRIAN BARNISIN BASED ON DATA FROM INDIAN DEVELOPMENT COOPERATION RESEARCH (IDCR), CENTRE FOR POLICY RESEARCH, NEW DELHI
------------------------