Το όχι και τόσο μεγάλο παιχνίδι στην Συρία

Το τελικό αποτέλεσμα της επέμβασης της Ρωσίας στην Συρία θα εξαρτηθεί από το τι θα κάνουν στην συνέχεια οι εγχώριοι παράγοντες και οι περιφερειακοί υποστηρικτές τους. Η διακοπή λειτουργίας, αλλά όχι η ακύρωση, του εκπαιδευτικού και εξοπλιστικού αμερικανικού προγράμματος λίγο αφότου η Μόσχα άρχισε να βομβαρδίζει την Συρία ήταν απλά το πιο πρόσφατο παράδειγμα της φρικτής χρονικής επιλογής της Ουάσιγκτον στον συριακό πόλεμο˙ η οπτική είναι πιθανό να ωφελήσει τους τζιχαντιστές πάνω απ’ όλους. Η αποστολή των 50 ανδρών των Ειδικών Δυνάμεων για να στηρίξουν τις Δημοκρατικές Δυνάμεις της Συρίας που υποστηρίζονται από το PYD εναντίον του ISIS, είναι απίθανο να βοηθήσουν τους αντάρτες που μάχονται τον Άσαντ στην δυτική Συρία και θα μπορούσε να δημιουργήσει σημαντικές εντάσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Τουρκίας. Εν τω μεταξύ, στην Σαουδική Αραβία, μια ομάδα 55 κληρικών και επιφανών Ισλαμιστών υπέγραψαν μια δήλωση που ζητούσε τα πάντα εκτός από τζιχάντ για να αντιμετωπιστεί η ρωσική επέμβαση.

Με άλλα λόγια, ισλαμικές ομάδες όπως η Ahrar al-Sham θα μπορούσαν σύντομα να λάβουν πολύ περισσότερη υποστήριξη. Αν η Jabhat al-Nusra ή το ISIS αρχίσουν να εξαπλώνουν την επιρροή τους στη νότια Συρία, αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει την Ιορδανία και το Ισραήλ να εξετάσουν σοβαρά την δημιουργία μιας επίσημης ασφαλούς ή ουδέτερης ζώνης στη νότια Συρία. Μέχρι τώρα, αμφότερες οι χώρες έχουν διατηρήσει το status quo με μια ντε φάκτο ασφαλή περιοχή που εκτείνεται περίπου 20 χιλιόμετρα (12,4 μίλια) στην Συρία από τα σύνορα με την Ιορδανία. Κάτι βαθύτερο θα απαιτούσε μια πιο επίσημη ρύθμιση και, πιθανόν, ένα ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Η Τουρκία και οι χώρες του Κόλπου έχουν ήδη διευκολύνει την μεταφορά πυραύλων TOW στην Συρία, αλλά το πραγματικό δίλημμα παραμένει το αν και υπό ποιες συνθήκες θα παρέχουν στους συμμάχους τους αντιαεροπορικές δυνατότητες. Για χρόνια, η συριακή αντιπολίτευση έχει ζητήσει φορητά (από ανθρώπους) συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας (man-portable air defense systems, MANPADS) για την αντιμετώπιση των αεροσκαφών του καθεστώτος και τώρα των ρωσικών αεροσκαφών. Όμως, η έλλειψη σαφών γραμμών διαχωρισμού μεταξύ των δυνάμεων της αντιπολίτευσης και η επικράτηση των τρομοκρατικών ομάδων της αντιπολίτευσης έχουν κρατήσει τα MANPADS έξω από την Συρία. Εν τω μεταξύ, η άμεση αεροπορική στήριξη της αντιπολίτευσης από την Τουρκία ή την Ιορδανία θα μπορούσε να θέσει τις βάσεις για μια άμεση στρατιωτική αντιπαράθεση μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας. Αν η Ρωσία συνεχίζει να σφυροκοπά θέσεις της αντιπολίτευσης στο βόρειο τμήμα ή επεκτείνει τις δραστηριότητες προς το νότο προς υποστήριξη του καθεστώτος Assad, ίσως να διασπαρθούν δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες πέρα από τα σύνορα, επιταχύνοντας σημαντικά τα σχέδια για την δημιουργία ασφαλών περιοχών.

Με τη νίκη του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν [12] την 1η Νοεμβρίου, η Άγκυρα είναι πιθανό να πολεμήσει άγρια κάθε προσπάθεια του PYD να ενώσει τα καντόνια της Afrin και του Κομπάνι. Η Τουρκία πιθανότατα θα καταπολεμήσει μια τέτοια κίνηση υποστηρίζοντας συριακές ομάδες στην περιοχή κατά μήκος της γραμμής Marea, της κύριας οδού ανεφοδιασμού από το πέρασμα Μπαμπ αλ-Σαλάμ της Τουρκίας προς τον νότο στο Χαλέπι. Αν και δεν είναι πιθανή, μια μαζική κίνηση του PYD θα μπορούσε ακόμη και να προκαλέσει μια άμεση τουρκική στρατιωτική επέμβαση για την καταπολέμηση τόσο των YPG όσο και του ISIS.

Αυτό που μένει να δούμε είναι το πώς θα αντιδράσει η Τεχεράνη, όχι τόσο για την στρατιωτική εκστρατεία της Ρωσίας (από την οποία έχει ήδη κερδίσει), αλλά για τις προσπάθειες της Ρωσίας να δομήσει μια ευρεία πολυσεχταριστική μετάβαση στην Συρία. Μέχρι τώρα, η υποστήριξη της Τεχεράνης στην Συρία εστιάζεται στενά στην ενίσχυση των κυριαρχούμενων από μειονότητες Δυνάμεων Εθνικής Άμυνας και στην εισαγωγή μαχητών της Χεζμπολάχ, καθώς και Σιιτών Ιρακινών και Αφγανών πολιτοφυλάκων για να πολεμήσουν τους αντάρτες. Οι Ιρανοί λένε ότι η προσέγγισή τους βασίζεται στην υπόθεση πως το καθεστώς Άσαντ είναι μια ανεστραμμένη πυραμίδα -δηλαδή, ότι ολόκληρο το σύστημα θα καταρρεύσει χωρίς τον Άσαντ. Ρώσοι αξιωματούχοι εκφράζουν ήσυχα το ενδιαφέρον τους για μια μετάβαση κατά την οποία το καθεστώς Άσαντ θα διατηρηθεί, αλλά σε κάποιο σημείο ο Άσαντ θα βγει από την σκηνή.

Ακόμη κι εάν η Μόσχα είναι σε θέση να βγάλει λαγό από το διπλωματικό καπέλο της και να κάνει μια διαδικασία να εκκινηθεί, παραμένει ιδιαιτέρως ασαφές το αν η Τεχεράνη θα σπάσει τους δεσμούς της με την οικογένεια Άσαντ. Προς το παρόν, η ανάπτυξη περισσότερων ιρανικών δυνάμεων στις πύλες του Χαλεπίου δείχνει ότι η Τεχεράνη διπλασιάζει το στοίχημά της υπέρ του Άσαντ για άλλη μια φορά, ακόμα και όταν η πυρηνική συμφωνία της με την Ουάσινγκτον την φέρνει [ξανά στον κόσμο] από την «κατάψυξη». Μια τέτοια εξέλιξη μάλλον θα διασφαλίσει την διχοτόμηση της Συρίας επ’ αόριστον, και μαζί με αυτό, το Μεγάλο Παιχνίδι της Συρίας.

Copyright © 2015 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/syria/2015-11-04/not-so-great-ga...