Το τουρκικό στράτευμα μετά το πραξικόπημα | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το τουρκικό στράτευμα μετά το πραξικόπημα

Ιδεολογικές, οργανωτικές, θεσμικές και επιχειρησιακές διεργασίες

Η επιχείρηση Ασπίδα του Ευφράτη (Euphrates Shield) στην βόρεια Συρία άρχισε να υλοποιείται σαράντα ημέρες μετά το περίφημο πραξικόπημα. Στις εγχώριες αναλύσεις κυριάρχησε η παραφιλολογία περί τουρκικού ολέθρου στην Συρία, καίτοι τα στοιχεία συνηγορούσαν σε μια σχετικά ικανοποιητική επίδοση των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων (Türk Silahlı Kuvvetleri) στο μέτωπο της Συρίας. Πρωτίστως να επισημανθεί ότι η τουρκική επιχείρηση αφορά έναν «υβριδικό» πόλεμο (Hybrid Warfare), καθόσον συγκεντρώνει στοιχεία συμβατικής και μη συμβατικής σύγκρουσης, ήτοι οι μεσαίας έντασης συμβατικές εχθροπραξίες, διεξάγονται σε συνδυασμό με τακτικές και στοιχεία ανταρτοπόλεμου και αντι-ανταρτοπόλεμου, ενώ παράλληλα εκπληρώνει τις προϋποθέσεις να εκληφθεί και ως μια «Πολύχωρική Σύρραξη» (multi-domain battle) διότι παραλλήλως εφαρμόζονται πολλαπλές επιχειρήσεις σε ολόκληρο το φάσμα βάσει της διατιθέμενης στρατιωτικής δυνατότητας, των μεθόδων και τακτικών όπως κυβερνοπόλεμος, ψυχολογικές επιχειρήσεις, διαστημικές εφαρμογές (τομέας λήψης και διαβίβασης πληροφοριών) [4].

Η Τουρκία εξαπέλυσε την εν λόγω επιχείρηση κάνοντας χρήση των διατάξεων του Άρθρου 51 του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών περί «Νόμιμης Άμυνας», επικαλούμενη την ασφάλεια των πολιτών της, εξαιτίας των δεκάδων επιθέσεων κατά τουρκικών οικισμών που σημειώθηκαν από το συριακό έδαφος [5].

Πιο συγκεκριμένα η Τουρκία μέσα σε διάστημα επτά εβδομάδων δημιούργησε ένα προγεφύρωμα συνολικού πλάτους 90 χλμ. (από την πόλη Cerablus έως την A’zaz), και βάθους περί τα 50 χλμ. (Kilis-Al Bab), απελευθερώνοντας 230 οικισμούς, και εμπλέκοντας ελάσσων αριθμό στρατιωτικών δυνάμεων (περίπου 1.500 άνδρες) σε συνεργασία με τους μαχητές του Ελεύθερου Συριακού Στρατού (FSA) [6].

Αν και η Euphrates Shield είναι μια διακλαδική επιχείρηση, η περιορισμένη εμπλοκή ελικοπτέρων (ενεπλάκησαν ελάχιστα Blackhawk κυρίως για αεροδιακομιδές τραυματιών), δεικνύει μια νέα αντίληψη ως προς τη χρήση των χερσαίων δυνάμεων τουλάχιστον σε μάχες εντός ημιαστικών και αστικών περιοχών. Η νέα αυτή φιλοσοφία έγκειται στην αποτελεσματική χρήση της στρατιωτικής ισχύος, δίνοντας έμφαση στα χερσαία μικτά τακτικά συγκροτήματα, για την επίτευξη στρατηγικών σκοπών. Παραλλήλως και σύμφωνα με τα προειρημένα, εξελίσσεται ο «πολυφασματικός» πόλεμος.

20032017-2.jpg

Τουρκικό F-4 πετά πάνω από έναν μιναρέ αφότου απογειώθηκε από την βάση Ιντσιρλίκ στα Άδανα της Τoυρκίας, στις 12 Αυγούστου του 2015. REUTERS/Murad Sezer
-------------------------------------------------------------------------

Η τουρκική αεροπορία εκτέλεσε πληθώρα αναγνωρίσεων και προσβολών ακριβείας κατά των υποδομών του ISIS, απέφυγε όμως τις αποστολές Εγγύς Αεροπορικής Υποστήριξης. Η Türk Hava Kuvvetleri έπληξε 1.200 στόχους υποδομής του ISIS με ποσοστό ευστοχίας που άγγιξε το 90-92% (δηλαδή οι ανατεθείσες αποστολές εκτελέστηκαν άπαξ, και δεν απαιτήθηκε επαναληπτική προσβολή). Αξιοσημείωτη παρατήρηση, η εφαρμογή σύγχρονων τακτικών συλλογής πληροφοριών, κατάδειξης στόχων και προσβολής σε πραγματικό χρόνο. Παράλληλα η επίθεση υποστηρίχθηκε από κλασσικές μεθόδους ψυχολογικών επιχειρήσεων μεν, νέες εφαρμογές δε (π.χ. ηλεκτρονικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης), ώστε να επιτευχθεί ταχύτερα ο αντικειμενικός σκοπός.

Αξιοσημείωτο γεγονός ότι η Τουρκία ανέπτυξε ανθρωπιστική δράση (υπό την έννοια ότι διασφάλισε την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας, και επαναλειτούργησε σχολικές και νοσοκομειακές μονάδες). Η παρουσία του τουρκικού στρατού περιόρισε ακόμη και τα φαινόμενα ένοπλων συγκρούσεων μεταξύ φατριών (κυρίως για το μονοπώλιο δραστηριοτήτων λαθρεμπορίου), που λάμβανε χώρα στην διάρκεια του συριακού εμφυλίου. Σύντομα όμως θα πρέπει να προχωρήσει στην δημιουργία ενιαίων δομών και στην σταδιακή μεταβίβαση εξουσιών, κοινώς να εργαστεί προς την κατεύθυνση της οργάνωσης του κράτους στην περιοχή.
Όμως, η επιχείρηση «Fırat Kalkanı», πρωτίστως δημιούργησε τις απαραίτητες προϋποθέσεις ανάδειξης της Τουρκίας σε βασικό συνομιλητή στην υπό εξέλιξη διαπραγμάτευση για το μέλλον της Συρίας, με στόχο την διασφάλιση της τουρκικής εδαφικής ακεραιότητας, και δευτερευόντως συνέβαλε στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και το γοήτρου των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων.

Από τις 24 Αυγούστου και εξής η Τουρκία φόνευσε περισσότερους από 1.830 (2.200 σύμφωνα με το τουρκικό επιτελείο) μαχητές του Ισλαμικού Κράτους (Daesh), και 310-370 Κούρδους των Μονάδων Πολιτοφυλακής (YPG) [7]. Η Τουρκία απώλεσε 65 στρατιώτες, κυρίως στη μάχη πέριξ και εντός της πόλεως Al Bab (λόφος Aqil), ενώ ο FSA έχασε τουλάχιστον 400 στρατιώτες.

Η ΜΑΧΗ ΚΑΙ Η ΠΤΩΣΗ ΤΗΣ AL BAB

Το τρίτο δεκαήμερο του Δεκέμβρη οι τουρκικές δυνάμεις αφίχθησαν στα περίχωρα της πόλης Al Bab την οποία και πολιόρκησαν. Στη διάρκεια της δίμηνης πολιορκίας ο τουρκικός στρατός απώλεσε περί τα 12 άρματα μάχης (10 Leo2A4, 2 M-60T), και 5 APC (τεθωρακισμένα μεταφοράς προσωπικού) [8]. Ποιά τα πραγματικά αίτια για την «κωλυσιεργία» στην προειρημένη περίπτωση;

Οι ερμηνείες για την τουρκικό «τέλμα» σχετίζονται με πολυποίκιλους παράγοντες κυρίως στρατιωτικής αλλά και διπλωματικής φύσεως. Πρωτίστως η μάχη στην Al Bab αφορά μορφή αγώνα M.O.U.T. [9] όπερ μεθερμηνευόμενον εστί κατεξοχήν περίπτωση μάχης με αναμενόμενο υψηλό ποσοστό απωλειών. Τούτη η μορφή αγώνος αναμένεται να απαντάται συχνότερα στο μέλλον, εξαιτίας της μετακίνησης πληθυσμιακών μαζών προς τα αστικά κέντρα.