Πώς να πληγεί η Ρωσία εκεί που πονάει

Για να αυξηθεί η ενόχληση, οι Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι θα πρέπει να συνεχίσουν να προσπαθούν να βάλουν μια σφήνα μεταξύ του Πούτιν και μιας ρωσικής ολιγαρχικής τάξης που κέρδισε πολλά από την διακυβέρνησή του. Αλλά η αποτελεσματικότητα των κυρώσεων σε ολιγάρχες έχει τα όριά της. Η ένταξη σε καταλόγους κυρώσεων στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη έχει, αν μη τι άλλο, αναγκάσει κάποιους ολιγάρχες να συνδεθούν ακόμη πιο στενά με το Κρεμλίνο, λόγω της έλλειψης εναλλακτικών επιχειρηματικών ευκαιριών. Για παράδειγμα, ένας από τους πρώτους ολιγάρχες που υπέστησαν κυρώσεις το 2014, ο μακροχρόνιος σύντροφος του Πούτιν στο τζούντο, Arkady Rotenberg, κατέληξε να γίνει εργολάβος τον οποίον προσέλαβε ο Πούτιν για να χτίσει την γέφυρα που συνδέει την ηπειρωτική Ρωσία με την κατεχόμενη χερσόνησο της Κριμαίας. Αυτό υποδηλώνει ότι οι ολιγαρχικές κυρώσεις μπορεί να είναι ισχυρότερες ως απειλή παρά στην εκτέλεσή τους. Οι διαμορφωτές πολιτικής πρέπει επομένως να καταστήσουν πολύ ξεκάθαρα τα βήματα που μπορούν να κάνουν οι Ρώσοι ολιγάρχες για να αποστασιοποιηθούν από τον Πούτιν προκειμένου να αποφύγουν κυρώσεις.

Ο Ρώσος μεγιστάνας του αλουμινίου, Oleg Deripaska, αποχωρεί μετά τις συνομιλίες του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, με τον πρόεδρο της Νότιας Κορέας, Moon Jae-in, στο Κρεμλίνο, τον Ιούνιο του 2018. SERGEI KARPUHKIN / REUTERS
------------------------------------------------------------

Τελικά, μια οικονομικά εξασθενημένη Ρωσία είναι μια Ρωσία με λιγότερη μόχλευση έναντι άλλων εθνών, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης. Αλλά η χαλάρωση αυτών των δεσμών απαιτεί μια αφοσιωμένη προσπάθεια –μια προσπάθεια που οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να κάνουν επιθετικά. Από το 2014, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει λάβει μέτρα για να μειώσει την εξάρτησή της από την ρωσική ενέργεια, δεσμευόμενη να εισάγει [16] περισσότερο υγροποιημένο φυσικό αέριο από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό το βήμα είναι θετικό. Αλλά μόλις πέρυσι, ο ρωσικός πετρελαϊκός γίγαντας Rosneft ανακοίνωσε σχέδια για την απόκτηση [17] μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες διυλιστηρίων της Ινδίας, την Essar. Η Ουάσινγκτον και οι συμμαχικές κυβερνήσεις θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν διπλωματία και διεθνείς επενδυτικούς περιορισμούς για να ενθαρρύνουν τις κυβερνήσεις να εμποδίσουν τέτοιες εξαγορές, ιδίως από ρωσικές κρατικές εταιρείες, διότι παρέχουν στην Ρωσία μακροπρόθεσμη μόχλευση στις χώρες όπου συμβαίνουν [αυτές οι εξαγορές].

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η διοίκηση του Trump μπορεί να χρησιμοποιήσει την πρόσφατα αναμορφωμένη διαδικασία ελέγχων της Επιτροπής Εξωτερικών Επενδύσεων των Ηνωμένων Πολιτειών (Committee on Foreign Investment in the United States, CFIUS) για να περιορίσει την δυνατότητα της Ρωσίας να αποκτήσει μερίδια σε εταιρείες τεχνολογίας. Με τον τρόπο αυτό, όχι μόνο θα μειωθεί η ρωσική μόχλευση στις επιχειρήσεις των ΗΠΑ, αλλά και θα αποφευχθεί η πρόσβαση της Ρωσίας στην αμερικανική τεχνολογία αιχμής. Το Κογκρέσο θα μπορούσε να εντείνει τις απαιτήσεις γνωστοποίησης γύρω από τις αγορές ακινήτων από Ρώσους, οι οποίες έχουν καταστεί μια γκρίζα αγορά-καταφύγιο [18] για ρωσικά χρήματα. Και το Κογκρέσο θα πρέπει να θεσπίσει νομοθεσία που να απαιτεί μεγαλύτερη δημοσιότητα σχετικά με το ποιος είναι ιδιοκτήτης εταιρειών στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες σύμφωνα με μια μελέτη του 2012 [19] κατατάσσονται ως η δεύτερη πιο εύκολη χώρα στον κόσμο για να ιδρύσει κάποιος μια εταιρεία-κέλυφος. Η έλλειψη γνωστοποίησης σχετικά με τις αγορές ακινήτων και την εταιρική ιδιοκτησία δημιουργεί «παραθυράκια» για τους φίλους του Πούτιν ώστε να διακινούν χρήματα στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Συνολικά, αυτές οι τακτικές θα αυξήσουν σημαντικά την οικονομική πίεση στην Ρωσία. Αλλά ακόμα και όταν ακολουθούν αυτό το σχέδιο, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη θα πρέπει να προσέχουν να μην εμποδίζουν το αμοιβαία επωφελές εμπόριο. Όπως αναγνώρισε ο Ρήγκαν πριν από 35 χρόνια με την Σοβιετική Ένωση, ορισμένες επιχειρήσεις μπορούν να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα των δύο χωρών. Οι Δυτικές εξαγωγές καταναλωτικών προϊόντων, αυτοκινήτων και άλλων μη ευαίσθητων αγαθών, για παράδειγμα, γενικά ωφελούν τους απλούς Ρώσους, σε αντίθεση με το ρωσικό κράτος. Η Ρωσία παραμένει μια κερδοφόρα αγορά εξαγωγών για τους Δυτικούς κατασκευαστές τέτοιων προϊόντων.

ΝΕΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ

Με την εφαρμογή αυτής της στρατηγικής, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα βασίζονταν σε γνωστά εργαλεία: Κυρώσεις, έλεγχοι επί των εξαγωγών και έλεγχοι εθνικής ασφάλειας επί των ξένων επενδύσεων. Αλλά πρέπει να σκεφτούν δημιουργικούς νέους τρόπους για να ασκήσουν πρόσθετη πίεση στη Μόσχα. (Στο κάτω-κάτω, ο Reagan επίσης ενέκρινε [20] μεγάλης κλίμακας μυστικές επιθέσεις στην ρωσική υποδομή ενεργειακών αγωγών).

Το 2011, για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Ένωση ξεκίνησε αντιμονοπωλιακή έρευνα σχετικά με την ρωσική ελεγχόμενη από το κράτος πετρελαϊκή εταιρεία Gazprom. Η ΕΕ διευθέτησε [21] την έρευνα τον Μάιο του 2018, με αντάλλαγμα τιμολογιακές παραχωρήσεις που επιτρέπουν στους Ευρωπαίους πελάτες της Gazprom να μεταπωλούν φυσικό αέριο πέρα από τα εθνικά σύνορα. Η ΕΕ θα πρέπει να εφαρμόσει αυστηρά αυτή την συμφωνία και να επιβάλει μεγάλα πρόστιμα στην Gazprom και σε άλλες κυβερνητικά ελεγχόμενες ρωσικές εταιρείες σε περίπτωση που θα εμπλακούν σε μελλοντικές αντι-ανταγωνιστικές δραστηριότητες.