Το πρόβλημα της Βενεζουέλας δεν είναι ο σοσιαλισμός

Η κατάρρευση της Βενεζουέλας απειλεί την σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής. Η γειτονική Κολομβία είναι η πιο εκτεθειμένη χώρα, αλλά η αποτυχία του κράτους της Βενεζουέλας αντηχεί σε ολόκληρο το ημισφαίριο, από την Βραζιλία, της οποίας η βορειότερη επαρχία στενάζει υπό το βάρος των πεινασμένων και άρρωστων Βενεζουελάνων προσφύγων, μέχρι το Τρινιντάντ και Τομπάγκο όπου καραβιές Βενεζουελάνων καταφθάνουν σε μια εχθρική υποδοχή, και μέχρι την Αρούμπα, ένα σημείο διέλευσης για λαθρεμπόριο ανθρώπων και ναρκωτικών.

Οι ηγέτες της Βενεζουέλας προσπάθησαν επίσης να εξάγουν αστάθεια. Από τα χρόνια του Τσάβεζ και με κουβανικές οδηγίες [8], το καθεστώς της Βενεζουέλας έχει δώσει ενθουσιώδη υποστήριξη σε ακροαριστερές περιθωριακές ομάδες σε ολόκληρη την Λατινική Αμερική. Ο Maduro συχνά μιλά δημόσια για την επιθυμία του να υπονομεύσει αντιπάλους στην περιοχή. Στον βαθμό που μια σταθερή και δημοκρατική Λατινική Αμερική είναι μια μακρόχρονη αμερικανική προτεραιότητα εθνικής ασφάλειας, η καταστροφή της Βενεζουέλας είναι πρόβλημα όχι μόνο για την ασφάλεια των γειτονικών χωρών αλλά και για την ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών.

Καθώς ο Maduro αποσταθεροποιεί την περιοχή, η προοπτική μιας στρατιωτικής παρέμβασης για να τον εκθρονίσει ποτέ δεν ξεθωριάζει εντελώς. Για περισσότερο από έναν χρόνο, η διοίκηση Τραμπ έδειξε να κρατά «όλες τις επιλογές στο τραπέζι». Αυτή η διπλωματική διατύπωση -ένα πονηρό κλείσιμο του ματιού σε μια στρατιωτική παρέμβαση- φαίνεται ότι στοχεύει περισσότερο στους εξόριστους Βενεζουελάνους που έχουν εγγραφεί στους εκλογικούς καταλόγους της Φλόριντα παρά στους στρατιωτικούς προγραμματιστές στο Πεντάγωνο. Απελπισμένοι για μια γρήγορη, μαγική λύση σε ένα πρόβλημα που έχει ανατρέψει την ζωή τους, οι εξόριστοι συσπειρώθηκαν στην υπόθεση του Trump. Δεν εκπλήσσει το ότι πολλοί Βενεζουελάνοι βοούν για την απομάκρυνση του Maduro και των πρωτοπαλίκαρών του.

Αλλά οι ξένες κυβερνήσεις έχουν ελάχιστη επιθυμία να εισβάλουν στην Βενεζουέλα και να διακινδυνεύσουν αίμα και πλούτο για να επιβάλουν την αλλαγή καθεστώτος. Οι χώρες της Λατινικής Αμερικής και η Ευρωπαϊκή Ένωση απέρριψαν απερίφραστα την πρόταση στρατιωτικής παρέμβασης. Στην πραγματικότητα, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν καμία διάθεση να πραγματοποιήσουν μια μεγάλη στρατιωτική επιχείρηση στην Βενεζουέλα. Μια εισβολή -την οποία, για να είμαστε σαφείς, κανείς δεν σκέπτεται σοβαρά- θα κινδύνευε να γίνει ένας τροπικός βάλτος, δεδομένης της παρουσίας ένοπλων ομάδων διάσπαρτων σε ολόκληρη την χώρα. Η κυβέρνηση Maduro συνεργάζεται στενά με την Ρωσία για την άμυνα, καθιστώντας την Βενεζουέλα ένα δύσκολο στρατιωτικό θέατρο [9]. Και εκτός από την Ρωσία, η Κίνα, η Κούβα και η Τουρκία σίγουρα θα αντιτάσσονταν σε οποιαδήποτε επέμβαση υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Πολλοί Βενεζουελάνοι εξόριστοι μπορεί να είναι πεπεισμένοι ότι τίποτα λιγότερο από μια εξωτερική δύναμη δεν θα απομακρύνει τον Maduro, αλλά καμία ξένη κυβέρνηση δεν είναι πρόθυμη να απαντήσει στο αίτημά τους.

ΘΕΩΡΙΕΣ ΑΛΛΑΓΗΣ

Τα τελευταία τρία χρόνια, διάφορες «θεωρίες αλλαγής» φάνηκαν να προσφέρουν πιθανές διεξόδους από την τρέχουσα συμφορά της Βενεζουέλας. Αυτές οι θεωρίες έχουν αποτύχει μέχρι τώρα, σε πολλές περιπτώσεις επειδή συνεχίζουν, λανθασμένα, να βλέπουν την κρίση της Βενεζουέλας με ιδεολογικούς όρους.

Σε ολόκληρο το 2017, οι ελπίδες επικεντρώνονταν στην κάλπη. Οι ακτιβιστές ζητούσαν ένα δημοψήφισμα ανάκλησης για να περικόψουν την θητεία του Μαδούρο στο αξίωμα [του προέδρου]. Ένα τέτοιο μέτρο κατοχυρώνεται στο σύνταγμα της χώρας και φάνηκε να είναι η τελευταία, καλύτερη ελπίδα για την εξασφάλιση μιας ομαλής μετάβασης. Το επιλεγμένο από τον Μαδούρο Ανώτατο Δικαστήριο το απέρριψε. Στην συνέχεια, ο Μαδούρο κέρδισε μια προεδρική εκλογή το 2018, θεωρούμενη ευρέως ως νοθευμένη: Οι κορυφαίες προσωπικότητες της αντιπολίτευσης αποκλείστηκαν από τις εκλογές, οι σύμμαχοι του Maduro ενεπλάκησαν σε εκτεταμένο εκφοβισμό των ψηφοφόρων, δεν επετράπη σε αλλοδαπούς εκλογικούς παρατηρητές να ελέγξουν τις εκλογές, και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ελέγχονταν αυστηρά. Εκ των υστέρων, η ελπίδα ότι η εκλογική βούληση θα μπορούσε να εκτοπίσει μια βίαιη κλεπτοκρατία τώρα φαίνεται απελπιστικά αφελής.

Έχοντας παραιτηθεί σχετικά με τις εκλογικές διαδικασίες, μερικοί Βενεζουελάνοι έφτασαν να επιθυμούν ένα στρατιωτικό πραξικόπημα. Αντιμετωπίζοντας την οικονομική καταστροφή και τις καθημερινές διαδηλώσεις στο δρόμο, έλεγε αυτή η επιχειρηματολογία, ο στρατός της Βενεζουέλας θα μπορούσε να αποφασίσει να εξαφανίσει τον Μαδούρο πριν τα πράγματα καταλήξουν εντελώς ανεξέλεγκτα. Αλλά ένας κύκλος διαμαρτυριών στα τέλη του 2017 άφησε χιλιάδες φυλακισμένους και δεκάδες σκοτώθηκαν και ο στρατός παρέμεινε πιστός στην κυβέρνηση.

Καθώς το 2017 έγινε 2018, η οικονομική συρρίκνωση της χώρας έθεσε την προοπτική μιας εξέγερσης των φτωχών Βενεζουελάνων που εξωθήθηκαν στα όρια λόγω της έλλειψης τροφίμων. Οι αντίπαλοι του καθεστώτος ήλπιζαν ότι οι ίδιοι στρατιώτες που είχαν δείξει λίγους ενδοιασμούς για να επιτεθούν σε διαδηλωτές της μεσαίας τάξης το προηγούμενο έτος, θα μπορούσαν να είναι λιγότερο πρόθυμοι να επιτεθούν σε πεινασμένους ανθρώπους στις παραγκουπόλεις. Εξάλλου, οι αρχές της Βενεζουέλας προήγαγαν μια φαινομενικά σοσιαλιστική επανάσταση. Και πάλι, ένα ιδεολογικό πλαίσιο στρεβλώνει την πραγματικότητα επί του πεδίου: Ο στρατός κινήθηκε ενάντια στους πεινασμένους εξεγερθέντες της εργατικής τάξης εξίσου αμείλικτα όπως και στους διαδηλωτές της μεσαίας τάξης το 2014 και το 2017.