Μπορεί η Αμερική να προστατεύσει τους συμμάχους της; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Μπορεί η Αμερική να προστατεύσει τους συμμάχους της;

Πώς να κάνει την αποτροπή να λειτουργήσει*

Ή, όπως προτάθηκε παραπάνω, η Κίνα θα μπορούσε να καταλάβει ένα ή περισσότερα από τα νησιά Diaoyu/Senkaku. Αυτά τα άχρηστα νησάκια τα διεκδικούν τόσο η Κίνα όσο και η Ιαπωνία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν λαμβάνουν επίσημη θέση σχετικά με το ποιος θα πρέπει να ελέγχει τα νησιά, αλλά αναγνωρίζουν ότι η Ιαπωνία τα διαχειρίζεται τώρα και ότι συνεπώς η συνθήκη ασφαλείας με την Ιαπωνία πρέπει να εφαρμόζεται για την υπεράσπισή τους. Μια τέτοια περίπλοκη, θολή κατάσταση είναι ώριμη για αποτυχία της αποτροπής. Το Πεκίνο μπορεί να προσπαθήσει να καταλάβει ένα από τα νησιά, προκειμένου να σηματοδοτήσει στην Ιαπωνία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, χωρίς να περάσει το κατώτατο όριο της σοβαρής επιθετικότητας, ότι είναι δυσαρεστημένο με κάποια πτυχή της μεταπολεμικής τάξης στον Ειρηνικό. Το Πεκίνο θα μπορούσε να ελπίζει ότι θα μπορούσε να αναγκάσει την Ιαπωνία σε διαπραγματεύσεις και κάποιο είδος ταπεινωτικού συμβιβασμού ή να καταφέρει ένα ρήγμα ανάμεσα στο Τόκιο και την Ουάσινγκτον που θα έκανε την Ιαπωνία περισσότερο εκτεθειμένη και με λιγότερη αυτοπεποίθηση σε άλλα θέματα τα επόμενα χρόνια, ανοίγοντας έτσι την ανατολική Ασία και τον δυτικό Ειρηνικό στην κυριαρχία της Κίνας.

Αυτός ο τύπος περιορισμένης εχθρικής επίθεσης θα δημιουργούσε δύσκολα ερωτήματα για τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ -αυτό που αποκαλώ «το παράδοξο των Senkaku». Πρέπει η Ουάσιγκτον να διακινδυνεύσει μια σύγκρουση μεγάλων δυνάμεων -και ενδεχομένως πυρηνική- για να διατηρήσει την αξιοπιστία της, ακόμη και για κάτι σχετικά ασήμαντο; Ή θα πρέπει να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα στοιχήματα είναι πολύ μικρά για να δικαιολογήσουν έναν τέτοιο κίνδυνο; Σε περίπτωση περιορισμένης επιθετικότητας του εχθρού ενάντια σε έναν εγγενώς άχρηστο στόχο, μια ευρείας κλίμακας απάντηση των ΗΠΑ -όπως θα υπαγόρευε η παραδοσιακή προσέγγιση για εκτεταμένη αποτροπή- θα ήταν εντόνως δυσανάλογη. Από την άλλη πλευρά, η μη απάντηση θα ήταν απαράδεκτη και επίσης θα ήταν ασυμβίβαστη με τις υποχρεώσεις των αμερικανικών Συνθηκών.

Η διέξοδος από αυτό το παράδοξο είναι μέσω μιας στρατηγικής ασύμμετρης άμυνας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα πρέπει να παραιτηθούν επισήμως από την δυνατότητα πλήρους στρατιωτικής αντίδρασης στην πολύ περιορισμένη (και πιθανώς μη θανατηφόρα) επιθετικότητα εναντίον των συμμάχων τους. Πράγματι, ο υπολοχαγός John Wissler, τότε διοικητής της US III Marine Expeditionary Force στην Ιαπωνία, δικαίως επέμενε το 2014 ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ιαπωνία θα μπορούσαν να εκδιώξουν τους Κινέζους από τα νησιά Diaoyu/Senkaku, αν χρειαζόταν. Ωστόσο, ως πρακτικό ζήτημα, οι Ηνωμένες Πολιτείες χρειάζονται άλλες επιλογές -τόσο πριν όσο και μετά την έναρξη μιας κρίσης.

Πάνω απ' όλα, η στρατηγική αποτροπής της Ουάσινγκτον πρέπει να επιδιώκει να αποφεύγει να κάνει την πρώτη κίνηση ενάντια σε μια άλλη μεγάλη δύναμη, αν είναι δυνατόν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να προετοιμάσουν τις αντιδράσεις σε επιθέσεις μικρής κλίμακας που θα δίνουν έμφαση στον οικονομικό πόλεμο και ειδικότερα στις κυρώσεις. Αρχικά, ο κύριος ρόλος της στρατιωτικής δύναμης των ΗΠΑ πρέπει να είναι η δημιουργία μιας αμυντικής περιμέτρου, ώστε να μην ερεθίζεται η διάθεση της Κίνας ή της Ρωσίας για επέκταση. Σε περίπτωση που μια κρίση επιδεινωθεί, η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της θα μπορούσαν να επιχειρήσουν έμμεσα στρατιωτικά μέτρα -για παράδειγμα, στοχεύοντας πλοία στον Περσικό Κόλπο που μεταφέρουν πετρέλαιο στην Κίνα. Αυτή η αντίδραση θα κρατούσε, τουλάχιστον αρχικά, την σύγκρουση μακριά από τις ακτές οποιασδήποτε μεγάλης δύναμης, παρέχοντας περισσότερο χρόνο στους εμπόλεμους για να αποφύγουν περαιτέρω κλιμάκωση. Αλλά ο οικονομικός πόλεμος θα πρέπει να αποτελεί τον πυρήνα της στρατηγικής, με την στρατιωτική δύναμη να είναι υποστηρικτική.

Μια τέτοια προσέγγιση θα βοηθούσε να πείσει έναν επίδοξο αντίπαλο ότι θα χάσει περισσότερα από όσα [ίσως] να κερδίσει από την χρήση βίας -ειδικά αν οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους έχουν λάβει τα κατάλληλα προπαρασκευαστικά μέτρα για να εξασφαλίσουν ότι θα μπορούσαν να αντέξουν οποιαδήποτε αντίποινα. Το τέχνασμα θα ήταν να διασφαλιστεί ότι οι τιμωρίες για μη συμμόρφωση θα είναι ανάλογες με την αρχική επιθετικότητα, διατηρώντας παράλληλα την δυνατότητα κλιμάκωσης εάν καταστεί απαραίτητο.

07122020-4.jpg

Αμερικανικά και ιαπωνικά πλοία κατά την διάρκεια κοινής ναυτικής άσκησης νότια της Ιαπωνίας, τον Νοέμβριο του 2014. Reuters
------------------------------------------------------------

Προκειμένου οι κυρώσεις να είναι οικονομικά βιώσιμες, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους πρέπει να κατανοήσουν τα τρωτά σημεία της αλυσίδας εφοδιασμού τους, τις οικονομικές τους συναλλαγές, και άλλες οικονομικές σχέσεις. Θα πρέπει να αναπτύξουν στρατηγικές για την άμβλυνση αυτών των τρωτών σημείων -για παράδειγμα, ενισχύοντας τα εθνικά τους αποθέματα βασικών ορυκτών και μετάλλων, πολλά από τα οποία προέρχονται κυρίως από την Κίνα. Πρέπει να λάβουν μέτρα για να αποφευχθεί η υπερβολική εξάρτηση από την Κίνα για βασικά μεταποιημένα εξαρτήματα και αγαθά -η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να εμποδίσει οι κινεζικές εισαγωγές να υπερβούν ένα συγκεκριμένο ποσοστό σε ορισμένους κρίσιμους τομείς. Τα ευρωπαϊκά κράτη θα πρέπει επίσης να συνεχίσουν να βελτιώνουν την υποδομή που απαιτείται για την εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες ως εφεδρεία σε περίπτωση διακοπής των εισαγωγών ενέργειας από την Ρωσία σε μια μελλοντική κρίση.