Η διπλωματία —και η στρατηγική ασάφεια— μπορούν να αποτρέψουν μια κρίση στην Ουκρανία

Η Ουάσιγκτον έχει βασιστεί μόνο σε έναν μηχανισμό για να πιέσει το Κρεμλίνο: τις κυρώσεις. Αυτές έχουν περιορισμένη αξία. Οι κυρώσεις έχουν επιβάλει σημαντικό οικονομικό κόστος στην Ρωσία και σε ορισμένους από τον στενό κύκλο του Πούτιν, αλλά ελάχιστα έχουν κάνει για να αλλάξουν την ρωσική πολιτική έναντι της Ουκρανίας. Το Κογκρέσο έχει προτείνει νέες, οξύτερες κυρώσεις που στοχεύουν κορυφαίους Ρώσους αξιωματούχους, κρατικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, αλλοδαπούς που εμπλέκονται σε συναλλαγές αναφορικά με το ρωσικό δημόσιο χρέος, και αλλοδαπούς που συμμετέχουν σε συναλλαγές στον εξορυκτικό τομέα της Ρωσίας —αλλά αυτές οι κυρώσεις θα μπορούσαν επίσης να επηρεάσουν άτομα και εταιρείες που δεν συνδέονται με την Ρωσία ή τις άρχουσες ελίτ της, συμπεριλαμβανομένων συμμάχων των ΗΠΑ στην Ευρώπη με τους οποίους η κυβέρνηση Μπάιντεν επιδιώκει να ενισχύσει τους δεσμούς. Επιπλέον, το Κρεμλίνο αναμένει ότι έρχονται περισσότερες κυρώσεις και ίσως να έχει ήδη προετοιμαστεί για αυτές.

ΜΙΝΣΚ III

Εν μέσω της αύξησης των εντάσεων, γίνονται συζητήσεις για πιθανές συμβιβαστικές λύσεις. Η τρέχουσα βάση για την επίλυση της ουκρανο-ρωσικής σύγκρουσης είναι η συμφωνία Μινσκ ΙΙ, του Φεβρουαρίου του 2015, η οποία ήταν ουσιαστικά μια διευθέτηση που επέβαλε ο νικητής σε μια αδύναμη Ουκρανία. Έκτοτε, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ρωσία και η Ουκρανία —στην αποκαλούμενη Νορμανδικό Σχήμα (Normandy Format)— έχουν επιφορτιστεί με την προώθηση της διαδικασίας. Η Ρωσία και η Ουκρανία διαφωνούν για την αλληλουχία της συμφωνίας, η οποία προβλέπει την απόσυρση των στρατευμάτων της Ρωσίας από τη Ντονμπάς με αντάλλαγμα την θέσπιση συνταγματικών μεταρρυθμίσεων από την Ουκρανία, οι οποίες θα δώσουν μεγαλύτερη αυτονομία στις αυτοανακηρυχθείσες δημοκρατίες της Ντόνετσκ και της Λουχάνσκ που βρίσκονται επί του παρόντος υπό τον έλεγχο των ρωσικών δυνάμεων και πληρεξουσίων.

Μέχρι στιγμής, ωστόσο, η διαδικασία του Μινσκ έχει επιτύχει πολύ λίγα, πέρα από την ανταλλαγή ορισμένων κρατουμένων. Η Ουκρανία είναι απρόθυμη να μεταβιβάσει περισσότερη εξουσία στις κατεχόμενες περιοχές χωρίς πρώτα η Ρωσία να αποσύρει τα στρατεύματά της από τη Ντονμπάς. Το Κίεβο διστάζει να παραχωρήσει ειδικό καθεστώς σε αυτές τις οντότητες, επειδή αυτό θα μπορούσε να δώσει στην Ρωσία δικαίωμα βέτο στις αποφάσεις της Ουκρανίας για την εξωτερική πολιτική. Δεν είναι επίσης σαφές ότι το Κρεμλίνο έχει πρόθεση να εκπληρώσει την συμφωνία του Μινσκ όπως έχει διαμορφωθεί αυτή την στιγμή. Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι το Μινσκ έχει κάνει τον κύκλο του.

Μια πιθανή διέξοδος από αυτό το αδιέξοδο θα ήταν η επανεξέταση του Μινσκ και η αντικατάστασή του από μια διαδικασία που θα περιλαμβάνει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως πλήρως συμμετέχουσες. Η πρόσφατη συμπεριφορά της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένης της τρέχουσας κρίσης, δείχνει ότι το Κρεμλίνο θα ήθελε πραγματικά η, επικεντρωμένη στην Κίνα, κυβέρνηση Μπάιντεν να στρέψει περισσότερο την προσοχή της στην Ρωσία, όπως έκανε κατά την σύνοδο κορυφής της Γενεύης. Το Κρεμλίνο, για παράδειγμα, έχει προτείνει την έναρξη συζητήσεων για ένα νέο ευρωατλαντικό σύστημα ασφάλειας και η συμμετοχή των ΗΠΑ σε μια επικαιροποιημένη συμφωνία του Μινσκ μπορεί εν μέρει να εκπληρώσει αυτή την πρόταση. Αυτό το νέο σχήμα θα μπορούσε να φέρει την συμμετοχή διεθνών ειρηνευτικών δυνάμεων και να θεσπίσει μια σαφέστερη συμφωνία για την αλληλουχία της ρωσικής και της ουκρανικής αποκλιμάκωσης. Θα διασφάλιζε επίσης μια πιο βιώσιμη εμπλοκή των ΗΠΑ στην περιοχή.

Αναμφίβολα θα είναι χρονοβόρο να ξαναρχίσει η πολύ απαιτητική διαδικασία της διαπραγμάτευσης μιας επίλυσης αυτής της κρίσης. Αλλά ούτε οι Ηνωμένες Πολιτείες ούτε οι Ευρωπαίοι εταίροι τους είναι διατεθειμένοι να στείλουν μόνιμα την Ουκρανία στην ρωσική σφαίρα επιρροής. Αμφότεροι θέλουν να αποτρέψουν την Ρωσία από μια νέα στρατιωτική αντιπαράθεση. Η προοπτική της διαπραγμάτευσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες καθώς και με τις άλλες τρεις χώρες της διαδικασίας του Μινσκ θα μπορούσε να αλλάξει τους υπολογισμούς του Κρεμλίνου. Μπορεί επίσης να αλλάξει τους υπολογισμούς της Ουκρανίας. Εάν η επόμενη διευθέτηση είναι εγγυημένη από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους, το Κίεβο ίσως αισθανθεί λιγότερο απειλούμενο από την Ρωσία, [ίσως] αποσυρθεί από ορισμένες από τις στρατιωτικές του δραστηριότητες, και [ίσως] επανεμπλακεί με το Κρεμλίνο.

Οι σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας ήταν πάντα ένα μείγμα συνεργασίας και αντιπαράθεσης. Η Ουάσιγκτον μπορεί να συνεχίσει να απωθεί τις επιθετικές κινήσεις της Μόσχας κατά της Ουκρανίας, ενώ παράλληλα προετοιμάζεται να αρχίσει ξανά τις διαπραγματεύσεις για το επόμενο βήμα. Αυτή η δυναμική πίεσης και ελάφρυνσης ήταν ο τρόπος με τον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σοβιετική Ένωση αντιμετώπισαν η μια την άλλη κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, και παραμένει ένα πιθανό μοντέλο για την σταθεροποίηση της τεταμένης σύγχρονης σχέσης ΗΠΑ-Ρωσίας.

Φυσικά, εάν το Κρεμλίνο εισβάλει [7] στην Ουκρανία, αυτό το μοντέλο δεν θα είναι πλέον επίκαιρο. Αντίθετα, η ευρωατλαντική περιοχή θα ωθηθεί σε μια νέα, επικίνδυνη περίοδο αντιπαράθεσης.