Η ειρήνη είναι ακόμα πιθανή στην Αιθιοπία

Η Αιθιοπία επιταχύνει προς τον όλεθρο. Την περασμένη εβδομάδα, καθώς οι δυνάμεις των ανταρτών του Λαϊκού Απελευθερωτικού Μετώπου της Tigray (Tigrayan People’s Liberation Front, TPLF) και οι σύμμαχοί τους προωθούνταν προς την πρωτεύουσα Αντίς Αμπέμπα, ο πρωθυπουργός Abiy Ahmed ταξίδεψε στην πρώτη γραμμή και ορκίστηκε να οδηγήσει ο ίδιος τα στρατεύματα της Αιθιοπίας στη μάχη. «Δεν θα υποχωρήσουμε μέχρι να θάψουμε τον εχθρό», είπε. Για να μην υπολείπεται, ένας εκπρόσωπος του TPLF χαρακτήρισε την ηγεσία του Abiy «στραγγαλισμό του λαού μας» και δεσμεύτηκε ότι η «ανυποχώρητη προέλαση» των ανταρτών θα συνεχιστεί.

Ένας φρουρός στη Mekelle, στην Αιθιοπία, τον Ιούλιο του 2021. Giulia Paravicini / Reuters
----------------------------------------------

Εάν ο Abiy και οι αντίπαλοί του συνεχίσουν σε αυτόν τον δρόμο, κινδυνεύουν να προκαλέσουν όχι μόνο μαζική αιματοχυσία και οικονομική κατάρρευση, αλλά και την διάσπαση του αιθιοπικού κράτους όπως το ξέρουμε. Η Αιθιοπία κινδυνεύει να γίνει η Γιουγκοσλαβία αυτής της γενιάς: ένα σπουδαίο έθνος και ένας περιφερειακός ηγέτης που καταρρέει βίαια με βάση τις εθνοτικές γραμμές. Οι παραλληλισμοί με τους αιματηρούς πολέμους της Γιουγκοσλαβίας είναι ήδη εμφανείς στην πόλωση, στην ρητορική μίσους, και στην βία που έχουν γραπώσει την Αιθιοπία τον τελευταίο χρόνο. Η ανάμνηση εκείνων των προηγούμενων συγκρούσεων με στοιχειώνει όταν σκέφτομαι τι μπορεί να επακολουθήσει στο δεύτερο πολυπληθέστερο έθνος της Αφρικής.

Καθώς οι μάχες φτάνουν στο κατώφλι της αιθιοπικής πρωτεύουσας, δεν είναι πολύ αργά για να σφυρηλατηθούν τα ξίφη σε άροτρα και ο Abiy και το TPLF να προσέλθουν στο τραπέζι του διαλόγου ώστε να αποτραπεί η περαιτέρω κλιμάκωση ενός πολέμου που έχει ήδη στοιχίσει υπερβολικά πολλές ζωές. Και τα δύο μέρη πρέπει να δράσουν άμεσα για να τερματίσουν τις πιο πιεστικές ανθρωπιστικές κρίσεις, κάτι που με την σειρά του μπορεί να δημιουργήσει τον απαραίτητο χώρο για διαπραγματεύσεις.

ΥΠΟΣΧΕΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΘΕΤΗΘΗΚΑΝ

Όχι πριν από πολύ καιρό, η Αιθιοπία βρισκόταν σε μια πολύ διαφορετική τροχιά. Το 2019, ο Abiy κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης για τον τερματισμό ενός βάναυσου εικοσαετούς συνοριακού πολέμου με την Ερυθραία και την προώθηση μιας σειράς εκτεταμένων δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων. Στην ομιλία του για την αποδοχή του Νόμπελ, ο Abiy περιέγραψε την κυβερνητική του φιλοσοφία ως Medemer, μια αμχαρική λέξη για την «προσθήκη» που είπε ότι σηματοδοτούσε τον συνδυασμό συμφιλίωσης, ενότητας, και ανεκτικότητας. Μαζί με τις αρχικές μεταρρυθμιστικές του προσπάθειες, αυτό το όραμα για μια ποικιλόμορφη, ανοιχτή σε όλους και ενωμένη χώρα έδωσε σε εκατομμύρια ανθρώπους την ελπίδα ότι η Αιθιοπία βρισκόταν σε μια πορεία προς ένα πιο σταθερό μέλλον.

Όμως τον τελευταίο χρόνο, αυτή η ελπίδα έχει σχεδόν εξατμιστεί. Μίλησα για πρώτη φορά στον Abiy για την ελλοχεύουσα σύγκρουση στην [περιοχή] Tigray τον Νοέμβριο του 2020. Οι εντάσεις μεταξύ της κυβέρνησής του και του TPLF, οι οποίες κυριάρχησαν επί του κυβερνητικού συνασπισμού της Αιθιοπίας έως το 2018, είχαν αυξηθεί εδώ και μήνες, με αποκορύφωμα μια επίθεση του TPLF σε στρατιωτικές βάσεις της Αιθιοπίας στο βόρειο τμήμα της χώρας. Ως απάντηση, ο Abiy ετοιμαζόταν να ξεκινήσει μια μεγάλη στρατιωτική επίθεση εναντίον της πρωτεύουσας της Tigray, Mekelle. Τον προέτρεψα να αναθεωρήσει και να ακολουθήσει τον δρόμο της διαπραγμάτευσης και της συμφιλίωσης. Ο Abiy επέμεινε ότι απλώς αναλάμβανε μια επιχείρηση επιβολής του νόμου για την σύλληψη μιας συμμορίας εγκληματιών˙η αποστολή, είπε, ήταν θέμα λίγων εβδομάδων να ολοκληρωθεί. Προειδοποίησα ότι οι στρατηγοί και των δύο πλευρών του Αμερικανικού Εμφυλίου Πολέμου είχαν κάνει παρόμοιες προβλέψεις την άνοιξη του 1861. Αντί, ωστόσο, η σύγκρουση να έχει μια γρήγορη και αποφασιστική έκβαση, «τράβηξε» για περισσότερα από τέσσερα χρόνια, και έγινε ο πιο θανατηφόρος και καταστροφικός πόλεμος στην ιστορία των ΗΠΑ. Παρά τις προειδοποιήσεις μου -και τις προειδοποιήσεις πολλών ηγετών από την Αφρική και από όλο τον κόσμο- ο Abiy προχώρησε σε μια στρατιωτική εκστρατεία που έκτοτε έχει προκαλέσει μαζικούς εκτοπισμούς και παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Στις αρχές του 2021, ο πρόεδρος Joe Biden [1] έκανε την σύγκρουση και την ανθρωπιστική έκτακτη ανάγκη στο Τιγκράι μια από τις πρώτες προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησής του, επενδύοντας υψηλού επιπέδου προσοχή και πόρους στην προσπάθεια να μετριάσει την κρίση. Ο Μπάιντεν, ο υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, και ο Ειδικός Απεσταλμένος για το Κέρας της Αφρικής, Jeffry Feltman, συνεργάστηκαν με περιφερειακούς εταίρους και Ευρωπαίους συμμάχους για να ωθήσουν τα αντιμαχόμενα μέρη προς τις διαπραγματεύσεις. Είμαι περήφανος που συμμετείχα στις διπλωματικές προσπάθειες της κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένου του ταξιδιού στην Αντίς Αμπέμπα για να συναντηθώ με τον Abiy και να παραδώσω στα χέρια του μια προσωπική επιστολή από τον Μπάιντεν.

Τον Μάρτιο, πέρασα πέντε ώρες με τον Abiy μέσα σε δύο ημέρες στην Αντίς Αμπέμπα. Εξέφρασε μια βαθιά υπερηφάνεια για την ιστορία της Αιθιοπίας ως το μόνο αφρικανικό έθνος που δεν αποικίστηκε ποτέ από ξένη δύναμη, και επέδειξε ισχυρό αίσθημα ανεξαρτησίας. Μου ήταν σαφές ότι έβλεπε τον εαυτό του ως αποφασισμένο μεταρρυθμιστή ακόμη και όταν αγωνιζόταν να εξισορροπήσει τις ανταγωνιστικές εσωτερικές πολιτικές δυνάμεις και τις εξωτερικές πιέσεις από την διεθνή κοινότητα. Τον προέτρεψα να λάβει αποφασιστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της σύγκρουσης και την επίλυση ανθρωπιστικών ζητημάτων και [ζητημάτων] ασφάλειας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων προτού αυτά βγουν περαιτέρω εκτός ελέγχου.