Το δόγμα Πούτιν

Η τρέχουσα κρίση μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας είναι ένα ξεκαθάρισμα λογαριασμών κατασκευαζόταν εδώ και 30 χρόνια. Είναι για κάτι πολύ περισσότερο από την Ουκρανία και την πιθανή ένταξή της στο ΝΑΤΟ. Είναι για το μέλλον της ευρωπαϊκής τάξης που κατασκευάστηκε μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 1990, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους σχεδίασαν μια ευρωατλαντική αρχιτεκτονική ασφάλειας στην οποία η Ρωσία δεν είχε σαφή δέσμευση ή μερίδιο, και από τότε που ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, ανήλθε στην εξουσία, η Ρωσία αμφισβητεί αυτό το σύστημα. Ο Πούτιν παραπονιέται συστηματικά ότι η παγκόσμια τάξη αγνοεί τις ανησυχίες ασφάλειας της Ρωσίας και απαίτησε από την Δύση να αναγνωρίσει το δικαίωμα της Μόσχας σε μια σφαίρα προνομιακών συμφερόντων στον μετασοβιετικό χώρο. Έχει σκηνοθετήσει εισβολές σε γειτονικά κράτη, όπως η Γεωργία, που έχουν απομακρυνθεί από την τροχιά της Ρωσίας, για να τα αποτρέψει από τον πλήρη αναπροσανατολισμό τους.

Ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, σε μια διπλωματική τελετή στη Μόσχα, τον Δεκέμβριο του 2021. Sputnik Photo Agency / Reuters
----------------------------------------------------------

Τώρα ο Πούτιν έχει πάει αυτή την προσέγγιση ένα βήμα παραπέρα. Απειλεί με μια πολύ πιο συνολική εισβολή στην Ουκρανία σε σχέση με την προσάρτηση της Κριμαίας και την επέμβαση στην [περιοχή] Ντονμπάς που διεξήγαγε η Ρωσία το 2014, μια εισβολή που θα υπονόμευε την τρέχουσα τάξη πραγμάτων και δυνητικά θα επαναβεβαίωνε την υπεροχή της Ρωσίας σε αυτή που επιμένει ότι είναι η «δικαιωματική» θέση της στην ευρωπαϊκή ήπειρο και στις παγκόσμιες υποθέσεις. [Ο Πούτιν] θεωρεί ότι αυτή είναι μια καλή στιγμή για να δράσει. Κατά την άποψή του, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι αδύναμες, διαιρεμένες, και λιγότερο ικανές να ακολουθήσουν μια συνεκτική εξωτερική πολιτική. Οι δεκαετίες του στην εξουσία τον έχουν κάνει πιο κυνικό σχετικά με την αντοχή των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο Πούτιν τώρα έχει να αντιμετωπίσει τον πέμπτο του πρόεδρο των ΗΠΑ και έχει αρχίσει να θεωρεί την Ουάσιγκτον αναξιόπιστη συνομιλήτρια. Η νέα γερμανική κυβέρνηση βρίσκει ακόμα τον πολιτικό βηματισμό της, η Ευρώπη στο σύνολό της είναι εστιασμένη στις εσωτερικές προκλήσεις της, και η σφιχτή αγορά ενέργειας δίνει στην Ρωσία μεγαλύτερη μόχλευση στην ήπειρο. Το Κρεμλίνο πιστεύει ότι μπορεί να υπολογίζει στην υποστήριξη του Πεκίνου, ακριβώς όπως η Κίνα υποστήριξε την Ρωσία αφότου η Δύση προσπάθησε να την απομονώσει το 2014.

Ο Πούτιν μπορεί ακόμα να αποφασίσει να μην εισβάλει. Αλλά είτε το κάνει είτε όχι, η συμπεριφορά του Ρώσου προέδρου καθοδηγείται από ένα αλληλένδετο σύνολο αρχών εξωτερικής πολιτικής που υποδηλώνουν ότι η Μόσχα θα είναι ταραχοποιός τα επόμενα χρόνια. Ονομάστε το «δόγμα Πούτιν». Το βασικό στοιχείο αυτού του δόγματος είναι να κάνει την Δύση να αντιμετωπίσει την Ρωσία σαν να ήταν η Σοβιετική Ένωση, μια δύναμη που πρέπει να την σέβονται και να την φοβούνται, με ειδικά δικαιώματα στην γειτονιά της και φωνή σε κάθε σοβαρό διεθνές ζήτημα. Το δόγμα υποστηρίζει ότι μόνο λίγα κράτη πρέπει να έχουν αυτού του είδους την εξουσία, μαζί με ολοκληρωτική κυριαρχία, και ότι άλλα [κράτη] πρέπει να υποκύπτουν στις επιθυμίες τους. [Το δόγμα] προϋποθέτει την υπεράσπιση των κατεστημένων αυταρχικών καθεστώτων και την υπονόμευση των δημοκρατιών. Και το δόγμα συνδέεται με τον πρωταρχικό στόχο του Πούτιν: την αντιστροφή των συνεπειών της σοβιετικής κατάρρευσης, την διάσπαση της διατλαντικής συμμαχίας, και την επαναδιαπραγμάτευση της γεωγραφικής διευθέτησης που τερμάτισε τον Ψυχρό Πόλεμο.

ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ

Η Ρωσία, σύμφωνα με τον Πούτιν, έχει απόλυτο δικαίωμα για μια θέση στο τραπέζι σε όλες τις σημαντικές διεθνείς αποφάσεις. Η Δύση θα πρέπει να αναγνωρίσει ότι η Ρωσία ανήκει στο παγκόσμιο διοικητικό συμβούλιο. Μετά από αυτό που ο Πούτιν περιέγραψε ως η ταπείνωση της δεκαετίας του 1990, όταν μια πολύ αποδυναμωμένη Ρωσία υποχρεώθηκε να προσχωρήσει σε μια ατζέντα που είχε οριστεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους Ευρωπαίους συμμάχους τους, έχει επιτύχει σε μεγάλο βαθμό [2] αυτόν τον στόχο. Παρόλο που η Μόσχα αποβλήθηκε από το G-8 μετά την προσάρτηση της Κριμαίας, το βέτο της στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και ο ρόλος της ως ενεργειακής, πυρηνικής, και γεωγραφικής υπερδύναμης διασφαλίζει ότι ο υπόλοιπος κόσμος πρέπει να λάβει υπόψη τις απόψεις της. Η Ρωσία ανοικοδόμησε επιτυχώς τον στρατό της μετά τον πόλεμο του 2008 με την Γεωργία, και τώρα είναι η πιο αξιοσημείωτη περιφερειακή στρατιωτική δύναμη, με την ικανότητα να προβάλλει ισχύ παγκοσμίως. Η ικανότητα της Μόσχας να απειλεί τους γείτονές της, της επιτρέπει να υποχρεώσει την Δύση [να καθίσει] στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, όπως έγινε τόσο φανερό τις προηγούμενες λίγες εβδομάδες.