Η Πύρρειος νίκη του Πούτιν | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η Πύρρειος νίκη του Πούτιν

Τα εμπόδια που αντιμετωπίζει η Ρωσία στην Ανατολική Ουκρανία δείχνουν γιατί δεν μπορεί να κερδίσει τον ευρύτερο πόλεμο

Αλλά για άλλη μια φορά, τα σχέδια της Ρωσίας ήρθαν αντιμέτωπα με αποφασισμένους ντόπιους. Επίμονοι Ουκρανοί στρατιώτες έχουν πυρπολήσει πολλαπλές φάλαγγες τεθωρακισμένων στις εισόδους της Severodonetsk. Οι ρωσικές δυνάμεις κινήθηκαν προς την Rubizhne, αλλά έχουν υποστεί βαριές απώλειες και μπόρεσαν να καταλάβουν μόνο τη μισή πόλη. Και ακόμη και σε πλήρως κατακτημένες περιοχές, δεν υπήρξε η πλήρης συνεργασία στην οποία υπολόγιζαν οι ρωσικές δυνάμεις. Σε όλες τις πόλεις στην βόρειο Λουχάνσκ, οι κάτοικοι έχουν πλημμυρίσει τους δρόμους, ανεμίζοντας μπλε και κίτρινες σημαίες, έχουν μπλοκάρει κονβόι με στρατεύματα, και έχουν φωνάξει συνθήματα υπέρ της Ουκρανίας στους Ρώσους στρατιώτες και στους αυτονομιστές πληρεξούσιούς τους. Στην κατεχόμενη [πόλη] Starobilsk, οι διαδηλωτές κατέβασαν και έκαψαν ακόμη και μια αυτονομιστική σημαία της Λαϊκής Δημοκρατίας μπροστά στα μάτια των ρωσικών δυνάμεων κατοχής. Ο Vadym Gaev, ο δήμαρχος της Novopskov —μιας ειδυλλιακής πόλης κοντά στα ρωσικά σύνορα— είπε ότι οι Ρώσοι στρατιώτες είχαν «σαρώσει» την τοπική κυβέρνηση για [να βρουν] έναν δωσίλογο που θα την διοικούσε και μπόρεσαν να βρουν μόνο έναν πρόθυμο: μια νεαρή γυναίκα που εργαζόταν στο χαρτογραφικό τμήμα της εφορίας.

Τι έχει κάνει τόσο δύσκολη την κατάκτηση και την κατοχή της Λουχάνσκ; Εν ολίγοις, οι ρωσικές και οι αυτονομιστικές δυνάμεις αντιμετώπισαν γρήγορα την θεμελιώδη ουκρανική ταυτότητα της περιοχής, που δημιουργήθηκε από αιώνες μετανάστευσης από την κεντρική ενδοχώρα της χώρας. Οι κύριες γλώσσες της βορείου Λουχάνσκ είναι η Ουκρανική και μια surzhyk εκδοχή της ουκρανικής, αναμεμειγμένης με την ρωσική. Όταν οι διαδηλωτές μιλούν απ’ ευθείας ρωσικά, είναι συχνά για να «κομματιάσουν» τους κατακτητές με χειμάρρους αισχροτήτων. Πιο πρόσφατα, φιλο-Ουκρανοί πρόσφυγες από τις περιοχές της Λουχάνσκ που βρίσκονται υπό την κατοχή των αυτονομιστών έχουν μετακινηθεί σε περιοχές που ελέγχονται από την κυβέρνηση, ενισχύοντας την υποστήριξη της περιοχής προς το Κίεβο. Και ακόμη και οι ντόπιοι που διάκεινται ευνοϊκά προς την Ρωσία έχουν δει πόσο πολύ πρόχειρη δουλειά έχει κάνει η Μόσχα στην κοινωνικοοικονομική διαχείριση των αυτονομιστικών εδαφών τα τελευταία οκτώ χρόνια, αμβλύνοντας οποιαδήποτε υποστήριξη θα μπορούσαν να δείξουν σήμερα στους Ρώσους στρατιώτες.

Αντιμετωπίζοντας μια τέτοια απροσδόκητη αντίσταση, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν καταφύγει στην ίδια τακτική που χρησιμοποίησαν στη Μαριούπολη και αλλού: στην αδιάκριτη βία. Ρωσικές χερσαίες δυνάμεις και αεροσκάφη έχουν σφυροκοπήσει την Severodonetsk και τις γύρω πόλεις, σκοτώνοντας πληθώρα κατοίκων. Η πόλη ήταν το σπίτι μου τα τελευταία έξι χρόνια και μέσω της οθόνης του smartphone μου, έχω παρακολουθήσει με τρόμο, καθώς μια γνώριμη βιτρίνα, μια παιδική κλινική, μια εκκλησία, και το σπίτι ενός γείτονα έχουν μετατραπεί σε κρατήρες και μαυρισμένα ερείπια.

Ακόμη και στις μικρές και μεγάλες πόλεις τις οποίες οι ρωσικές δυνάμεις έχουν καταλάβει με επιτυχία, έχουν συνεχίσει την εκστρατεία του τρόμου [3] εναντίον του τοπικού πληθυσμού. Ο Oleksii Artiuikh, ο αρχισυντάκτης του τοπικού ειδησεογραφικού ιστότοπου Tribun, μου είπε ότι καθημερινά λαμβάνει μαρτυρίες από την Rubizhne για Ρώσους στρατιώτες που φέρονται να λεηλατούν διαμερίσματα, να κλέβουν αυτοκίνητα, και να βιάζουν γυναίκες. Στη Novopskov, κατοχικά στρατεύματα άνοιξαν πυρ εναντίον φιλο-ουκρανών διαδηλωτών, τραυματίζοντας τουλάχιστον τρεις. Επίσης, οι ρωσικές δυνάμεις συνέλαβαν διοργανωτές διαδηλώσεων, ανέκριναν κατοίκους, και εξαφάνισαν ακτιβιστές.

Αυτό δεν έχει εμποδίσει τη Μόσχα από το να επιχειρήσει να τονίσει τα οφέλη της κατοχής, που περιλαμβάνουν το χάρισμα των χρεών στις υπηρεσίες κοινής ωφελείας, και την ανανέωση των σιδηροδρομικών συνδέσεων με την Ρωσία, κάτι που το Κρεμλίνο έχει αρνηθεί στους κατοίκους των αυτονομιστικών περιοχών τα τελευταία οκτώ χρόνια. Αλλά ως επί το πλείστον, τα «οφέλη» είναι οι αναγκαστικές πολιτισμικές αλλαγές και οι χαμηλότεροι μισθοί. Οι ρωσικές δυνάμεις διατάζουν τα σχολεία να μιλούν μόνο ρωσικά και αντικαθιστούν το ουκρανικό πρόγραμμα σπουδών με το αυτονομιστικό, το οποίο οδηγεί σε ένα πτυχίο που αναγνωρίζεται μόνο στην Ρωσία. Αλλάζουν τα ονόματα των δρόμων, επιστρέφοντας στα σοβιετικά ονόματα που χρησιμοποιούνταν πριν από τον νόμο του 2014 για την αποκομμουνιστικοποίηση της Ουκρανίας. Αντικαθιστούν το ουκρανικό [νόμισμα] χρίβνια με το εγκεκριμένο ρωσικό ρούβλι. Μια πηγή στην κατεχόμενη Starobilsk μού είπε ότι από την αντικατάσταση του νομίσματος και την περικοπή των μισθών, οι γιατροί στο νοσοκομείο της πόλης θα δουν τους μισθούς τους να μειώνονται κατά τα δύο τρίτα.

Αυτή είναι μια σκοτεινή προειδοποίηση για το τι μπορεί να επέλθει. Η βόρεια περιοχή της Λουχάνσκ είναι το μεγαλύτερο κομμάτι εδάφους που έχει καταλάβει η Ρωσία από την έναρξη της εισβολής της τον Φεβρουάριο, και η μοίρα της υποδηλώνει ότι η ενσωμάτωση στην «Λαϊκή Δημοκρατία της Λουχάνσκ» σημαίνει τρομοκρατία από τη μυστική αστυνομία, ρωσικό σωβινισμό, σοβιετική ωφελιμιστική λατρεία, και οικονομική υποβάθμιση. Σε κλίμακα, θα μπορούσε ακόμη και να είναι χειρότερη από αυτή που έχουν βιώσει μέχρι τώρα οι κάτοικοι των αποσχισθεισών περιοχών. Η Ρωσία θα έχει τώρα να διαχειριστεί ένα πολύ μεγαλύτερο κατεχόμενο έδαφος από όσο είχε πριν, και θα πρέπει να το κάνει με πολύ μειωμένους πόρους, χάρη στις παραλυτικές κυρώσεις και τις ακυρωμένες συμβάσεις πετρελαίου και αερίου. Μπορεί κάλλιστα να στραφεί σε περισσότερη καταστολή για να διατηρήσει τον έλεγχο και να περιορίσει περαιτέρω τις βασικές υπηρεσίες. Δεν είναι περίεργο που τόσοι πολλοί Ουκρανοί έχουν απαντήσει στην κατοχή με απείθεια.

ΚΕΡΔΙΣΕΙ Ή ΧΑΣΕΙ