Μπορεί το Καζακστάν να αποτινάξει το κλεπτοκρατικό παρελθόν του;

Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει επίσης εισάγει πολλά νέα εργαλεία εναντίον της διαφθοράς που θα μπορούσαν να επιταχύνουν τον επαναπατρισμό των κλεμμένων περιουσιακών στοιχείων του Καζακστάν. Πέρυσι, η Dariga Nazarbayeva πολέμησε επιτυχώς [5] μια Διαταγή Ανεξήγητου Πλούτου (Unexplained Wealth Order) από την Εθνική Υπηρεσία Εγκλήματος (National Crime Agency) του Ηνωμένου Βασιλείου, η οποία είχε παγώσει πολυτελείς ιδιοκτησίες που της ανήκαν, αξίας άνω των 80 εκατομμυρίων λιρών (100 εκατομμύρια δολάρια). Κρίνοντας την υπόθεση υπέρ της, ο Βρετανός δικαστής υποστήριξε ότι το γραφείο του γενικού εισαγγελέα του Καζακστάν είχε στηρίξει τον ισχυρισμό της Nazarbayeva ότι η προέλευση του πλούτου της δεν ήταν ανάρμοστη. Μια αλλαγή της στάσης της καζακικής κυβέρνησης προς τα μέλη και τους συνεργάτες της οικογένειας Nazarbayev θα μπορούσαν να κάνουν το αποτέλεσμα παρόμοιων μελλοντικών ενεργειών αρκετά διαφορετικό.

ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΟΙ ΔΥΤΙΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΟΙ

Ο πρώην πρόεδρος του Καζακστάν αφιέρωσε χρόνια έχοντας εμμονή για την διεθνή φήμη του και δαπάνησε σημαντικά ποσά για να λουστράρει την εικόνα του στο εξωτερικό. Ευυπόληπτοι Δυτικοί θεσμοί προώθησαν πρόθυμα το αφήγημα ότι ο Nazarbayev ήταν ένας ικανός επιστάτης της ανεξαρτησίας και της κυριαρχίας του Καζακστάν. Οι περισσότεροι παραδέχονταν κατ’ ιδίαν ότι ήταν ένας απολυταρχικός, αλλά η «ήπια αυταρχικότητα» [6] σε συνδυασμό με την κοσμοπολίτικη δημόσια εικόνα του Nazarbayev θεωρείτο τότε το τίμημα για την διατήρηση της πολιτικής σταθερότητας και των φιλικών σχέσεων.

Η γκάμα των Δυτικών δρώντων που είναι συνένοχοι στην οικοδόμηση του μύθου του Nazarbayev είναι μεγάλη: οι Δυτικές δεξαμενές σκέψης δέχτηκαν με ευγνωμοσύνη εκατομμύρια καζακικής χρηματοδότησης, πραγματοποίησαν εκδηλώσεις που τιμούσαν τις σχέσεις ΗΠΑ-Καζακστάν και υποβάθμισαν το κακό ιστορικό του καθεστώτος στα ανθρώπινα δικαιώματα. Διοικητές πανεπιστημίων υψηλού κύρους ήταν ευτυχείς να σφυρηλατούν εξέχουσες συνεργασίες με το Πανεπιστήμιο Nazarbayev, χωρίς να αμφισβητούν την προέλευση ή την αδιαφανή διακυβέρνηση του ιδρύματος που τους χρηματοδοτούσε. Η κυβέρνηση του Καζακστάν διατήρησε επιτυχώς ακριβοπληρωμένους Αμερικανούς και Ευρωπαίους λομπίστες και συμβούλους με υψηλές τιμές για να προβάλει μια εικόνα πεφωτισμένου δεσποτισμού που φιλοδοξούσε να διασφαλίσει την πολιτική σταθερότητα με κάποια ανοιχτότητα στον κόσμο.

Η λαϊκή δυσαρέσκεια για την έλλειψη μεταρρυθμίσεων της κυβέρνησης συνεχίζει να σιγοβράζει στο Καζακστάν. Η στροφή του Tokayev προς την Ρωσία για ειρηνευτικές δυνάμεις φαίνεται να τον έχει αφήσει άβολα υποχρεωμένο στον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει υποχρεώσει τους Καζάκους αξιωματούχους σε μια αμήχανη ουδετερότητα -να αποφεύγουν την καταδίκη της εισβολής του Πούτιν, δημοσίως και στις ψηφοφορίες στα Ηνωμένα Έθνη, αλλά να στέλνουν ανθρωπιστική βοήθεια στην Ουκρανία. Ο Tokayev αντιστάθηκε στις ρωσικές πιέσεις να στείλει στρατεύματα, ωστόσο οι αξιωματούχοι του Καζακστάν ανησυχούν για τον αντίκτυπο των Δυτικών κυρώσεων. Μια έρευνα σχετικά με τις στάσεις του καζακικού κοινού βρήκε ότι υποστηρίζει την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία -το πιθανό αποτέλεσμα της κάλυψης από τα ρωσικά κρατικά media— με μια άλλη να υποδηλώνει πολύ μεγαλύτερη υποστήριξη για τους στρατιωτικούς σκοπούς της Ρωσίας να προστατεύσει την [περιοχή] Ντονμπάς μεταξύ του μικρότερου αυτοπροσδιοριζόμενου ως ρωσικού πληθυσμού του Καζακστάν, από ό,τι μεταξύ του 70% που διεκδικεί μια καζακική εθνοτική ταυτότητα, αυξάνοντας την προοπτική ότι η εσωτερική εθνοτική ισορροπία της χώρας θα μπορούσε να γίνει ένα γεωπολιτικό ρήγμα. Η παγκόσμια εκστρατεία για την ανάκτηση του καζακικού πλούτου και την απαλλαγή των καζακικών θεσμών από την επιρροή του Nazarbayev βρίσκεται σε εξέλιξη, αλλά είναι πιθανό να εμπλέξει μια μεγαλύτερη και πιο ποικίλη ομάδα διεθνών δρώντων από όσο θα μπορούσαν ποτέ να φανταστούν ακόμη και οι πιο φλογεροί επικριτές του Nazarbayev.

Σύνδεσμοι:
[1]https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2021-05-12/long-arm-strongman
[2]https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2020-06-09/rise-strategic-corruption
[3]https://yalebooks.yale.edu/book/9780300243192/dictators-without-borders/
[4]https://www.occrp.org/en/corruptistan/uzbekistan/gulnarakarimova/following-gulnaras-money
[5] https://ace.globalintegrity.org/wp-content/uploads/2022/03/CriminalityNo...
[6] https://www.ingentaconnect.com/content/cuny/cp/2009/00000041/00000002/ar...

Copyright © 2022 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2022-05-02/can-kaz...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition