Το Ιράν στο πυρηνικό άκρο | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το Ιράν στο πυρηνικό άκρο

Το τέλος της συμφωνίας θα άφηνε μόνο κακές επιλογές για την αποτροπή μιας κούρσας για την βόμβα

Για να αυξηθούν οι πιθανότητες ότι η διεθνής κοινότητα θα εντόπιζε [την επίτευξη] ενός ιρανικού «κρίσιμου χρόνου», οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι σύμμαχοί τους και, ει δυνατόν, η Κίνα και η Ρωσία θα πρέπει να πιέσουν το Ιράν να επιτρέψει καθημερινές επισκέψεις του ΙΑΕΑ στους δύο τόπους εμπλουτισμού του Ιράν και στις τοποθεσίες αποθήκευσης πυρηνικού υλικού. Επιπλέον, το Ιράν θα πρέπει να αρχίσει ξανά να χρησιμοποιεί την ηλεκτρονική παρακολούθηση του εμπλουτισμού —μια αυτοματοποιημένη τεχνολογία που παρακολουθεί συνεχώς τα επίπεδα εμπλουτισμού όταν δεν είναι παρόντες αξιωματούχοι του ΙΑΕΑ. Αυτά τα μέτρα είχαν τεθεί σε ισχύ στο πλαίσιο της πυρηνικής συμφωνίας του Ιράν, αλλά έκτοτε το Ιράν τα έχει απορρίψει. Επιπλέον, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να αυξήσουν τις δικές τους προσπάθειες συλλογής πληροφοριών και να συντονιστούν με τους συμμάχους τους, για να συμβάλλουν στην παροχή όσο το δυνατόν περισσότερου χρόνου προειδοποίησης. Όταν ελάχιστες μέρες ίσως χωρίζουν το Ιράν από το επαρκές υλικό για μια βόμβα, κάθε δευτερόλεπτο μετράει. Αυτά τα μέτρα θα παρείχαν πολύτιμο χρόνο και θα συνέβαλλαν να αποτραπεί ο «κρίσιμος χρόνος».

Υπάρχουν λόγοι να πιστεύουμε ότι το Ιράν ίσως υιοθετούσε τέτοιους όρους. Πρώτον, υπάρχει ένα ισχυρό, απολιτικό επιχείρημα ότι αυτές οι πρόσθετες προφυλάξεις είναι απαραίτητες, προκειμένου ο ΙΑΕΑ να κάνει την δουλειά της παρακολούθησης, καθώς το Ιράν είναι η μόνη χώρα που παράγει ουράνιο υψηλού εμπλουτισμού και δεν κατέχει πυρηνικά όπλα. Δεύτερον, αυτά τα μέτρα θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην παροχή ζωτικής σημασίας διαβεβαιώσεων στην διεθνή κοινότητα ότι το Ιράν δεν σπριντάρει για την βόμβα, και επομένως να μειώσουν τις πιθανότητες ενός στρατιωτικού χτυπήματος, κάτι που το Ιράν θα θεωρούσε πιθανώς ότι είναι προς το συμφέρον του. Με ένα τόσο στενό περιθώριο λάθους, οποιαδήποτε καθυστέρηση στην πρόσβαση των επιθεωρητών στις τοποθεσίες του Ιράν -ακόμα και αν πραγματικά έχει τις ρίζες της σε μια παρεξήγηση ή σε ένα ατύχημα και όχι σε απόπειρα [για την επίτευξη] του «κρίσιμου χρόνου»- θα μπορούσε να οδηγήσει σε λανθασμένο υπολογισμό που το Ιράν θα ήθελε πολύ να αποφύγει. Τέλος, κανένα από αυτά τα βήματα δεν θα απαιτούσε από την Τεχεράνη να σταματήσει οποιαδήποτε από τις πυρηνικές της προόδους, όπως ο εμπλουτισμός στο 60%, η αύξηση του αποθέματος υλικού ή η προσθήκη προηγμένων φυγοκεντρωτών, που πιστεύει ότι παρέχουν σημαντική διαπραγματευτική μόχλευση.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους θα πρέπει επίσης να επιταχύνουν την ικανότητά τους να απαντήσουν. Το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας θα πρέπει να συγκροτήσει μια μεταβαλλόμενη επιτροπή σε ανώτερο επίπεδο, η οποία θα συγκαλείται αμέσως μόλις λαμβάνει πληροφορίες που υποδεικνύουν μια ιρανική επίτευξη του «κρίσιμου χρόνου». Όπως σε κάθε κρίση, οι δείκτες μπορεί να είναι διφορούμενοι και τα δεδομένα να είναι αντικρουόμενα. Για την προσομοίωση ετούτης της πραγματικότητας, αυτή η ομάδα θα πρέπει να εξασκηθεί στο συνέρχεσθαι, στην αξιολόγηση των πιθανών τύπων πληροφοριών που ίσως λάβει και στην εκ των προτέρων ανάλυση των πιθανών επιλογών.

Το πιο σημαντικό βήμα που θα μπορούσαν να κάνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, ωστόσο, θα ήταν να συντομεύσουν τον χρόνο της στρατιωτικής απάντησης. Αυτό το βήμα ίσως είναι και το πλέον δύσκολο. Μια επιλογή θα ήταν η αύξηση της ετοιμότητας και η διασφάλιση ότι όλες οι ικανότητες που απαιτούνται για ένα χτύπημα, όπως ο ανεφοδιασμός των αεροσκαφών, θα ήταν διαθέσιμες σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ένα άλλο θα ήταν η τοποθέτηση αεροσκαφών, συστημάτων αντιπυραυλικής άμυνας και άλλων υποστηρικτικών στοιχείων στην περιοχή. Τα αμερικανικά βομβαρδιστικά B-2, για παράδειγμα, αναπτύσσονται περιοδικά εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά δεν έχουν συνεχή παρουσία στο εξωτερικό. Η Ουάσιγκτον θα έπρεπε να εξετάσει τις προϋποθέσεις και τους κινδύνους των πιο συχνών αναπτύξεων ή της μόνιμης στάθμευσης στο εξωτερικό. Ωστόσο, αυτά τα βήματα θα έδιναν στις Ηνωμένες Πολιτείες μεγαλύτερη ευελιξία σε περίπτωση κρίσης και θα σηματοδοτούσαν στους εταίρους στην περιοχή, καθώς και στο Ιράν, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι προετοιμασμένες να δράσουν εάν χρειαστεί.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να επικοινωνήσουν και να ταξινομήσουν σωστά αυτές τις διπλωματικές και στρατιωτικές κινήσεις. Η Ουάσιγκτον πρέπει να παρακολουθεί στενά τις πληροφορίες σχετικά με τις αντιλήψεις για την απειλή του Ιράν και να σκεφτεί προσεκτικά ποια βήματα θα αποκαλύψει και ποια θα κρατήσει μυστικά, ώστε να μην πυροδοτήσει άθελά της ένα σενάριο που ελπίζει να αποφύγει: μια ιρανική κούρσα για πυρηνικό όπλο. Μολονότι το Ιράν μπορεί κάλλιστα να απορρίψει την ιδέα, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει επίσης να πιέσουν για την δημιουργία μιας άμεσης γραμμής επικοινωνίας με την Τεχεράνη που θα συμβάλλει στην διαχείριση κρίσεων. Τέλος, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να είναι ανοιχτές στην αναβολή κάποιων στρατιωτικών βημάτων, στην απίθανη περίπτωση που το Ιράν επιλέξει την πυρηνική αυτοσυγκράτηση και την διαφάνεια. Ο στόχος, τελικά, δεν είναι να βομβαρδιστεί το Ιράν αλλά να αποτραπεί μια ιρανική βόμβα.

Αυτή η προσέγγιση θα ήταν συμβατή με τις προσπάθειες των ΗΠΑ να φτάσουν σε μια διπλωματική διευθέτηση. Αλλά θα απαιτούσε επίσης από τις Ηνωμένες Πολιτείες να αντιμετωπίσουν την άβολη πραγματικότητα ότι δεν μπορούν να εναποθέσουν τις ελπίδες τους μόνο στο ότι κάποτε θα αναβιώσει η πυρηνική συμφωνία του Ιράν για να λύσουν το σημερινό δίλημμα. Αυτές οι επιλογές δεν είναι ιδανικές, αλλά ελλείψει μιας αποκατασταθείσας πυρηνικής συμφωνίας, ίσως είναι οι μόνες που έχουν απομείνει στην Ουάσιγκτον για να αποτρέψει ένα πυρηνικά εξοπλισμένο Ιράν.