Η επόμενη κίνηση του Πούτιν στην Ουκρανία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η επόμενη κίνηση του Πούτιν στην Ουκρανία

Επιστράτευση, υποχώρηση, ή κάτι ενδιάμεσο;
Περίληψη: 

Ο Ρώσος πρόεδρος βρίσκεται τώρα αντιμέτωπος με ένα σύνολο σκληρών επιλογών. Μπορεί να κρατήσει περιορισμένη την στρατιωτική εμπλοκή της Ρωσίας, διατηρώντας τα τρέχοντα επίπεδα στρατευμάτων και συνεχίζοντας να μονώνει την ρωσική κοινωνία, ή μπορεί να διατάξει μια μαζική επιστράτευση. Και οι δύο επιλογές αποτελούν σοβαρή απειλή για τη νομιμοποίηση του Βλαντιμίρ Πούτιν.

Η LIANA FIX είναι διευθύντρια προγράμματος στο Τμήμα Διεθνών Υποθέσεων του Ιδρύματος Körber και στο παρελθόν ήταν εσωτερική συνεργάτις στο German Marshall Fund των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ο MICHAEL KIMMAGE είναι καθηγητής Ιστορίας στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Αμερικής και επισκέπτης συνεργάτης στο German Marshall Fund των Ηνωμένων Πολιτειών. Από το 2014 έως το 2016, υπηρέτησε στο Επιτελείο Σχεδιασμού Πολιτικής στο Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, όπου κατείχε το χαρτοφυλάκιο Ρωσίας/Ουκρανίας.

Για πρώτη φορά στον πόλεμο στην Ουκρανία, ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, πρέπει να αντιμετωπίσει την σοβαρή προοπτική να τον χάσει. Οι πρώτες αποτυχίες γύρω από το Κίεβο και το Τσέρνιγκοφ είχαν εξισορροπηθεί από τα ρωσικά κέρδη στον νότο και στα ανατολικά˙ μπορούσαν να δικαιολογηθούν ως τακτικές υποχωρήσεις και, επομένως, ως ρωσικές επιλογές, ανεξάρτητα από το αν πράγματι ήταν τέτοιες. Αντίθετα, η παραλίγο κατατρόπωση των Ρώσων στρατιωτών στην περιοχή του Χάρκοβο στις 10 Σεπτεμβρίου -και η ταχεία ανακατάκτηση από τις ουκρανικές δυνάμεις εδάφους που εκτείνονται σε περίπου 2.000 τετραγωνικά μίλια στα ανατολικά και νότια- έδειξαν ξεκάθαρα ότι η Ουκρανία ήταν από πάνω και ότι τα ρωσικά στρατεύματα ίσως συνεχίσουν να υποκύπτουν σε μελλοντικές τέτοιες επιθέσεις. Η επίθεση στο Χάρκοβο της Ουκρανίας κατέστρεψε την ψευδαίσθηση του ρωσικού αήττητου. Έχει επίσης προαναγγείλει ένα νέο στάδιο στις προσδοκίες της Δύσης. Ξαφνικά, Δυτικοί ηγέτες και στρατηγοί μπόρεσαν να σκεφτούν ότι η Ουκρανία θα κερδίσει το πάνω χέρι σε αυτόν τον πόλεμο. Αυτή η αλλαγή προοπτικής φαίνεται βέβαιο ότι θα απελευθερώσει μια νέα δυναμική στρατιωτικής υποστήριξης προς την Ουκρανία. Το επιχείρημα ότι η Ουκρανία θα έπρεπε να κάνει έκκληση για ειρήνη, αντί να συνεχίσει να αγωνίζεται, διαψεύστηκε.

17092022-1.jpg

Ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, συμμετέχει στην σύνοδο κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης στην Σαμαρκάνδη του Ουζμπεκιστάν, τον Σεπτέμβριο του 2022. Wana News Agency / Reuters
-------------------------------------------------------------

Αλλά η προοπτική έχει αλλάξει πιο δραματικά για την Ρωσία, και αυτό συνεπάγεται σημαντικούς νέους κινδύνους τόσο για την Ουκρανία όσο και για την Δύση. Από τότε που απέτυχε το κεραυνοβόλο χτύπημά του για να καταλάβει το Κίεβο [1] τον Φεβρουάριο του 2022, ο Πούτιν κρατάει δύο επιλογές ανοιχτές. Η μια είναι να συντηρεί τον πόλεμο μακροπρόθεσμα με έναν ρωσικό στρατό σε ειρήνευση, έχοντας υποθέσει ότι ο στρατός της Ουκρανίας είναι πιο αδύναμος και ότι ένας παρατεταμένος πόλεμος ευνοεί την Ρωσία. Η άλλη επιλογή είναι να διασφαλίσει ότι η ρωσική κοινωνία παραμένει απομονωμένη από τον πόλεμο, με την υπόθεση ότι ο Πούτιν μπορεί να διατηρήσει υψηλά επίπεδα εσωτερικής υποστήριξης όσο οι απλοί Ρώσοι δεν εκτίθενται στο κόστος του πολέμου. Οι επιτυχίες της Ουκρανίας στο πεδίο της μάχης γύρω από το Χάρκοβο, ωστόσο, έχουν ανατρέψει δραματικά αυτούς τους υπολογισμούς.

Ο Πούτιν [2] βρίσκεται τώρα αντιμέτωπος με ένα σύνολο σκληρών επιλογών. Μπορεί να κρατήσει περιορισμένη την στρατιωτική εμπλοκή της Ρωσίας, διατηρώντας τα τρέχοντα επίπεδα στρατευμάτων και συνεχίζοντας να μονώνει την ρωσική κοινωνία, ή μπορεί να διατάξει μια μαζική επιστράτευση. Και οι δύο επιλογές αποτελούν σοβαρή απειλή για τη νομιμοποίηση του Πούτιν. Επιλέγοντας το πρώτο, ο Πούτιν θα εγκατέλειπε την προοπτική της ρωσικής νίκης και θα διέτρεχε τον κίνδυνο της απόλυτης ήττας [3]. Ήδη, οι εθνικιστικές φιλοπολεμικές δυνάμεις που απελευθέρωσε γίνονται όλο και πιο δυσαρεστημένες με την διεξαγωγή του πολέμου. Τους είχαν υποσχεθεί γη και δόξα σε μια γρήγορη εκστρατεία. Αντίθετα, έχουν λάβει έναν εκπληκτικό αριθμό νεκρών για μικρές εδαφικές προόδους, οι οποίες τώρα φαίνονται όλο και πιο επισφαλείς. Η συνέχιση του status quo θα μπορούσε να δημιουργήσει επικίνδυνες νέες ρωγμές στο καθεστώς του Πούτιν.

Η επιστράτευση, από την άλλη πλευρά, θα αναστατώσει ριζικά την προσεκτική εγχώρια διαχείριση του πολέμου από το Κρεμλίνο. Η δραματική αύξηση του ανθρώπινου δυναμικού [από την πλευρά] της Ρωσίας μπορεί να φαίνεται λογική επιλογή για μια χώρα με πληθυσμό τριπλάσιο από τον πληθυσμό της Ουκρανίας, αλλά η δημοτικότητα του πολέμου εξαρτάται από το ότι είναι μακριά. Ακόμη και η ρωσική ορολογία για τον πόλεμο, η «ειδική στρατιωτική επιχείρηση», ήταν ένας φράκτης, μια συσκότιση. Παρά την ρητορική του Κρεμλίνου περί «αποναζιστικοποίησης», για τον ρωσικό πληθυσμό ο πόλεμος της Ουκρανίας [4] είναι εντελώς διαφορετικός από τον άμεσο, υπαρξιακό αγώνα που υπέμεινε η Ρωσία στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Αναγγέλλοντας μια επιστράτευση, το Κρεμλίνο θα ρισκάριζε εσωτερική αντίθεση σε έναν πόλεμο που οι περισσότεροι Ρώσοι δεν είναι έτοιμοι να πολεμήσουν.

Φυσικά, ο Πούτιν ίσως να μην διαλέξει καμία από αυτές τις επιλογές. Μπορεί να επιδιώξει να αλλάξει τον πόλεμο βρίσκοντας μια μέση οδό μεταξύ της πλήρους επιστράτευσης και της συνέχισης του status quo. Αν και αυτοαποκαλείται άνθρωπος της δράσης, ο Πούτιν τείνει να είναι αναποφάσιστος όταν τα διακυβεύματα είναι μεγάλα, προτιμώντας να μπαίνει σε καταστάσεις χωρίς ποτέ να τις επιλύει. Το 2014, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας [5], η Ρωσία μετακόμισε στην ανατολική Ουκρανία, υπέγραψε μια διπλωματική συμφωνία, και στην συνέχεια αμφιταλαντευόταν για χρόνια, ούτε προχωρώντας ούτε υποχωρώντας. Στην Συρία, η Ρωσία έκανε την κίνησή της το 2015, υποστηρίζοντας στρατιωτικά τον Μπασάρ αλ Άσαντ και στρέφοντας το ρεύμα υπέρ του. Αλλά η Συρία παραμένει στον αέρα, με μια πολιτική λύση στον πόλεμο εντελώς εκτός ορίζοντα.