Όλοι οι άνδρες του Τσάρου

Στις πρώτες μέρες του πολέμου, ήταν [6] δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι η Ρωσία δεν είχε τις δυνάμεις για να ολοκληρώσει το πρώτο στάδιο κατάληψης της Ουκρανίας. Η τρομερή στρατιωτική της συγκέντρωση είχε ξεκινήσει μήνες πριν ξεκινήσει η εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου. Ωστόσο, επειδή ο Πούτιν είχε αφήσει σχεδόν όλους -συμπεριλαμβανομένων των ανώτερων διοικητών- να μαντεύουν για το πώς θα χρησιμοποιηθούν αυτές οι δυνάμεις, η στρατηγική δεν είχε μελετηθεί και έτσι ο σχεδιασμός ήταν αναπόφευκτα ανεπαρκής. Η πρόθεση εισβολής κοινοποιήθηκε στους διοικητές της πρώτης γραμμής πολύ αργά για να μπορέσουν να κάνουν τις κατάλληλες προετοιμασίες. Επιλέχθηκαν πάρα πολλές ξεχωριστές γραμμές προέλασης, έτσι ώστε στην πραγματικότητα διεξήχθησαν μια σειρά χωριστών πολέμων, ο καθένας με την δική του δομή διοίκησης και χωρίς κατάλληλο μηχανισμό συντονισμού και κοινής χρήσης πόρων με τους άλλους. Ως αποτέλεσμα, οι αρχικές κινήσεις της Ρωσίας αποκρούστηκαν γρήγορα.

Το πιο σημαντικό, η Ρωσία απέτυχε να καταλάβει το Κίεβο και δεν μπόρεσε να αποσταθεροποιήσει την ουκρανική ηγεσία. Όχι μόνο επιζώντας, αλλά και προκλητικά συσπειρώνοντας τον λαό του από την πρωτεύουσα, ο πρόεδρος, Volodymyr Zelensky, μπόρεσε να πιέσει γρήγορα και με επιτυχία τις συμπαθούσες χώρες για όπλα και πυρομαχικά. Τώρα οι Ρώσοι είχαν παγιδευτεί σε ένα διαφορετικό είδος πολέμου από εκείνον που περίμεναν. Αν και σίγουρα είχαν το πλεονέκτημα σε αριθμούς, υπήρχε μια ουσιαστική ασυμμετρία στα κίνητρα. Ενώ οι ρωσικές δυνάμεις ήταν αβέβαιες για τους στόχους τους στην Ουκρανία και περίμεναν εντολές, οι Ουκρανοί πολεμούσαν για την πατρίδα τους και ήταν έτοιμοι να κάνουν ό,τι χρειαζόταν για να την απελευθερώσουν από την κατοχή.

Οι μεγάλες δυνάμεις που πολεμούν μικρότερες χώρες αναμένεται να έχουν επαρκή αποθέματα για να αντιμετωπίσουν τις αρχικές οπισθοδρομήσεις. Αλλά για την Ρωσία, η κακή στρατιωτική ηγεσία έθετε σε κίνδυνο αυτό το φυσικό πλεονέκτημα. Επειδή η Μόσχα είχε δώσει ελάχιστη προσοχή στο αν και πώς θα αντεπιτεθούν οι Ουκρανοί, οι δυνάμεις της σύντομα βρέθηκαν να υφίστανται σοβαρές απώλειες, και τα συστήματα επιμελητείας και διοίκησης να εξασθενούν προοδευτικά. Μετά από έναν μήνα πολέμου αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν από τον βορρά για να επικεντρωθούν στις επιχειρήσεις στα ανατολικά και νότια. Η [περιοχή] Ντονμπάς ήταν το έδαφος που η Μόσχα θεωρούσε ως την καρδιά της διαμάχης, και για λίγο φαινόταν ότι καθώς οι ρωσικές δυνάμεις επικεντρώνονταν στην κατάληψη της περιοχής -χρησιμοποιώντας γνωστές τακτικές, με βαριά φράγματα πυροβολικού να καταστρέφουν την ουκρανική άμυνα- μπορεί να κέρδιζαν το ανώτερο χέρι. Παρόλο που οι Ουκρανοί δεν είχαν κατακλυστεί πλήρως, υπήρχαν ανησυχίες στο Κίεβο και στους Δυτικούς συμμάχους του ότι η αμυντική προσπάθεια θα τους αφήσει με ανεπαρκή ικανότητα να πραγματοποιήσουν τις δικές τους αντεπιθέσεις. Ως αποτέλεσμα, ορισμένοι Δυτικοί αναλυτές άρχισαν να διατυπώνουν το επιχείρημα για ένα πρόωρο τέλος του πολέμου κατόπιν διαπραγματεύσεων που θα παραχωρούσε κάποια εδάφη στην Ρωσία με αντάλλαγμα την ειρήνη. Αλλά τέτοιες φωνές σπάνια ακούστηκαν στην Ουκρανία. Η εξωφρενική μεταχείριση των Ουκρανών που έχουν κολλήσει στα ρωσικά κατεχόμενα εδάφη και η ετοιμότητα της Ρωσίας να βομβαρδίσει περιοχές αμάχων ενίσχυσαν την αποφασιστικότητα των Ουκρανών να συνεχίσουν να πολεμούν. Δεν υπήρχε το στοιχείο [να κερδηθούν] «καρδιές και μυαλά» στην ρωσική εκστρατεία.

Στην αποφασιστικότητα της ουκρανικής κυβέρνησης να συνεχίσει τον αγώνα προστέθηκε το γεγονός ότι μέχρι τον Ιούνιο οι προσπάθειές της να πείσει άλλες χώρες να παράσχουν όπλα πιο κατάλληλα για αντεπιθέσεις είχαν αρχίσει να αποδίδουν καρπούς. Οι ουκρανικές δυνάμεις είχαν υποστεί μεγάλες απώλειες καθώς επιβράδυναν τις ρωσικές προελεύσεις. Αλλά ο χρόνος που κέρδισε αυτή η σθεναρή αντίσταση ήταν αρκετός για να επιτρέψει την άφιξη ισχυρότερων όπλων από την Δύση -συμπεριλαμβανομένου, ιδίως, του αμερικανικού συστήματος πυραύλων πυροβολικού υψηλής κινητικότητας (HIMARS)- και για να εκπαιδευτούν τα ουκρανικά στρατεύματα στην χρήση τους. Μέχρι εκείνη την στιγμή, καθώς η Ουκρανία αποκτούσε την ικανότητα να χτυπά στόχους σε μεγάλες αποστάσεις με υψηλή ακρίβεια, οι ρωσικές δυνάμεις είχαν εξαντλήσει μεγάλο μέρος των αποθεμάτων πυρομαχικών ακριβείας καθοδήγησης. Καθ' όλη την διάρκεια του Ιουλίου, ρωσικές αποθήκες πυρομαχικών, θέσεις διοίκησης, κόμβοι επιμελητείας, και συστήματα αεράμυνας χτυπήθηκαν τακτικά, υπονομεύοντας την ικανότητα της Ρωσίας να συνεχίσει τις επιθέσεις της και στην συνέχεια επιτρέποντας στην Ουκρανία να ξεκινήσει μια δική της [αντεπίθεση], για να απελευθερώσει την περιοχή της Χερσώνας στον νότο. Αυτή η ώθηση φαινόταν να σημειώνει αργή αλλά σταθερή πρόοδο όταν, στις αρχές Σεπτεμβρίου, οι Ρώσοι αιφνιδιάστηκαν, καθώς οι δυνάμεις τους που ήταν αραιά εξαπλωμένες γύρω από το Χάρκοβο κατακλύζονταν από μια αποφασιστική ουκρανική επίθεση που οδήγησε σε καταστροφή των ρωσικών δυνάμεων στις 10 Σεπτεμβρίου και σε άτακτη υποχώρηση. Μετά από σχεδόν επτά μήνες πολέμου, η πρωτοβουλία ήταν τώρα στην Ουκρανία.

Αυτά τα γεγονότα οδήγησαν στην κρίση που ο Πούτιν προσπάθησε να αντιμετωπίσει με το διάγγελμά του της 21ης Σεπτεμβρίου. Πάνω απ’ όλα, η κρίση είναι άμεση συνέπεια της δικής του αρχικής απόφασης να ξεκινήσει τον πόλεμο. Πώς όμως οι μεταγενέστερες αποφάσεις του ως ανώτατου διοικητή επιδείνωσαν την δύσκολη θέση που αντιμετωπίζουν τώρα οι ρωσικές δυνάμεις; Το έχουν κάνει με τέσσερις τρόπους.

ΤΑ ΛΑΘΗ ΦΕΡΝΟΥΝ ΛΑΘΗ