Η αρχή του τέλους της Ισλαμικής Δημοκρατίας

Οι τρέχουσες διαδηλώσεις στο Ιράν προαναγγέλλουν τον θάνατο της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Η δολοφονία ενόσω βρισκόταν υπό κράτηση της Mahsa Amini, μιας 22χρονης γυναίκας η οποία συνελήφθη διότι φορούσε λανθασμένα την χιτζάμπ (μαντίλα), έχει εξαπολύσει ένα κύμα οργισμένων και αιματηρών διαδηλώσεων, μποϊκοτάζ, στάσεων εργασίας και απεργιών που έχουν εξαντλήσει τις δυνάμεις ασφαλείας της χώρας και έχουν εξαπλωθεί σε περισσότερες από 100 πόλεις. Η κυβέρνηση έχει ξεπεράσει μεγάλες διαδηλώσεις στο παρελθόν, ιδίως το 2009, το 2017, και το 2019, αλλά αυτές οι διαδηλώσεις είναι διαφορετικές. Ενσαρκώνουν τον θυμό που αισθάνονται οι Ιρανές γυναίκες και οι νεαροί Ιρανοί απέναντι σε ένα καθεστώς που επιδιώκει να καταπνίξει τις πιο αγαπητές τους επιθυμίες. Και υπόσχονται να ανατρέψουν το κατεστημένο του Ιράν.

Μια φωτογραφία της Mahsa Amini, η οποία πέθανε αφότου συνελήφθη από την «αστυνομία ηθικής» στην Τεχεράνη, τον Σεπτέμβριο του 2022. Majid Asgaripour / Reuters
--------------------------------------------

Από την επανάσταση του Ιράν το 1978-1979, η Ισλαμική Δημοκρατία έχει υποβιβάσει τις γυναίκες σε καθεστώς δεύτερης κατηγορίας, υπό την σαρία και τους περιορισμούς του ιρανικού Συντάγματος. Αλλά οι γυναίκες, ειδικά οι νεαρές γυναίκες, δεν αντέχουν άλλο, και πλέον απορρίπτουν οικειοθελώς την απαίτηση να φορούν χιτζάμπ μαζί και την κοινωνική τάξη που η Ισλαμική Δημοκρατία έχει επιδιώξει να επιβάλει στην χώρα. Κάποιες γυναίκες έχουν κάψει τις μαντίλες τους, μια πράξη που πριν από δύο μήνες τιμωρείτο με μαστίγωμα και ποινή φυλάκισης, αλλά πλέον δεν είναι τόσο σπάνια πράξη στις πόλεις του Ιράν.

Λέγεται ότι οι επαναστάσεις καταβροχθίζουν τα παιδιά τους, αλλά στο Ιράν [2] τα εγγόνια καταβροχθίζουν την επανάσταση. Οι κληρικοί του Ιράν έχουν απαντήσει σε αυτή την υπαρξιακή πρόκληση με ωμή βία, αλλά η βία και η καταστολή δεν θα καταπνίξουν την βούληση ενός έθνους που είναι τόσο εξεγερμένο εναντίον της κυβέρνησής του.

ΠΥΛΩΝΕΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

Η Ισλαμική Δημοκρατία εξαρτάται από τρεις ιδεολογικούς πυλώνες: την σφοδρή αντίθεση στις Ηνωμένες Πολιτείες, τον ανυποχώρητο ανταγωνισμό προς το Ισραήλ, και τον θεσμικό μισογυνισμό, ειδικά με τη μορφή υποχρεωτικών κανόνων για την χιτζάμπ που απαιτούν από τις γυναίκες να φορούν καλύμματα σε δημόσιους χώρους. Εάν κάποιος από αυτούς τους πυλώνες αποδυναμωθεί, όλο το οικοδόμημα της Ισλαμικής Δημοκρατίας θα καταρρεύσει. Η Τεχεράνη χρειάζεται την εχθρότητα [3] με τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ για να διατηρήσει ζωντανή την επαναστατική φλόγα. Ο αντιαμερικανισμός είναι σφραγισμένος στην ταυτότητα της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Η επιβολή του ενδυματολογικού κώδικα για τις γυναίκες είναι και μια κόκκινη γραμμή για την ηγεσία των κληρικών. Η υποχρεωτική χρήση της χιτζάμπ είναι για την Ισλαμική Δημοκρατία ό,τι ήταν το Τείχος του Βερολίνου για τον κομμουνισμό, ένα σύμβολο όχι μόνο ισχύος και αντοχής στον χρόνο, αλλά και ευαλωτότητας. Το Τείχος του Βερολίνου ήταν και μια παραδοχή της ευθραυστότητας του κομμουνιστικού συστήματος, που εξαρτάτο από την άσκηση μεγάλου ελέγχου στον λαό. Ομοίως, οι υποχρεωτικοί νόμοι για την χιτζάμπ αντικατοπτρίζουν τον φόβο της Ισλαμικής Δημοκρατίας να επιτρέψει προσωπικές ελευθερίες στους πολίτες της και την πρόθεσή της να ελέγξει την κοινωνία, αντιμετωπίζοντας τις γυναίκες σαν να είναι περιουσιακά κομμάτια που πρέπει να μαζευτούν και να προστατευτούν. Μόλις έπεσε το Τείχος του Βερολίνου, ο κομμουνισμός ήταν καταδικασμένος. Η ίδια μοίρα περιμένει την Ισλαμική Δημοκρατία μόλις οι γυναίκες μπορέσουν να πετάξουν το κάλυμμά τους και να συμμετάσχουν στην κοινωνική ζωή όπως κάνουν και οι άνδρες.

Η Ισλαμική Δημοκρατία άρχισε να επιβάλλει τους ενδυματολογικούς κώδικες στις γυναίκες αμέσως μετά την ιρανική επανάσταση [4]. Οι αρχιτέκτονες του επαναστατικού κράτους ήθελαν να ελέγξουν το πώς ντύνονταν οι γυναίκες δημοσίως, απαγορεύοντας τα στενά ρούχα, τα έντονα χρώματα και το μακιγιάζ, και επιμένοντας να καλύπτουν οι γυναίκες τα μαλλιά τους. Σύμφωνα με τους νόμους της χώρας για την υποχρεωτική κάλυψη, γυναίκες και κορίτσια ηλικίας ακόμη και επτά ετών υποχρεούνται να φορούν μαντίλα. Οι γυναίκες που δεν υπακούουν αντιμετωπίζουν σκληρή τιμωρία και συχνά κατηγορούνται για «υποκίνηση διαφθοράς και πορνείας». Το κράτος έχει καταδικάσει αρκετές γυναίκες, συμπεριλαμβανομένης της ακτιβίστριας Yasaman Aryani [5] και της μητέρας της, Monireh Arabshahi, σε ποινές φυλάκισης —κάποιες έως και 16 χρόνια— διότι αψήφησαν αυτούς τους νόμους. Αλλά εκατοντάδες άλλες έχουν πληρώσει και συνεχίζουν να πληρώνουν αυτό το τίμημα διότι επιδίωξαν την ελευθερία να επιλέγουν πώς θα ντυθούν.