Η Ταϊβάν είναι ήδη ανεξάρτητη

Για τον λαό της Ταϊβάν, η ένωση με την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας (ΛΔΚ) δεν ήταν ποτέ λιγότερο ελκυστική. Σύμφωνα με μια συχνά αναφερόμενη κυλιόμενη έρευνα του Εθνικού Πανεπιστημίου Chengchi, το ποσοστό των κατοίκων της Ταϊβάν που επιθυμούν την άμεση ένωση με την ηπειρωτική χώρα ήταν πάντα μικροσκοπικό, σταθερά λιγότερο από το 3%. Αλλά το ποσοστό που πιστεύει ότι η Ταϊβάν θα πρέπει τελικά να προχωρήσει προς την ενοποίηση -δηλαδή, όχι απαραίτητα με το σημερινό κινεζικό καθεστώς- έχει μειωθεί δραματικά, από 20% το 1996 σε 5%. Στις δύο τελευταίες προεδρικές εκλογές, το ιστορικά υπέρ της ενοποίησης κόμμα Kuomintang (KMT) υπέστη συντριπτικές ήττες, αποτυγχάνοντας να συγκεντρώσει έστω και το 40% των ψήφων κάποια από τις δύο φορές.

Η πρόεδρος της Ταϊβάν, Tsai Ing-wen, μιλάει σε συγκέντρωση στην Ταϊπέι, τον Νοέμβριο του 2022. Ann Wang / Reuters
---------------------------------------------------------

Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί η ενοποίηση είναι τόσο αντιδημοφιλής. Τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, η Ταϊβάν [1] έχει μετατραπεί σε μια φιλελεύθερη, ανεκτική, πλουραλιστική δημοκρατία, ενώ η Κίνα παρέμεινε μια σκληρή απολυταρχία, ανέπτυξε ένα παρεμβατικό κράτος επιτήρησης, και εκτέλεσε μια γενοκτονία κατά του ίδιου της του πληθυσμού. Η ενοποίηση με την ΛΔΚ θα σήμαινε το τέλος σχεδόν όλων των σκληρά κερδισμένων πολιτικών ελευθεριών της Ταϊβάν, κάτι που έγινε φανερό όταν η Κίνα ενσωμάτωσε με την βία το Χονγκ Κονγκ στην ηπειρωτική χώρα, παρά την υπόσχεσή της να επιτρέψει στην περιοχή να παραμείνει αυτοδιοικούμενη σύμφωνα με μια φόρμουλα που ονομάζεται «μια χώρα, δύο συστήματα». Και πολλοί, ή ίσως οι περισσότεροι, κάτοικοι της Ταϊβάν δεν θα ήθελαν να ενωθούν με την Κίνα ανεξάρτητα από την φύση της κυβέρνησής της. Η Ταϊβάν έχει δική της ιστορία, πολιτισμό, ταυτότητα, και αίσθηση εθνικής υπερηφάνειας.

Ωστόσο, αν και τα δεδομένα της κοινής γνώμης καθιστούν σαφές ότι η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της Ταϊβάν δεν ενδιαφέρεται να κυβερνάται από το Πεκίνο, αυτό δεν σημαίνει ότι επιθυμεί επίσημη ανακήρυξη ανεξαρτησίας. Τόσο στο ευρύ κοινό όσο και στις πολιτικές ελίτ, η αντίληψη της χώρας περί ανεξαρτησίας έχει εξελιχθεί σημαντικά κατά την τελευταία γενιά. Τις προηγούμενες δεκαετίες, η ανεξαρτησία θεωρείτο συνήθως ότι απαιτούσε μια ξεκάθαρη, επίσημη ρήξη με οποιουσδήποτε νομικούς ή διακηρυγμένους δεσμούς με την Κίνα [2]. Αλλά σήμερα, μια τέτοια κίνηση θεωρείται ευρέως περιττή. Για τους περισσότερους ανθρώπους, η Ταϊβάν είναι ήδη μια πλήρως κυρίαρχη χώρα, όχι απλώς ένα αυτοδιοικούμενο νησί που βρίσκεται σε κατάσταση εκκρεμότητας. Δεν υπάρχει λόγος να ταράξουν τα νερά δηλώνοντας επίσημα αυτό που ήδη ισχύει, ιδίως δεδομένου ότι είναι βέβαιο ότι το Πεκίνο θα είχε μια οργισμένη αντίδραση σε μια τέτοια ενέργεια. Και δεδομένου ότι οι πολιτικοί της Ταϊβάν πρέπει να ανταποκρίνονται στην κοινή γνώμη, οι πολιτικές ελίτ που υποστηρίζουν την ανεξαρτησία έχουν καταλήξει σε μεγάλο βαθμό στο ίδιο συμπέρασμα με τον λαό της χώρας: αντί να αμφισβητούν δονκιχωτικά το status quo, οι περισσότεροι από αυτούς έχουν αποφασίσει ότι οι όποιες διαφορές μεταξύ της ιδανικής τους θέσης και του status quo είναι μικρές -και δεν αξίζει να πολεμήσουν γι' αυτές.

ΤΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ

Εκπλήσσει πολλούς Δυτικούς όταν μαθαίνουν ότι η ανεξαρτησία της Ταϊβάν δεν έχει τις ρίζες της μόνο σε αντικινεζικά αισθήματα, και ότι δεν είναι μια ιδέα που προέκυψε μόλις μετά το 1949, όταν ο ηγέτης της Δημοκρατίας της Κίνας (ROC), Chiang Kai-shek, και το ενάμισι εκατομμύριο οπαδών του κατέφυγαν στο νησί μετά την ήττα τους στον κινεζικό εμφύλιο πόλεμο. Το έτος 1895, όταν το Πεκίνο παραχώρησε την Ταϊβάν στην Ιαπωνία αφού ηττήθηκε από το Τόκιο σε έναν πόλεμο, ήταν αναμφισβήτητα εξίσου κομβικό με το 1949. Μια σύγχρονη αίσθηση της εθνικής ταυτότητας της Ταϊβάν άρχισε να διαμορφώνεται και υπήρξαν εκκλήσεις για αυτονομία και ανεξαρτησία της Ταϊβάν καθ' όλη την διάρκεια της ιαπωνικής αποικιακής εποχής. Ο ακτιβιστής για την ανεξαρτησία της Ταϊβάν, Su Beng, σπρώχνει το χρονοδιάγραμμα αυτό ακόμη πιο πίσω, υποστηρίζοντας στο θεμελιώδες έργο του 1962, «Taiwan's 400 Year History», ότι η Ταϊβάν ήταν ένα ξεχωριστό έθνος και κοινωνία από τότε που άρχισε η μεγάλης κλίμακας μετανάστευση των Χαν στο νησί στις αρχές της δεκαετίας του 1600. Για τον Su, η ιστορία της Ταϊβάν σημαδεύτηκε από επανειλημμένη αποικιοποίηση και εκμετάλλευση από εξωτερικές δυνάμεις, καθώς οι Ολλανδοί, οι Ισπανοί, οι διεκδικητές του θρόνου της διαλυόμενης δυναστείας Μινγκ, η δυναστεία Τσινγκ, οι Ιάπωνες, και η Kuomintang του Chiang (KMT) εγκατέστησαν καθεστώτα στην Ταϊβάν για δικούς τους σκοπούς -αρνούμενοι στον ταϊβανέζικο λαό τον έλεγχο του πεπρωμένου του.

Το καθεστώς του Chiang στην Ταϊβάν βασιζόταν στην ιδέα ότι η ROC δεν είχε χάσει τον εμφύλιο πόλεμο και εξακολουθούσε να είναι η νόμιμη κυβέρνηση ολόκληρης της Κίνας. Παρόλο που η ROC αυτο-ανακηρύχθηκε ως δημοκρατία, το KMT δεν μπορούσε να διακινδυνεύσει οποιαδήποτε ανοιχτή αμφισβήτηση αυτού του ισχυρισμού, και έτσι κήρυξε στρατιωτικό νόμο. Οι εκπρόσωποι σε εθνικό επίπεδο παγιώθηκαν στο αξίωμά τους χωρίς να χρειάζεται να επανεκλεγούν και η κυβέρνηση φίμωνε συστηματικά την πολιτική αντιπολίτευση. Το ΚΜΤ διατήρησε σταθερό έλεγχο ολόκληρου του πολιτικού οικοδομήματος της χώρας μέσω του ελέγχου του κρατικού μηχανισμού, ιδίως του στρατού. Οποιεσδήποτε εκκλήσεις με επίκεντρο την Ταϊβάν, ειδικά για την ανεξαρτησία της Ταϊβάν, θεωρήθηκαν ως άμεση προσβολή της νομιμότητας του καθεστώτος και καταστέλλονταν ανελέητα. Καθ' όλη την διάρκεια της αυταρχικής εποχής του KMT, λοιπόν, η κυβέρνηση της ROC ήταν το πρωταρχικό εμπόδιο για την πολιτική εξουσία και την αυτοδιοίκηση της Ταϊβάν.