Η τρομακτική άνοδος της διεθνικής Δεξιάς

Ανεξάρτητα από το πού θα καταλήξει κάποιος στο θέμα, οι συζητήσεις για το αν ο σημερινός αντιδραστικός λαϊκισμός είναι μια σύγχρονη επανάληψη του φασισμού σπάνια παράγουν χρήσιμες γνώσεις. Οι αναλυτές μπορούν να βρουν πολλούς καλούς λόγους για να υποστηρίξουν ή να απορρίψουν την ιδέα ότι ένα κίνημα όπως το MAGA πρέπει να θεωρείται φασιστικό. Αλλά μια διάγνωση με τον ένα ή τον άλλο τρόπο επιτυγχάνει ελάχιστα. Αντί να ανησυχούν για τις ταμπέλες, οι αναλυτές θα πρέπει να στραφούν στην περίοδο του Μεσοπολέμου για έναν άλλο λόγο: για να κατανοήσουν καλύτερα την πολιτική σε έναν κόσμο που χαρακτηρίζεται από χαλυβδωμένα υπερεθνικά ακροδεξιά κινήματα. Η δυναμική του φασισμού του μεσοπολέμου ρίχνει αρκετό φως στον σύγχρονο αντιδραστικό λαϊκισμό.

Κατ’ αρχήν, οι ακροδεξιοί ηγέτες έχουν την συνήθεια να παρέχουν ρητορική και υλική υποστήριξη ο ένας στον άλλον. Ο Μουσολίνι πρόσφερε βοήθεια στην Βρετανική Ένωση Φασιστών του Όσβαλντ Μόσλεϊ και συναντήθηκε επανειλημμένα με τον Χίτλερ για να δείξει αλληλεγγύη. Η δικτύωση βοηθά επίσης στην ενίσχυση της σημερινής ακροδεξιάς. Τον Οκτώβριο του 2022, ο Τραμπ, η Μελόνι, ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, ο Πολωνός πρωθυπουργός, Ματέους Μοραβιέτσκι, και ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής των ΗΠΑ, Τεντ Κρουζ, πρόσφεραν μηνύματα υποστήριξης σε μια συγκέντρωση του ακροδεξιού κόμματος της Ισπανίας, Vox. Το Συνέδριο Συντηρητικής Πολιτικής Δράσης (Conservative Political Action Conference, CPAC), ένα κονκλάβιο δεξιών πολιτικών και ακτιβιστών των ΗΠΑ, συνήλθε στην Ουγγαρία τον Μάιο του 2022. Αργότερα, σε ένα CPAC τον Αύγουστο του 2022 που πραγματοποιήθηκε στο Τέξας, ο Όρμπαν εμφανίστηκε ως επίτιμος καλεσμένος.

Το αμερικανικό σκοτεινό χρήμα υποστηρίζει τις υπερπόντιες ακροδεξιές δυνάμεις: το openDemocracy ανέφερε ότι, μεταξύ 2008 και 2017, Χριστιανοί φονταμενταλιστές με έδρα τις ΗΠΑ έδωσαν 50 εκατομμύρια δολάρια για να υποστηρίξουν ακροδεξιούς σκοπούς και κόμματα σε όλη την Ευρώπη (ένα σημαντικό ποσό στο ευρωπαϊκό περιβάλλον). Χρήματα, ηλεκτρονικά ρομπότ (bots), χάκερ, και προπαγάνδα από την Ρωσία έχουν επίσης υποστηρίξει πολλά αντιδραστικά-λαϊκιστικά κόμματα. Η Ρωσία δάνεισε χρήματα στο Εθνικό Μέτωπο, ένα ακροδεξιό κόμμα στην Γαλλία με επικεφαλής τη Μαρίν Λεπέν, το 2014, και έριξε το βάρος της στην εκστρατεία του Brexit για να ωθήσει το Ηνωμένο Βασίλειο έξω από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Παρά την καταστροφική και βάναυση εισβολή του στην Ουκρανία, ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, εξακολουθεί να χαίρει μεγάλης εκτίμησης από ορισμένους στην δεξιά που τον βλέπουν ως υπερασπιστή των παραδοσιακών αξιών. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, μια συνεχιζόμενη δεξιά εκστρατεία για την υπονόμευση της υποστήριξης προς το Κίεβο γνώρισε κάποια επιτυχία.

Δεύτερον, τα ακροδεξιά κόμματα τείνουν να μιμούνται το ένα το άλλο. Ακόμη και όταν προσαρμόζουν ιδέες και ιδεολογία για το τοπικό κοινό, οι πρόοδοι σε μια χώρα παρέχουν «αποτελέσματα προς επίδειξη» που βοηθούν στη νομιμοποίηση των ακροδεξιών κινημάτων αλλού και στην οικοδόμηση ενός ρεπερτορίου πρακτικών για να επιλέξουν από αυτές. Τα γεγονότα στη Μπραζίλια τον Ιανουάριο καταδεικνύουν αυτό το φαινόμενο. Ο Μπολσονάρο φάνηκε να δανείζεται από την ρητορική του Τραμπ πριν, κατά την διάρκεια, και μετά τον εκλογικό κύκλο του 2022 στην Βραζιλία, απηχώντας τους συνωμοτικούς ισχυρισμούς του πρώην προέδρου των ΗΠΑ για νοθεία και κλοπή [των εκλογών].

Η φασιστική αισθητική εξαπλώθηκε γρήγορα κατά την διάρκεια των δεκαετιών του 1920 και του 1930˙ οι πολεμικές στολές έγιναν ένα πανταχού παρόν σύμβολο του κινήματος. Τώρα, αντιδραστικοί λαϊκιστές σε όλο τον κόσμο έχουν υιοθετήσει την γλώσσα και τα θέματα των «πολιτιστικών πολέμων» των Ηνωμένων Πολιτειών. Η γαλλική ακροδεξιά έκανε το «wokeness» -έναν όρο που χρησιμοποιείται συχνά από τους Αμερικανούς για να χλευάσουν τις προοδευτικές απόψεις για την φυλή και το φύλο- ένα σημαντικό σημείο συζήτησης κατά τις εθνικές εκλογές του 2022, δανειζόμενοι ξεκάθαρα από την ρητορική του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος και άλλων συντηρητικών των ΗΠΑ.

Η μάθηση, και η προσαρμογή των τεχνικών, των μεθόδων, της ρητορικής, και του στυλ των ομάδων αλλού μπορεί να οδηγήσει σε ριζοσπαστικοποίηση. Η άνοδος της ναζιστικής Γερμανίας ενθάρρυνε πολλά ακροδεξιά κόμματα να γίνουν πιο απροκάλυπτα αντισημιτικά. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1930, η φασιστική Ιταλία υιοθέτησε ρατσιστικές και αντισημιτικές πολιτικές.

Παρόμοιες διαδικασίες συμβαίνουν και σήμερα. Οι ισλαμοφοβικές απαγορεύσεις του χιτζάμπ και της μπούρκας στην Ευρώπη απηχούν την διάδοση των νόμων για την «αγάπη της τζιχάντ» στην Ινδία, οι οποίοι τιμωρούν τον ασπασμό του Ισλάμ και έχουν ανατριχιαστικό αποτέλεσμα στους διαθρησκειακούς γάμους μεταξύ Μουσουλμάνων και Ινδουιστών. Οι τρανσφοβικοί νόμοι γίνονται όλο και πιο συνηθισμένοι. Τον περασμένο Δεκέμβριο, αφού ψηφίστηκε ομόφωνα και από τα δύο κοινοβούλια, ο Πούτιν υπέγραψε σε νόμο την επέκταση ενός ρωσικού νομοσχεδίου του 2013 που απαγόρευε την έκθεση των παιδιών σε «γκέι προπαγάνδα» (νεφελώδης όρος που υποδηλώνει κάθε πληροφορία που απεικονίζει τις σχέσεις του ιδίου φύλου με θετικό ή έστω και με ουδέτερο τρόπο). Η νέα τροπολογία απαγορεύει την ανταλλαγή τέτοιων πληροφοριών με ενήλικες, καθώς και με παιδιά, και επικεντρώνεται στην ρητορική που σχετίζεται με την τρανς ταυτότητα. Τμήματα της Πολωνίας έχουν δημιουργήσει «ζώνες χωρίς LGBT» που επιτρέπουν σε τοπικούς αξιωματούχους να απαγορεύουν τις πορείες «υπερηφάνειας» και άλλες εκδηλώσεις LGBTQ. Η Ουγγαρία ψήφισε νόμο για να αποθαρρύνει την «ιδεολογία του φύλου» το 2021, όπως έκανε και η πολιτεία της Φλόριντα των ΗΠΑ το 2022 όταν θέσπισε νομοθεσία που περιόριζε το περιεχόμενο της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης για παιδιά που ορισμένοι ονόμασαν ως νομοσχέδιο «Μην πεις ομοφυλόφιλοι» [“Don’t Say Gay”].