Οι μεγάλες αυταπάτες του Κρεμλίνου | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι μεγάλες αυταπάτες του Κρεμλίνου

Τι αποκάλυψε ο πόλεμος στην Ουκρανία για το καθεστώς Πούτιν

Ο Πούτιν είναι ικανός να μαθαίνει από τις αποτυχίες του και να προσαρμόζει την τακτική του με τρόπους που θυμίζουν επίσης την προσέγγιση του Στάλιν στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν η Σοβιετική Ένωση απώθησε τη ναζιστική Γερμανία στην κοσμοϊστορική μάχη του Στάλινγκραντ. Τον Σεπτέμβριο του 2022, καθώς η Ρωσία έχανε ξεκάθαρα στο πεδίο της μάχης, ο Πούτιν διέταξε την επιστράτευση [4] επιπλέον 300.000 στρατιωτών. Στην συνέχεια δήλωσε ότι η Ρωσία είχε προσαρτήσει τέσσερα από τα εδάφη της Ουκρανίας στα οποία οι μάχες ήταν οι πιο σκληρές: τη Ντονέτσκ, την Χερσώνα, την Λουχάνσκ, και την Ζαπορίζια, μεταμορφώνοντας την στρατιωτική και πολιτική εικόνα στο έδαφος και δημιουργώντας μια τεχνητή κόκκινη γραμμή. Ο Πούτιν έχει επανειλημμένα προβεί σε αλλαγές στην στρατιωτική ηγεσία της Ρωσίας σε κρίσιμες συγκυρίες και έχει εργαστεί σκληρά για να διασφαλίσει ότι η χώρα του διαθέτει αρκετά όπλα για την πολεμική προσπάθεια. Όταν οι ρωσικές δυνάμεις άρχισαν να ξεμένουν από οπλισμό, ο Πούτιν αγόρασε μη επανδρωμένα αεροσκάφη από το Ιράν και πυρομαχικά από την Βόρεια Κορέα.

Ο Πούτιν έχει επίσης αλλάξει αρκετές φορές το αφήγημά του σχετικά με τον πόλεμο για να κάνει τους αντιπάλους του να εικάζουν πόσο μακριά μπορεί να φτάσει. Ο ίδιος και άλλοι Ρώσοι αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένου του εκπροσώπου του και του υπουργού Εξωτερικών, έχουν δηλώσει ανοιχτά ότι η εισβολή στην Ουκρανία είναι ιμπεριαλιστικός πόλεμος και ότι τα σύνορα της Ρωσίας επεκτείνονται και πάλι. Έχουν διαβεβαιώσει ότι τα τέσσερα προσαρτημένα ουκρανικά εδάφη είναι «για πάντα» της Ρωσίας, αλλά στην συνέχεια πρότειναν ότι κάποια σύνορα μπορεί να αποτελέσουν ακόμη αντικείμενο διαπραγμάτευσης με την Ουκρανία. Σύμφωνα με δημοσιεύματα εφημερίδων, πίεσαν για την πλήρη κατάληψη της Ντονέτσκ και της Λουχάνσκ μέχρι τον Μάρτιο, αλλά ανέφεραν επίσης ότι θα μπορούσε να υπάρξει και άλλη επίθεση στο Κίεβο. Σε αυτό το στάδιο της σύγκρουσης, οι πραγματικοί πολεμικοί στόχοι της Ρωσίας παραμένουν ασαφείς.

Αυτό που είναι σαφές είναι το εξής: μετά από περισσότερες από δύο δεκαετίες στην εξουσία, ο Πούτιν έχει εξασκηθεί στο να εμπαίζει ανθρώπους, ομάδες, και χώρες μεταξύ τους και να χρησιμοποιεί τις αδυναμίες τους προς όφελός του. Κατανοεί τα αδύνατα σημεία των ευρωπαϊκών και διεθνών θεσμών καθώς και τα τρωτά σημεία των μεμονωμένων ηγετών. Ξέρει πώς να εκμεταλλεύεται τις συζητήσεις και τις διαιρέσεις του ΝΑΤΟ σχετικά με τις στρατιωτικές δαπάνες και τις προμήθειες. Έχει εκμεταλλευτεί τις ευρωπαϊκές και αμερικανικές κομματικές διαιρέσεις (συμπεριλαμβανομένου του γεγονότος ότι μόνο το ένα τρίτο των Ρεπουμπλικανών πιστεύει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να στηρίξουν την Ουκρανία) για να διαδώσει παραπληροφόρηση και να χειραγωγήσει την κοινή γνώμη.

Στο εσωτερικό της Ρωσίας, ο Πούτιν αποδείχθηκε πρόθυμος να επιτρέψει κάποια φιλοπόλεμη διαφωνία και συζήτηση σχετικά με τον πόλεμο, συμπεριλαμβανομένης της γκρίνιας πολεμοχαρών σχολιαστών και bloggers που υπηρέτησαν στον στρατό. Επιδιώκει να χρησιμοποιήσει αυτές τις συζητήσεις για να κινητοποιήσει την υποστήριξη για τις πολιτικές του. Αλλά παρόλο που ο Πούτιν είναι ικανός στην διαχείριση των διαφωνιών, δεν μπορεί πάντα να ελέγχει το περιεχόμενο και τον τόνο αυτών των διαφωνιών, όπως ακριβώς δεν μπορεί να ελέγξει το πεδίο της μάχης. Ορισμένα από τα εγχώρια σχόλια για τον πόλεμο έχουν γίνει έντονα και ακόμη και απειλητικά για την θέση του Πούτιν. Υπάρχουν εικασίες ότι ο Yevgeny Prigozhin, ο επικεφαλής της παραστρατιωτικής ομάδας Wagner, οι δυνάμεις της οποίας έχουν δώσει μερικές από τις πιο αιματηρές μάχες του πολέμου, θα μπορούσε ακόμη και να καταλάβει την εξουσία κάποια στιγμή στο μέλλον. Οι απώλειες της Ρωσίας κατά την διάρκεια του πολέμου φαίνεται να πλησιάζουν τις 200.000 [άτομα]. Υπολογίζεται ότι έως και ένα εκατομμύριο άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει την Ρωσία τον τελευταίο χρόνο ως απάντηση στον πόλεμο, είτε επειδή αντιτίθενται στην εισβολή είτε απλώς για να αποφύγουν την επιστράτευση. Από αυτήν την άποψη, ο κόσμος έμαθε ότι υπάρχουν κάποια όρια στις καταναγκαστικές δυνατότητες του Πούτιν, ακόμη και αν αυτή η μαζική έξοδος των διαφωνούντων φαίνεται να αφήνει πίσω της μια πιο ήρεμη πλειοψηφία.

ΑΠΟΤΡΕΠΤΙΚΟ, ΟΧΙ ΑΠΟΤΡΕΨΙΜΟ

Οι Ρώσοι αντίπαλοι του πολέμου μπορεί να μην είχαν καμία πιθανότητα να σταματήσουν τον Πούτιν από την εισβολή στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022. Και κανένας από τους μηχανισμούς και τις πρακτικές των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης για την διατήρηση της ειρήνης μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Ψυχρό Πόλεμο δεν είχε μεγάλη, αν όχι καμία, επίδραση στην λήψη αποφάσεών του. Η Δύση απέτυχε σαφώς να σταματήσει τον Πούτιν από το να σκεφτεί ή να ξεκινήσει την εισβολή. Παρ' όλα αυτά, η δημοσιοποίηση των αποχαρακτηρισμένων πληροφοριών από τις Ηνωμένες Πολιτείες πριν από τις 24 Φεβρουαρίου αποσαφήνισε τους ρωσικούς στόχους και την κινητοποίηση και βοήθησε τον Δυτικό συνασπισμό υπέρ της Ουκρανίας να συγκεντρωθεί γρήγορα μόλις ξεκίνησε ο πόλεμος. Επιπλέον, η χρονιά που πέρασε έδειξε ότι ακόμη και αν δεν μπορεί να αποτραπεί, ο Πούτιν μπορεί να αποθαρρυνθεί από το να προβεί σε ορισμένες ενέργειες σε συγκεκριμένα πλαίσια.