Πώς ο Άσαντ οπλοποίησε μια καταστροφή

Αυτό το σιωπηρό quid pro quo [στμ: αντάλλαγμα] βοηθάει ήδη τον Άσαντ: η βοήθεια από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ρέει προς το καθεστώς για να στηρίξει την ανθρωπιστική ανταπόκριση σε περιοχές της χώρας που κυβερνά. Οι μεγάλοι δωρητές βοήθειας αντιμετωπίζουν επίσης έναν γρίφο στα βορειοδυτικά, καθώς πολλοί από αυτούς δεν επιθυμούν να διευκολύνουν ή να νομιμοποιήσουν τις de facto κυβερνητικές Αρχές στην περιοχή, ιδίως τις αναγνωρισμένες τρομοκρατικές ομάδες, όπως η Hayat Tahrir al-Sham που συνδέεται με την Αλ Κάιντα. Παρόλο που οι ομάδες αυτές έχουν καταλήξει σε ένα modus vivendi με την συριακή κοινωνία των πολιτών, επιτρέποντας την συνέχιση των επιχειρήσεων βοήθειας με τις ελάχιστες δυνατές διαταραχές, οι δωρητές θα είναι πρόθυμοι να διασφαλίσουν ότι οι εν λόγω φορείς δεν θα αποκομίσουν υλικό όφελος από την άφιξη περισσότερης βοήθειας.

Η πρόκληση της ανοικοδόμησης είναι επομένως ένας μικρόκοσμος των μεγαλύτερων διλημμάτων της διεθνούς εμπλοκής στην επανάσταση της Συρίας την τελευταία δεκαετία: καμία μεγάλη δύναμη δεν θέλει να βοηθήσει τα εξτρεμιστικά στοιχεία της αντιπολίτευσης να επικρατήσουν, αλλά ούτε και η Δύση θέλει να δώσει στον Άσαντ μια ξεκάθαρη νίκη.

Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΕΦΙΚΤΟΥ

Μέσα σε αυτό το περίπλοκο πλαίσιο, μια πλήρης προσπάθεια ανοικοδόμησης του βορειοδυτικού τμήματος με απρόσκοπτη διεθνή πρόσβαση και επαρκή πρόβλεψη για την ασφάλεια μοιάζει ανέφικτη. Αντ' αυτού, το καλύτερο σενάριο για την ανοικοδόμηση μπορεί απλώς να είναι να βοηθηθούν οι συριακές ομάδες της κοινωνίας των πολιτών να ηγηθούν της προσπάθειας, αξιοποιώντας γνώσεις και δεξιότητες που αναπτύχθηκαν κατά την διάρκεια μιας δεκαετίας και πλέον πλοήγησης στο προ του σεισμού, εμπόλεμο status quo. Η επιχείρηση διασυνοριακής βοήθειας του ΟΗΕ θα πρέπει να κινηθεί επιθετικά για να αυξήσει την υποστήριξη ανακούφισης και ανασυγκρότησης προς αυτές τις ομάδες και, ειδικότερα, να αξιοποιήσει πλήρως τα πρόσθετα συνοριακά περάσματα που άνοιξαν. Κατά την τελευταία δεκαετία των συγκρούσεων, ένα μεγάλο μέρος της επιχείρησης βοήθειας στην περιοχή βασίστηκε στις δυνατότητες των συριακών οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, με την σιωπηρή συγκατάθεση των ένοπλων ομάδων που ελέγχουν την περιοχή. Με την υποστήριξη του ΟΗΕ και των διεθνών μη κυβερνητικών οργανώσεων, αυτές οι τοπικές συριακές οργανώσεις και [οργανώσεις] της συριακής διασποράς δημιούργησαν νοσοκομεία, έχτισαν καταυλισμούς εσωτερικά εκτοπισμένων ατόμων, συντήρησαν υποδομές, και παρείχαν πλήθος άλλων βασικών λειτουργιών παροχής υπηρεσιών. Μεγάλο μέρος αυτών των υποδομών και ικανοτήτων έχει πλέον καταστραφεί -αλλά η τεχνογνωσία και η πρακτική εμπειρία μετά από 12 χρόνια πολέμου παραμένουν.

Διάφορα μέτρα θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην οικοδόμηση μιας βιώσιμης, αν και βαθιά ατελούς, επιχείρησης ανασυγκρότησης υπό την Συριακή ηγεσία. Πρώτον, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ θα πρέπει να προχωρήσει γρήγορα στην έγκριση ενός νέου ψηφίσματος που θα δίνει εντολή για ενισχυμένη ανθρωπιστική πρόσβαση στην βορειοδυτική Συρία μέσω όλων των προσβάσιμων διαύλων. Τουλάχιστον, θα πρέπει να επισημοποιήσει τις πρόσθετες διαβάσεις που έχει προσφέρει το καθεστώς Άσαντ. Αλλά τα μέλη του UNSC θα πρέπει να πιέσουν για περισσότερα, μέχρι και για προσωρινή κατάπαυση του πυρός στην βορειοδυτική Συρία, ώστε να καταστεί δυνατή η ανάκαμψη μεγαλύτερης κλίμακας. Θα πρέπει επίσης να επαναβεβαιώσει ότι κανένας φορέας, ιδίως το συριακό καθεστώς, δεν μπορεί να παρεμβαίνει στην προσπάθεια ανακούφισης και ανάκαμψης και θα πρέπει να υπογραμμίσει την κεντρική σημασία της απρόσκοπτης ανθρωπιστικής πρόσβασης. Και το ψήφισμα θα πρέπει να είναι διαρκές -να ισχύει για τουλάχιστον ένα έτος και όχι να ανανεώνεται κάθε έξι μήνες, όπως έγινε με τα πρόσφατα ψηφίσματα.

Εάν η Ρωσία αρνηθεί να συνεργαστεί για την έγκριση ενός τέτοιου ψηφίσματος, ο ΟΗΕ θα πρέπει να χρησιμοποιήσει τον επείγοντα χαρακτήρα της παρούσας στιγμής για να επανεξετάσει το νομικό καθεστώς γύρω από την διασυνοριακή βοήθεια. Όπως έχουν υποστηρίξει άλλοι στο Foreign Affairs, ορισμένοι νομικοί πιστεύουν ότι δεν απαιτείται αυστηρά ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας για να καταστεί δυνατή η παροχή διασυνοριακής βοήθειας στην βορειοδυτική Συρία. Η συμπεριφορά του καθεστώτος Άσαντ μετά τον σεισμό μόνο ενισχύει το επιχείρημα ότι η διασυνοριακή ανθρωπιστική βοήθεια θα πρέπει να είναι νόμιμη ακόμη και ελλείψει ψηφίσματος.

Δεύτερον, οι δωρητές πρέπει να κάνουν το καθήκον τους. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι δωρητές του Κόλπου, και άλλοι πρέπει να δεσμευτούν για ένα σημαντικό πακέτο ανάκαμψης για την βορειοδυτική Συρία. Μετά την Διάσκεψη των Δωρητών που διοργάνωσε η ΕΕ στις Βρυξέλλες στις 20 Μαρτίου, η διεθνής κοινότητα βρίσκεται σε καλό δρόμο, με υποσχέσεις αρωγής συνολικού ύψους 7,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την Τουρκία και την Συρία, εκ των οποίων 1 δισεκατομμύριο δολάρια προορίζονται για την Συρία. Η υπόσχεση αυτή θα παρουσιάσει μια πολιτική καθώς και μια οικονομική δέσμευση, δείχνοντας αλληλεγγύη με τους αμάχους της Συρίας στο σύνολό της με το να προχωρήσει στην χρηματοδότηση μιας σημαντικής ανθρωπιστικής ανταπόκρισης και μιας προσπάθειας αρχικής ανάκαμψης. Ωστόσο, η βασική δοκιμασία είναι πόση από την δεσμευμένη βοήθεια για τη Συρία θα εισρεύσει στα βορειοδυτικά και πόση θα περάσει από το καθεστώς του Άσαντ.