Το Ιράκ διαλύεται ησύχως | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το Ιράκ διαλύεται ησύχως

Οι πληρεξούσιοι του Ιράν κατέλαβαν την εξουσία στην Βαγδάτη -και ξεκληρίζουν το κράτος

Σήμερα, όλες αυτές οι πηγές αντίστασης έχουν εξαλειφθεί. Το εκλογικό κόλπο του Sadr απέτυχε λόγω της παρέμβασης της δικαιοσύνης, και το κίνημά του είναι τώρα εκτός εξουσίας και [εκείνος] γλείφει τις πληγές του. Οι υποστηριζόμενες από το Ιράν πολιτοφυλακές δεν έχουν επίσης τίποτα να φοβηθούν από τους πτοημένους και απελπισμένους νεαρούς διαδηλωτές. Εν τω μεταξύ, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αποσπαστεί από την γεωπολιτική τους διαμάχη με την Κίνα και έχουν μειώσει τους στόχους τους στην απλή αποκλιμάκωση των εντάσεων σε όλη τη Μέση Ανατολή -ανεξάρτητα από το μακροπρόθεσμο κόστος για τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην περιοχή.

ΧΕΙΡΑΓΩΓΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Οι επιπτώσεις της ανάληψης της ιρακινής κυβέρνησης από το Πλαίσιο Συντονισμού είναι ήδη σαφείς. Το μπλοκ έχει πλέον το ελεύθερο να εδραιώσει τον σαρωτικό έλεγχο επί της χώρας, να λεηλατήσει τους κρατικούς πόρους του Ιράκ, και να καταστείλει τις αντίθετες φωνές. Και η άνοδός του δεν δείχνει σημάδια εξασθένισης: το Πλαίσιο Συντονισμού κυριαρχεί πλέον στο υπουργικό συμβούλιο της χώρας και ελέγχει το κοινοβούλιο μέχρι τις επόμενες προγραμματισμένες εκλογές, τον Οκτώβριο του 2025.

Το πιο σημαντικό είναι ότι η ομάδα κατευθύνει τις ενέργειες της δικαστικής εξουσίας σε βαθμό που δεν έχει παρατηρηθεί από την πτώση του Σαντάμ. Ο αρχαιότερος δικαστής του Ιράκ, ο Faiq Zaydan, είναι στενός σύμμαχος των πολέμαρχων που βρίσκονται στην κορυφή του Πλαισίου Συντονισμού. Υπό την ηγεσία του, το Ανώτατο Δικαστήριο του Ιράκ έχει παρέμβει αποφασιστικά στην πολιτική της χώρας για να διαιωνίσει την εξουσία των πολιτοφυλακών. Ακριβώς την στιγμή που το Πλαίσιο Συντονισμού χρειαζόταν να εμποδίσει την εκλογική νίκη του Sadr το 2021, το δικαστήριο άλλαξε τους κανόνες σχηματισμού κυβέρνησης -αποφασίζοντας ότι ο Sadr χρειαζόταν υπερπλειοψηφία δύο τρίτων στο κοινοβούλιο, αντί για απλή πλειοψηφία, για να σχηματίσει κυβέρνηση.

Το Πλαίσιο Συντονισμού χρησιμοποιεί επίσης την ανεξέλεγκτη εξουσία του για να ενσωματωθεί σε άλλους κρατικούς θεσμούς του Ιράκ. Η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών του Ιράκ, το αεροδρόμιο της Βαγδάτης, τα όργανα καταπολέμησης της διαφθοράς, και τα τελωνεία έχουν τεθεί υπό τον έλεγχο της ομάδας από τον Οκτώβριο του 2022. Ιρακινοί κρατικοί θεσμοί όπως αυτοί είχαν ήδη κλονιστεί, και αυτές οι ενέργειες απειλούν να τους διαβρώσουν περαιτέρω.

Οι ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν χρησιμοποιούν την αυξανόμενη επιρροή τους σε αυτά τα θεσμικά όργανα για να κλιμακώσουν τις προσπάθειες να φιμώσουν τους εγχώριους αντιπάλους τους. Για παράδειγμα, αφού απέκτησαν τον έλεγχο της ρυθμιστικής Αρχής του Ιράκ για τα μέσα ενημέρωσης, της Επιτροπής Επικοινωνιών και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, τον Ιανουάριο, ανέπτυξαν σχέδια για την εισαγωγή δρακόντειων κανονισμών για το ψηφιακό περιεχόμενο που υπόσχονται να καταπνίξουν την ελευθερία έκφρασης των Ιρακινών. Οι κανονισμοί, οι οποίοι θα απαιτούν από τους φορείς επιρροής (influencers) των μέσων κοινωνικής δικτύωσης να μετακομίσουν σε ιρακινούς κυβερνητικούς [διαδικτυακούς] τομείς (domains) και περιλαμβάνουν ασαφείς ορισμούς του ακατάλληλου περιεχομένου που θα χρησιμεύσουν για να δικαιολογήσουν την λογοκρισία, έχουν προκαλέσει επικρίσεις από διεθνείς οργανισμούς για παραβίαση του ιρακινού συντάγματος.

Τέλος, το Πλαίσιο Συντονισμού λεηλατεί τους κρατικούς πόρους του Ιράκ για το δικό του πολιτικό όφελος. Οι ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν έχουν ιδρύσει μια κρατική εταιρεία [1] που ενοποιεί ενεργά τα κρατικά περιουσιακά στοιχεία, χρησιμοποιώντας σχεδόν την ίδια προσέγγιση με το Σώμα Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (Islamic Revolutionary Guard Corps -IRGC) του Ιράν. Επιπλέον, αυτές οι ομάδες έχουν επιβλέψει τη μαζική επέκταση του προϋπολογισμού του Ιράκ σε μια προσπάθεια να εξαγοράσουν την υποστήριξη του πληθυσμού καθώς εδραιώνουν την εξουσία.

ΛΕΗΛΑΤΩΝΤΑΣ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ

Οι πολιτικοί των πολιτοφυλακών του Συντονιστικού Πλαισίου επιδιώκουν εδώ και καιρό να ελέγξουν μια εταιρεία που μπορεί να συγκεντρώσει κρατική γη και άλλα δημόσια περιουσιακά στοιχεία. Πρότυπό τους για την προσπάθειά τους αυτή είναι ο όμιλος Khatam al-Anbiya του IRGC, ο οποίος έχει αποκτήσει τεράστια οικονομική και πολιτική επιρροή στο Ιράν, καθώς του έχουν ανατεθεί περισσότερα από 1.200 κατασκευαστικά συμβόλαια, αξίας άνω των 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων, από την ίδρυσή του, το 1990. Ο Khatam al-Anbiya έχει υποστεί κυρώσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τα Ηνωμένα Έθνη, και την Ευρωπαϊκή Ένωση ως εμπορική προέκταση του IRGC.

Κάθε φορά που ερχόταν η ώρα να επιλεγεί νέος πρωθυπουργός τα τελευταία χρόνια, οι πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν ρωτούσαν κάθε έναν από τους υποψήφιους που είχαν επιλεγεί αν θα υποστήριζαν την δημιουργία μιας εταιρείας με αυτές τις κατευθύνσεις. Το 2018, ο πρωθυπουργός, Adel Abdel-Mahdi, είπε ναι και έλαβε την υποστήριξη της πολιτοφυλακής για τον διορισμό του ως πρωθυπουργού, αλλά η κυβέρνηση των ΗΠΑ εμπόδισε την δημιουργία της εταιρείας. Όταν ο πρωθυπουργός, Mustafa al-Kadhimi, ανέλαβε ως αντικαταστάτης του στα μέσα της πρωθυπουργικής θητείας το 2020, είχε την πολιτική υποστήριξη για να αρνηθεί να επιτρέψει την σύσταση της εταιρείας -και στην συνέχεια αρνήθηκε και πάλι το 2022, όταν οι σύμμαχοι της Τεχεράνης την πρότειναν ως τίμημα για να λάβει μια τετραετή δεύτερη θητεία. Οι υποστηριζόμενες από το Ιράν πολιτοφυλακές έκαναν τελικά το δικό τους με τον αντικαταστάτη του Kadhimi, τον πρωθυπουργό Mohammed Shia al-Sudani, ο οποίος ανακοίνωσε τον Νοέμβριο του 2022 την σύσταση της «Γενικής Εταιρείας Muhandis για Κατασκευές, Μηχανική, και Μηχανολογικές, Γεωργικές, και Βιομηχανικές συμβάσεις». Η εταιρεία πήρε το όνομά της από τον χαρακτηρισμένο από τις ΗΠΑ ως τρομοκράτη Abu Mahdi al-Muhandis, ο οποίος σκοτώθηκε από αμερικανική αεροπορική επιδρομή τον Ιανουάριο του 2020. Αυτήν την φορά, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έκαναν τίποτα.